Battle of Malacca Straits. Feb. 15th 1804- Robert Dodd Robert Dodd (1748-1815)
Từ giữa thế kỷ 18 đến đầu thế kỷ 20, bán đảo Mã Lai chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của đế quốc Anh. Bằng mưu mô chính trị xảo quyệt và sức mạnh quân sự vượt trội, người Anh từng bước thôn tính các vương quốc hùng mạnh một thời, biến vùng đất giàu có này thành một phần của đế chế thuộc địa rộng lớn của mình.
Bài viết này, dựa trên nghiên cứu của Lê Duy Hùng, Khoa Lịch sử, Đại học Sư phạm Huế, sẽ đưa chúng ta ngược dòng lịch sử để tìm hiểu về quá trình xâm lược và thiết lập ách thống trị của thực dân Anh tại bán đảo Mã Lai, từ những thương cảng nhộn nhịp như Penang và Malacca cho đến hòn đảo chiến lược Singapore.
Sự Xuất Hiện Của “Con Hổ” Anh Quốc
Vương quốc Kedah, nằm ở phía bắc bán đảo Mã Lai, là điểm đến đầu tiên của người Anh. Nắm bắt được giá trị thương mại to lớn của khu vực, Công ty Đông Ấn Anh (EIC) đã cử Francis Light, một thuyền trưởng dày dạn kinh nghiệm, đến đàm phán với Sultan Kedah. Năm 1786, thỏa thuận lịch sử được ký kết, cho phép EIC thiết lập một cơ sở thương mại trên đảo Penang.
Sự kiện này đánh dấu bước chân đầu tiên của Anh vào bán đảo Mã Lai, mở ra một chương mới trong lịch sử khu vực, một chương đầy biến động và bi thương cho các vương quốc Mã Lai.
Mưu Mô Chia Để Trị: Lá Bài Chủ Chốt Của Thực Dân
Trong khi Kedah chìm trong cuộc chiến tranh với Xiêm, người Anh đã lợi dụng tình hình bất ổn để củng cố vị thế của mình. Bằng cách từ chối yêu cầu hỗ trợ quân sự từ Sultan Kedah, EIC đã bộc lộ rõ dã tâm thôn tính. Năm 1800, sau khi đẩy lùi cuộc tấn công của Kedah nhằm giành lại Penang, EIC buộc Sultan Kedah ký hiệp ước nhượng lại thêm một dải đất liền. Penang chính thức trở thành thuộc địa của Anh.
Chiến lược “chia để trị” của người Anh được thể hiện rõ nét qua việc họ khơi sâu mâu thuẫn giữa các vương quốc Mã Lai. Ở Perak, người Anh đã lợi dụng cuộc chiến tranh giữa Raja Abdullah và Sultan Ismail để đưa quân can thiệp, áp đặt Hiệp ước Pangkor năm 1874 và biến Perak thành một nhà nước bảo hộ.
Singapore: Viên Ngọc Quý Trên Đường Thương Mại
Trong khi đó, ở cực nam bán đảo Mã Lai, một hòn đảo nhỏ bé nhưng có vị trí chiến lược quan trọng đã lọt vào tầm ngắm của người Anh: Singapore. Năm 1819, Thomas Stamford Raffles, một viên chức EIC đầy tham vọng, nhận ra tiềm năng to lớn của Singapore và quyết tâm biến nó thành thuộc địa của Anh.
Bằng cách mua chuộc Sultan Johore và ký kết hiệp ước bất bình đẳng, Raffles đã giành quyền kiểm soát Singapore. Chính sách thương mại tự do của Raffles biến Singapore thành một trong những cảng sầm uất nhất thế giới, thu hút thương nhân từ khắp nơi đổ về.
Borneo: Mở Rộng Ách Thống Trị
Không dừng lại ở bán đảo Mã Lai, người Anh còn nhắm đến hòn đảo rộng lớn Borneo. Lợi dụng sự suy yếu của vương quốc Brunei, James Brooke, một nhà thám hiểm người Anh, đã giúp Sultan Brunei dẹp loạn và được phong làm thống đốc Sarawak. Brooke sau đó đã biến Sarawak thành lãnh địa riêng của mình, đặt nền móng cho sự cai trị của Anh tại Borneo.
Khép Lại Một Kỷ Nguyên: Bán Đảo Mã Lai Trong Tay Thực Dân
Đến năm 1909, với việc thiết lập chế độ bảo hộ ở Brunei, người Anh đã hoàn toàn kiểm soát bán đảo Mã Lai và đảo Borneo. Các vương quốc Mã Lai, từ Kedah, Perak, Selangor cho đến Singapore và Brunei, đều lần lượt rơi vào tay thực dân.
Hành trình xâm lược của thực dân Anh tại bán đảo Mã Lai là một minh chứng rõ nét cho tham vọng bá chủ của các cường quốc phương Tây trong thế kỷ 19. Bằng mưu mô chính trị xảo quyệt, sức mạnh quân sự vượt trội, và chính sách khai thác thuộc địa tàn bạo, người Anh đã để lại một di sản lịch sử đầy phức tạp trên bán đảo Mã Lai, một di sản vẫn còn được cảm nhận cho đến ngày nay.
Tài Liệu Tham Khảo
- Lịch sử Đông Nam Á, Nhà xuất bản Giáo dục, 2000.
- The History of Southeast Asia, Oxford University Press, 2010.
Hình ảnh
- “Battle of Malacca Straits. Feb. 15th 1804- Robert Dodd Robert Dodd (1748-1815)” được sử dụng theo giấy phép Creative Commons. Nguồn: nghiencuulichsu.com.
