Vào thời kỳ loạn lạc của Nam Bắc triều, một thế lực mới nổi lên từ miền Quan Lũng, thách thức cả hai cường quốc Đông Ngụy và Tây Ngụy. Đó chính là Bắc Chu, triều đại được thành lập bởi Vu Văn Giác, mở ra một chương mới đầy biến động trong lịch sử Trung Hoa.
Hình ảnh minh họa một vị tướng thời Nam Bắc triều.
Vu Văn Thái và sự hình thành Tây Ngụy
Câu chuyện bắt đầu từ Vu Văn Thái, một người Tiên Ty tài năng phục vụ dưới trướng Hạ Bạt Nhạc tại Quan Trung. Giữa bối cảnh chính trị hỗn loạn, Hạ Bạt Nhạc bị Cao Hoan – quyền thần khống chế Đông Ngụy – sát hại. Các tướng lĩnh liền ủng hộ Vu Văn Thái lên nắm quyền thống lĩnh. Mặc dù bề ngoài thần phục Cao Hoan, Vu Văn Thái âm thầm củng cố thế lực tại Quan Lũng. Sau khi Hoàng đế nhà Bắc Ngụy chạy đến Quan Trung lánh nạn, Vu Văn Thái đã tận dụng cơ hội, phế truất và sát hại Hoàng đế, lập nên Tây Ngụy vào năm 535. Hành động này chính thức phân chia Bắc Ngụy thành hai nước: Đông Ngụy (do Cao Hoan kiểm soát) và Tây Ngụy (do Vu Văn Thái nắm giữ).
Vu Văn Thái là một nhà lãnh đạo quân sự tài ba. Ông đã ba lần đánh bại quân Đông Ngụy và mở rộng lãnh thổ Tây Ngụy xuống phía Nam, đặt nền móng cho sự trỗi dậy của Bắc Chu sau này.
Tây Ngụy Nam Tiến và sự ra đời của Bắc Chu
Năm 549, Hầu Cảnh nổi loạn, chiếm giữ Kiến Khang (Nam Kinh), khiến Nam triều nhà Lương suy yếu. Tây Ngụy tận dụng thời cơ này, can thiệp vào cuộc tranh giành quyền lực giữa các thế lực cát cứ ở miền thượng và trung du sông Trường Giang. Năm 554, Vu Văn Thái phái quân tấn công Giang Lăng, kinh đô của Lương Nguyên Đế. Cuộc bao vây Giang Lăng diễn ra ác liệt. Cuối cùng, thành bị hạ, Lương Nguyên Đế bị giết, và một vùng lãnh thổ rộng lớn dọc theo sông Trường Giang được sáp nhập vào Tây Ngụy.
Năm 556, Vu Văn Thái qua đời, con trai là Vu Văn Giác kế vị. Tuy nhiên, quyền lực thực sự lại nằm trong tay Vu Văn Hộ, cháu của Vu Văn Thái. Năm 557, Vu Văn Hộ ép Vu Văn Giác nhường ngôi, lập nên Bắc Chu. Vu Văn Giác sau đó bị Vu Văn Hộ sát hại.
Hình ảnh minh họa các nhân vật lịch sử thời Nam Bắc triều.
Vu Văn Hộ tiếp tục thao túng triều đình, phế truất và sát hại Chu Minh Đế – em trai của Vu Văn Giác. Cuối cùng, Vu Văn Ung, một người con khác của Vu Văn Thái, lên ngôi, tức Chu Vũ Đế. Mặc dù lên ngôi, Chu Vũ Đế vẫn phải chịu sự khống chế của Vu Văn Hộ. Mãi đến năm 572, Chu Vũ Đế mới giành lại được quyền lực sau khi trừ khử Vu Văn Hộ.
Chu Vũ Đế thống nhất phương Bắc
Đối thủ chính của Bắc Chu ở phương Bắc là Bắc Tề, một triều đại được thành lập bởi Cao Dương, con trai của Cao Hoan. Đời Hậu chủ Cao Vĩ, Bắc Tề suy yếu trầm trọng do sự xa hoa trụy lạc của Hoàng đế. Nhận thấy thời cơ, Chu Vũ Đế phát động chiến tranh chống Bắc Tề. Sau nhiều trận chiến quyết liệt, Bắc Chu giành chiến thắng, thống nhất phương Bắc vào năm 577.
Việc Chu Vũ Đế thống nhất phương Bắc có ý nghĩa lịch sử to lớn, mở đường cho nhà Tùy thống nhất toàn cõi Trung Hoa sau này. Tuy nhiên, Chu Vũ Đế lại mất sớm. Người kế vị là Chu Tuyên Đế lại là một hôn quân, khiến Bắc Chu nhanh chóng suy yếu.
Hình ảnh minh họa nghệ thuật thời kỳ này.
Sự sụp đổ của Bắc Chu
Dương Kiên, thừa tướng của Bắc Chu, đã lợi dụng sự suy yếu của triều đình để củng cố quyền lực. Sau khi Chu Tuyên Đế qua đời, Dương Kiên nắm quyền nhiếp chính. Đối mặt với sự chống đối từ các thành viên hoàng tộc, Dương Kiên đã nhanh chóng dẹp tan các cuộc nổi loạn. Năm 581, Dương Kiên phế truất Hoàng đế cuối cùng của Bắc Chu, lập nên nhà Tùy, kết thúc 24 năm tồn tại của triều đại này.
Kết luận
Bắc Chu, một triều đại ngắn ngủi nhưng đầy biến động, đã để lại dấu ấn quan trọng trong lịch sử Trung Hoa. Từ một thế lực nhỏ bé ở Quan Lũng, Bắc Chu đã vươn lên thách thức và cuối cùng thống nhất phương Bắc. Tuy nhiên, sự suy yếu nhanh chóng sau thời Chu Vũ Đế đã tạo điều kiện cho nhà Tùy thay thế, mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử Trung Hoa thống nhất. Câu chuyện của Bắc Chu là một minh chứng cho quy luật thịnh suy của các triều đại phong kiến, đồng thời cũng là bài học về tầm quan trọng của sự lãnh đạo sáng suốt và sự ổn định chính trị.
