Cuối thế kỷ 19, bức tranh địa chính trị thế giới sôi sục với làn sóng chủ nghĩa thực dân đang lên đến đỉnh điểm. Châu Phi, với nguồn tài nguyên phong phú, trở thành mục tiêu thèm khát của các cường quốc châu Âu. Giữa vòng xoáy ấy, câu chuyện về Nikolai Stepanovich Leontiev, một quý tộc Nga, và cuộc chiến tranh Ý-Ethiopia lần thứ nhất (1895-1896) nổi lên như một minh chứng cho sự giao thoa phức tạp giữa các nền văn hóa, tham vọng chính trị và tinh thần bất khuất của một dân tộc.
Nikolai Stepanovich Leontiev sinh ngày 26/10/1862 tại làng Malaya Beryozovka, tỉnh Kherson, thuộc Đế quốc Nga (nay là một phần của Ukraine). Xuất thân từ một gia đình quý tộc danh giá, Leontiev gia nhập Hiệp hội Địa lý Hoàng gia Nga, một tổ chức uy tín chuyên thực hiện các cuộc thám hiểm và nghiên cứu địa lý. Tuy nhiên, thay vì chọn con đường thám hiểm Bắc Cực hay Viễn Đông đầy hứa hẹn, Leontiev quyết định hướng tới châu Phi, cụ thể là Ethiopia, một quốc gia theo Chính thống giáo Đông phương giống như Nga.
Sứ mệnh Ethiopia và bóng ma xâm lược
Năm 1894, Leontiev đặt chân đến Ethiopia, một quốc gia đang đối mặt với mối đe dọa xâm lược từ Ý. Người Ý đã chiếm được Assab (1880) và Massawa (1885) ở Biển Đỏ và đang ráo riết tìm cách mở rộng ảnh hưởng vào sâu trong nội địa Ethiopia. Việc hiệp ước Ý-Ethiopia hết hạn vào ngày 12/2/1893 càng làm gia tăng căng thẳng và mở đường cho cuộc xâm lược. Trước tình hình nguy cấp, Hoàng đế Menelik II của Ethiopia tích cực tìm kiếm đồng minh. Sự xuất hiện của Leontiev và phái đoàn Nga tại Entoto vào tháng 3/1895, được đón tiếp long trọng, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quan hệ hai nước. Chính thống giáo, sợi dây liên kết tôn giáo, đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy mối quan hệ này.
Từ cố vấn quân sự đến người hùng chiến trận
Leontiev nhanh chóng trở thành cố vấn quân sự thân cận của Hoàng đế Menelik II. Ông góp phần xây dựng quân đội Ethiopia theo mô hình phương Tây, đồng thời vận dụng kinh nghiệm từ cuộc chiến tranh vệ quốc của Nga năm 1812 để huấn luyện quân đội Ethiopia. Quan trọng hơn, vào tháng 11/1895, một chuyến hàng vũ khí bí mật từ Nga đã đến Ethiopia, bao gồm 30.000 khẩu súng trường, 5 triệu viên đạn, đạn pháo, 5.000 thanh kiếm và 42 khẩu pháo. Sự hỗ trợ này đã thu hẹp đáng kể khoảng cách quân sự giữa Ethiopia và Ý.
Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần chiến đấu kiên cường, quân đội Ethiopia đã giành chiến thắng quyết định trước quân đội Ý trong trận Adwa vào ngày 1/3/1896. Chiến thắng này được coi là một trong những chiến thắng quân sự quan trọng nhất của một quốc gia châu Phi trước một cường quốc châu Âu trong thời kỳ chủ nghĩa thực dân.
Khai phá Hồ Turkana và những năm cuối đời
Sau chiến tranh, Leontiev tiếp tục đóng góp cho Ethiopia. Năm 1899, ông dẫn đầu một đoàn thám hiểm, bao gồm 2.000 lính Ethiopia và quân Cossacks Nga, đến khai phá khu vực Hồ Rudolph (nay là Hồ Turkana). Cuộc thám hiểm đầy gian khổ này, với 216 người thiệt mạng, đã mở rộng đáng kể lãnh thổ của Ethiopia. Bản thân Leontiev cũng bị thương trong cuộc thám hiểm này. Để ghi nhận công lao to lớn, Hoàng đế Menelik II phong Leontiev làm Bá tước và trao tặng nhiều huân chương cao quý.
Leontiev sau đó trở về Nga và tham gia vào cuộc đàn áp Nghĩa Hòa Đoàn ở Trung Quốc (1900) và Chiến tranh Nga-Nhật (1905). Năm 1910, ông qua đời tại Paris, Pháp, do vết thương cũ tái phát. Thi hài ông được đưa về an táng tại Nghĩa trang Tikhvin ở St. Petersburg, Nga.
Kết luận
Câu chuyện về Bá tước Leontiev và chiến thắng của Ethiopia trước Ý không chỉ là một chương thú vị trong lịch sử thế giới mà còn là bài học về tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường và tầm quan trọng của các mối quan hệ quốc tế. Chiến thắng Adwa đã khẳng định sức mạnh của một dân tộc nhỏ bé trước tham vọng xâm lược của một cường quốc, đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của sự hỗ trợ quốc tế trong việc bảo vệ chủ quyền và độc lập dân tộc. Câu chuyện này cũng nhắc nhở chúng ta về những góc khuất của lịch sử, nơi những cá nhân phi thường đã tạo nên những khác biệt to lớn.
Tài liệu tham khảo:
- Không có tài liệu tham khảo được cung cấp trong bài viết gốc.
