Các quan điểm đó đều đã cũ và nhàm chán sao không nhìn cuộc chiến loạn này trong lịch sử Việt Nam theo góc độ tư liệu sản xuất nhỉ.
1. Vì sao nhà Lê sụp đổ?
Từ góc độ tư liệu sản xuất, đất đai thứ tư liệu sản xuất chủ yếu của thời kỳ đó dần bị thâu tóm về một lượng thiểu số các địa chủ truyền thống và quý tộc mới có công trận và binh quyền.
Sự tập trung tư liệu sản xuất này ở một mức độ cao chưa từng có, dẫn đến dân đen, những người không có đất dễ dàng bị tổn thương bới các yếu tố khách quan, mà ở đây là Sơn Nam mấy năm liền mất mùa.
Lượng lớn dân đen, không trực tiếp nắm trong tay tư liệu sản xuất đã không thể nào chịu đựng nổi và đứng lên khởi nghĩa.
Mọi chuyện sẽ chẳng có gì nếu họ Lê có trong tay binh quyền lớn hoặc các tướng quân, những bộ sậu được phần ăn chia trong hệ thống trung thành với họ.
Thế là nhà Lê mất, mọi chuyện chỉ đơn giản vậy thôi, vua Quỷ vua Lợn chả qua là con dê thế tội cho một hệ thống nhìn qua có vẻ vững chắc nhưng chỉ cần một tác động nhỏ sẽ sụp đổ vì sức nặng của chính mình.
2. Vì sao nhiều người "tử trung" với nhà Lê đến vậy?
Như đã nói ở trên, tư liệu sản xuất chính của thời đại này là đất đai. Vì vậy, họ Mạc trên thực tế không thể kế thừa những tư liệu sản xuất đã nói ở trên nếu không phế bỏ sợi dây lợi ích của họ Lê.
Sự tái phân phối tư liệu sản xuất trở thành mâu thuẫn không thể nào điều hòa nổi.
Chính điều này mới là nguyên nhân khiến "dân gian" còn "thương nhớ" nhà Lê nhiều đến thế.
Vậy nên, người viết nói, đúng, các quý tộc thân nhà Lê họ trung thành thật, phải gọi là tử trung, ngu trung mới đúng. Nhưng chữ "trung" ở đây - đau xót thay, là trung thành với sợi dây lợi ích do họ Lê cầm đầu. Tức là "công đức" của Thái Tổ, Thái Tông chứ không phải tông tộc họ Lê.
Bằng chứng không thể rõ ràng hơn đã được Nguyễn Kim trình lên bàn giấy của chúng ta.
Khi con cháu họ Lê là Ý dấy binh mấy năm trời, đánh nhau tưng bừng với ngụy Mạc, Nguyễn Kim một mực ủng binh tự trọng.
Chờ đến khi Lê Ý bị bắt giết, Nguyễn Kim vờ vịt tìm một ông "tôn thất nhà Lê" không binh không thế rồi phất lên là cờ "phù Lê" rất to và đẹp.
Sợi dây lợi ích mang tên "hoàng Lê" giờ nằm trong tay Nguyễn Kim, chua chát thật.
Quay trở lại vấn đề tư liệu sản xuất, vậy, có cách nào để ngụy Mạc tránh xung đột lợi ích với quý tộc họ Lê không?
Có, cách duy nhất để giải quyết sạch sẽ vấn đề là họ Mạc tìm ra và sử dụng những tư liệu sản xuất mới (tỉ dụ như thủ công nghiệp, công nghiệp, thương nghiệp .v.v.v...) để chia chác mà không đụng hoặc đụng chạm rất ít tới tư liệu sản xuất của quý tộc cũ.
Khi đó, chả "dân chúng" nào rảnh hơi nổi dận "phù Lê" làm gì cả....
