Bài viết này đưa chúng ta vào một hành trình lịch sử đầy biến động của Ai Cập, từ thời kỳ bị Đế chế Ottoman thống trị cho đến những biến chuyển chính trị – xã hội đầy kịch tính trong thế kỷ 20. Câu chuyện về Ai Cập là một bức tranh đa sắc màu, với những cuộc tranh giành quyền lực, những nỗ lực canh tân đất nước, và cả những cuộc chiến tranh khốc liệt đã định hình nên diện mạo của quốc gia này.
Dưới Bóng Đế Chế Ottoman và Tham Vọng Của Napoleon
Cuối thế kỷ 18, Ai Cập nằm dưới sự cai trị của Đế chế Ottoman, với đội quân Mamlukes hùng mạnh nắm giữ quyền lực. Tuy nhiên, sự suy yếu của chính quyền Ottoman cùng những bất ổn nội bộ đã đẩy Ai Cập vào vòng xoáy suy thoái. Nắm bắt thời cơ, Napoleon Bonaparte, vị tướng trẻ đầy tham vọng của nước Pháp, đã nhìn thấy ở Ai Cập một vị trí chiến lược quan trọng để kiềm chế Anh Quốc.
VTT-45-Feb-15-Muhammad_Ali_by_Auguste_Couder_BAP_17996Muhammad Ali Pasha, vị vua được coi là người đặt nền móng cho Ai Cập hiện đại
Năm 1798, Napoleon đưa quân đổ bộ lên Alexandria, đánh dấu sự khởi đầu cho cuộc xâm lược Ai Cập của Pháp. Mặc dù ban đầu giành được một số thắng lợi quân sự, quân Pháp cuối cùng đã bị đánh bại bởi liên quân Anh-Ottoman. Tuy thất bại về mặt quân sự, cuộc viễn chinh của Napoleon đã mở ra một chương mới cho Ai Cập: sự tiếp xúc với văn minh phương Tây.
Muhammad Ali: Nhà Cải Cách Vĩ Đại Của Ai Cập
Sự ra đi của Napoleon để lại một khoảng trống quyền lực ở Ai Cập. Sau nhiều năm đấu tranh, Muhammad Ali, một sĩ quan gốc Albanian, đã vươn lên nắm quyền lãnh đạo. Triều đại của Muhammad Ali đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử Ai Cập. Ông đã thực hiện nhiều cải cách sâu rộng trong quân đội, giáo dục, nông nghiệp và công nghiệp, đặt nền móng cho một Ai Cập hiện đại.
Kênh Đào Suez và Sự Xuất Hiện Của Chủ Nghĩa Thực Dân
Dưới thời những người kế vị Muhammad Ali, Ai Cập tiếp tục quá trình hiện đại hóa, nhưng đồng thời cũng rơi vào vòng xoáy nợ nần với các cường quốc châu Âu. Việc xây dựng Kênh Đào Suez, một công trình mang tính lịch sử kết nối Địa Trung Hải với Biển Đỏ, đã vô tình biến Ai Cập thành mục tiêu thèm muốn của các nước đế quốc.
Abbas II, vị vua Ai Cập phải đối mặt với sự lớn mạnh của phong trào dân tộc chủ nghĩa
Năm 1882, Anh Quốc, với lý do bảo vệ quyền lợi của mình, đã đưa quân chiếm đóng Ai Cập. Sự kiện này đã châm ngòi cho phong trào đấu tranh giành độc lập của người dân Ai Cập, mà đỉnh cao là cuộc Cách mạng năm 1919.
Từ Độc Lập Hình Thức Đến Cách Mạng 1952
Sau Thế chiến I, Ai Cập chính thức giành được độc lập, nhưng trên thực tế vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Anh. Trong những thập kỷ tiếp theo, Ai Cập tiếp tục chứng kiến những cuộc đấu tranh đòi độc lập thực sự và công bằng xã hội. Năm 1952, cuộc Cách mạng do Gamal Abdel Nasser lãnh đạo đã lật đổ chế độ quân chủ, mở ra một kỷ nguyên mới cho Ai Cập.
Gamal Abdel Nasser, vị tổng thống đã đưa Ai Cập trở thành một quốc gia có tiếng nói trên trường quốc tế
Thời Đại Của Nasser: Chủ Nghĩa Dân Tộc Ả Rập
Dưới sự lãnh đạo của Nasser, Ai Cập trở thành quốc gia tiên phong trong phong trào giải phóng dân tộc và chống chủ nghĩa thực dân tại châu Phi và Trung Đông. Ông đã quốc hữu hóa Kênh Đào Suez, thúc đẩy các chính sách xã hội và kinh tế theo hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, cuộc chiến tranh 6 ngày năm 1967 với Israel đã giáng một đòn mạnh vào Ai Cập và uy tín của Nasser.
Sadat và Con Đường Hòa Bình Với Israel
Sau khi Nasser qua đời, Anwar Sadat lên nắm quyền lãnh đạo Ai Cập. Không giống như người tiền nhiệm, Sadat chủ trương tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột với Israel. Năm 1978, ông đã ký kết Hiệp ước Hòa bình Camp David với Israel, chính thức chấm dứt chiến tranh giữa hai nước.
Anwar Sadat, vị tổng thống đã ký kết hiệp ước hòa bình lịch sử với Israel
Tuy nhiên, quyết định này đã khiến Ai Cập bị cô lập trong thế giới Ả Rập và dẫn đến sự bất mãn trong nội bộ, đỉnh điểm là vụ ám sát Sadat năm 1981.
Mubarak và Những Thách Thức Của Thế Kỷ 21
Hosni Mubarak, người kế nhiệm Sadat, đã lãnh đạo Ai Cập trong suốt ba thập kỷ. Dưới thời Mubarak, Ai Cập phải đối mặt với nhiều thách thức: bất bình đẳng xã hội gia tăng, tham nhũng tràn lan, và sự bất mãn của người dân đối với chế độ độc tài.
Hosni Mubarak, vị tổng thống đã lãnh đạo Ai Cập trong ba thập kỷ
Năm 2011, làn sóng biểu tình Mùa xuân Ả Rập đã lan sang Ai Cập, buộc Mubarak phải từ chức. Kể từ đó, Ai Cập bước vào một giai đoạn mới với những biến động chính trị và xã hội đầy phức tạp.
Kết Luận
Hành trình lịch sử của Ai Cập là minh chứng cho sự kiên cường của một dân tộc đã vượt qua nhiều biến động lịch sử để vươn lên khẳng định vị trí của mình trên trường quốc tế. Bài học từ Ai Cập cho thấy, con đường phát triển của mỗi quốc gia luôn ẩn chứa những thử thách, và đòi hỏi sự lãnh đạo sáng suốt, cũng như sự đoàn kết của toàn dân tộc.
