Giới thiệu chòm sao Song Tử
Chòm sao Song Tử nằm ở phần bắc của bầu trời. Tên của nó trong tiếng Latinh có nghĩa là “cặp song sinh”. Truyền thuyết Hy Lạp gọi chòm sao này là Dioscuri, biểu trưng cho cặp anh em song sinh Castor và Pollux.
Chòm sao Song Tử là một trong những chòm sao hoàng đạo và được đặt trong danh mục đầu tiên của chòm sao bởi nhà thiên văn học người Hy Lạp Ptolemy vào thế kỷ thứ II.
Chòm sao Song Tử có các ngôi sao nổi bật như Castor và Pollux, sao neutron Geminga và nhiều vật thể trên bầu trời sâu khác như cụm sao Messier 35, Tinh vân Eskimo, Tinh vân Con sứa và Tinh vân Medusa.
Vị trí của chòm sao Song Tử trên bầu trời
Chòm sao Song Tử là chòm sao lớn thứ 30 trên bầu trời, chiếm diện tích 514 độ vuông. Nó nằm ở góc phần tư thứ hai của bán cầu bắc và có thể được nhìn thấy ở vĩ độ từ + 90° đến -60°. Các chòm sao lân cận gần đó là Thiên Miêu, Ngự Phu, Kim Ngưu, Lạp Hộ, Kỳ Lân, Tiểu Khuyển, Cự Giải.
Chòm sao Song Tử thuộc cung hoàng đạo cùng với các chòm sao Bạch Dương, Kim Ngưu, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên Bình, Thiên Hạt, Nhân Mã, Ma Kết, Bảo Bình và Song Ngư.
Chòm sao Song Tử chứa cụm sao Messier 35 (M35, NGC 2168) và có bảy ngôi sao với các hành tinh được biết đến. Ngôi sao sáng nhất trong chòm sao là Pollux, Beta Song Tử, với độ lớn biểu kiến là 1,14. Chòm sao cũng có hai trận mưa sao băng liên quan, Geminids và Rho Geminids.
Chòm sao Song Tử được đặt tên theo cặp anh em Castor và Pollux trong thần thoại Hy Lạp. Castor và Pollux là con trai của Zeus và mẹ của họ là Nữ hoàng Leda. Castor là kỵ sĩ giỏi và thành thạo kiếm đấu, trong khi Pollux nổi tiếng với khả năng đấm bốc. Cặp anh em này đã có nhiều công lao trong cuộc sống và trở thành những vị thần bảo trợ của các thủy thủ.
Những ngôi sao nổi bật trong chòm sao Song Tử
Castor – α Song Tử
Castor là ngôi sao sáng thứ hai trong chòm sao Song Tử và là ngôi sao sáng thứ 44 trên bầu trời. Nó là một hệ nhị phân trực quan với độ lớn biểu kiến kết hợp là 1,58. Castor cũng có một người bạn đồng hành mờ, là một hệ sao đôi đang lu mờ với chu kỳ dưới một ngày.
Pollux – β Song Tử
Pollux là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Song Tử và là ngôi sao sáng thứ 17 trên bầu trời. Nó là một sao khổng lồ màu cam đã tiến hóa với phân loại sao K0 III. Nó có độ lớn biểu kiến là 1,14 và cách Hệ Mặt Trời 33,78 năm ánh sáng.
Alhena (Almeisan) – γ Song Tử
Alhena (Gamma Song Tử) là một ngôi sao sáng khác trong chòm sao Song Tử. Với độ lớn biểu kiến là 1,915, nó có thể dễ dàng nhìn thấy bằng mắt thường. Gamma Song Tử là một ngôi sao nhỏ màu trắng với phân loại sao A1 IV.
Mebsuta – ε Song Tử
Epsilon Song Tử đánh dấu chân phải duỗi ra của Castor. Nó là một ngôi sao siêu khổng lồ thuộc lớp quang phổ G8 Ib. Nó có độ lớn biểu kiến là 3,06 và cách xa khoảng 840 năm ánh sáng.
Tejat Posterior – μ Song Tử
Mu Song Tử là ngôi sao sáng thứ tư trong chòm sao Song Tử. Nó có độ lớn trực quan là 2,857 và cách xa khoảng 230 năm ánh sáng. Mu Song Tử là một ngôi sao khổng lồ đỏ.
Tejat Prior – η Song Tử
Eta Song Tử là một ngôi sao cách Trái Đất khoảng 350 năm ánh sáng. Nó bao gồm ba thành phần, một sao đôi quang phổ và sao lùn lớp G0.
Alzirr – ξ Song Tử
Xi Song Tử là một ngôi sao nhỏ màu trắng vàng thuộc lớp quang phổ F5 IV. Nó có độ lớn biểu kiến là 3,35 và cách xa khoảng 58,7 năm ánh sáng.
Wasat – δ Song Tử
Delta Song Tử là một ngôi sao đủ sáng để nhìn thấy bằng mắt thường. Nó có độ lớn trực quan là 3,53 và cách xa khoảng 60,5 năm ánh sáng. Delta Song Tử thuộc lớp quang phổ F0 IV.
κ Song Tử
Kappa Song Tử là một ngôi sao khỏe khá trong chòm sao Song Tử. Nó có phân loại sao G8 IIIa và cách Hệ Mặt Trời khoảng 143 năm ánh sáng.
λ Song Tử
Lambda Song Tử là một ngôi sao biến thiên lớp quang phổ A3 V. Nó có độ lớn biểu kiến là 3,58 và cách xa 94,3 năm ánh sáng.
Propus – ι Song Tử
Iota Song Tử là một ngôi sao đủ sáng để nhìn thấy với mắt thường. Nó có độ lớn biểu kiến là 3,78 và cách xa khoảng 326 năm ánh sáng.
Mekbuda – ζ Song Tử
Mekbuda là một siêu khổng lồ có độ sáng trung bình và là một ngôi sao biến thiên loại Cepheid. Nó có độ lớn biểu kiến là 3,68 và cách Hệ Mặt Trời khoảng 815 năm ánh sáng.
τ Song Tử
Tau Song Tử là một sao khổng lồ màu da cam của lớp quang phổ K2 III. Nó có độ lớn biểu kiến là 4,42 và cách xa 321 năm ánh sáng.
U Song Tử
U Song Tử là một nova lùn trong chòm sao Song Tử. Nó là một ngôi sao đôi bao gồm một ngôi sao lùn trắng và một ngôi sao lùn đỏ. Với chu kỳ bùng phát quay quanh ngôi sao chính, nó có độ sáng biến đổi từ 14,0 đến 15,1.
Các đối tượng sâu thẳm trong chòm sao Song Tử
Trong chòm sao Song Tử còn có nhiều tinh vân và quần tinh sao mở đáng chú ý như:
- Messier 35 (NGC 2168)
- NGC 2158
- Tinh vân Eskimo (NGC 2392, Caldwell 39)
- Tinh vân Con sứa – IC 443
- Tinh vân Medusa
- Geminga
- NGC 2129
- NGC 2371-2
- NGC 2355
Nếu bạn quan tâm đến những ngôi sao và vật thể sâu thẳm trong chòm sao Song Tử, hãy sử dụng một kính thiên văn nhỏ để quan sát.