Vào một ngày tháng 10 năm 1942, giữa cao trào của Thế chiến thứ hai, Adolf Hitler đã gửi điện mừng kỷ niệm 20 năm Cuộc Tiến về thành Rome, sự kiện đưa Benito Mussolini, lãnh tụ đảng Phát xít, lên nắm quyền tại Ý. Hitler ca ngợi Cuộc Tiến về thành Rome như “một khúc quanh cho lịch sử toàn thế giới”. Quả thật, thành công của Mussolini đã tạo tiền đề cho sự trỗi dậy của Hitler tại Đức, châm ngòi cho cuộc đại chiến làm rung chuyển địa cầu. Bài viết này sẽ đưa chúng ta ngược dòng thời gian, khám phá hành trình đầy biến động của Mussolini, từ một nhà xã hội nhiệt thành đến lãnh tụ của chế độ Phát xít đầu tiên trên thế giới.
Tuổi trẻ nổi loạn và những năm tháng lưu vong
Sinh ra trong một gia đình nghèo khó tại Predappio, vùng Romagna, nước Ý, Benito Mussolini sớm bộc lộ bản tính nổi loạn và ngang tàng. Tuổi thơ của ông gắn liền với những cuộc gây gổ, đánh nhau và những hành động bốc đồng. Những bất công xã hội mà ông chứng kiến từ nhỏ đã hun đúc trong ông khát vọng thay đổi nước Ý. Mussolini gia nhập Đảng Xã hội Ý năm 1901, đánh dấu bước ngoặt đầu tiên trên con đường chính trị của ông.
Chân dung Benito Mussolini
Tuy nhiên, con đường chính trị của Mussolini không trải đầy hoa hồng. Ông bị trục xuất khỏi Thụy Sĩ và Đức vì các hoạt động chính trị quá khích. Những năm tháng lưu vong đầy khó khăn đã tôi luyện ý chí và khát vọng quyền lực của Mussolini. Ông làm đủ mọi nghề để sinh tồn, từ phụ hồ, bán báo đến khuân vác, đồng thời không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức về triết học, chính trị và xã hội.
Trở lại Ý và sự trỗi dậy của “Il Duce”
Trở về Ý, Mussolini tiếp tục hoạt động trong Đảng Xã hội, nhưng ông ngày càng bất mãn với đường lối ôn hòa của đảng. Chiến tranh Ý-Thổ Nhĩ Kỳ năm 1911 đã tạo cơ hội cho Mussolini thể hiện tài năng lãnh đạo của mình. Ông phản đối chiến tranh, lãnh đạo các cuộc biểu tình và đình công, trở thành một trong những gương mặt nổi bật nhất của phong trào xã hội chủ nghĩa.
Mussolini trong quân phục
Sự kiện Thế chiến thứ nhất bùng nổ đã đẩy Mussolini đến một bước ngoặt mới. Ông từ bỏ chủ nghĩa hòa bình, ủng hộ Ý tham chiến, khiến ông bị khai trừ khỏi Đảng Xã hội. Mussolini thành lập tờ báo Il Popolo d’Italia để cổ vũ cho chủ trương tham chiến, đồng thời xây dựng lực lượng riêng của mình, tiền thân của Đảng Phát xít. Sau khi tham gia chiến đấu và bị thương, Mussolini trở về với quyết tâm giành quyền lãnh đạo nước Ý.
Cuộc Tiến về thành Rome và sự hình thành chế độ Phát xít
Thời kỳ hậu chiến, nước Ý rơi vào khủng hoảng chính trị và kinh tế trầm trọng. Nạn thất nghiệp tràn lan, giá cả leo thang, các cuộc biểu tình và đình công diễn ra liên miên. Đây chính là mảnh đất màu mỡ cho chủ nghĩa Phát xít phát triển. Mussolini thành lập Đảng Quốc gia Phát xít, xây dựng lực lượng vũ trang “áo đen” và tiến hành các hoạt động bạo lực chống lại các đảng phái đối lập.
Cuộc Tiến về thành Rome tháng 10 năm 1922 đã đưa Mussolini lên nắm quyền thủ tướng. Dù ban đầu thành lập một chính phủ liên hiệp, Mussolini nhanh chóng củng cố quyền lực của mình, từng bước thiết lập chế độ độc tài Phát xít, đàn áp các đảng phái đối lập và bóp nghẹt các quyền tự do dân chủ.
Con đường đế quốc và sự sụp đổ
Say sưa với quyền lực, Mussolini theo đuổi giấc mộng đế quốc, phát động cuộc chiến tranh xâm lược Ethiopia, bất chấp sự phản đối của cộng đồng quốc tế. Chiến thắng này đã củng cố thêm uy tín của Mussolini trong nước, nhưng cũng đẩy Ý vào vòng tay của Đức Quốc xã. Minh ước Thép năm 1939 đã ràng buộc số phận của Ý với Đức, đưa Ý vào cuộc Thế chiến thứ hai.
Hình ảnh Mussolini và Hitler
Tuy nhiên, quân đội Ý đã liên tiếp thất bại trên các mặt trận. Năm 1943, Mussolini bị lật đổ và bắt giam. Được Đức Quốc xã giải cứu, Mussolini thành lập một chính phủ bù nhìn ở miền Bắc Ý. Cuối cùng, ông bị quân kháng chiến bắt và xử tử ngày 28 tháng 4 năm 1945, kết thúc một cuộc đời đầy biến động và bi kịch.
Kết luận
Cuộc đời của Benito Mussolini là một câu chuyện đầy kịch tính, phản ánh những biến động dữ dội của lịch sử thế giới trong nửa đầu thế kỷ 20. Từ một nhà xã hội chủ nghĩa nhiệt thành, Mussolini đã trở thành người sáng lập và lãnh tụ của chế độ Phát xít đầu tiên trên thế giới. Giấc mộng đế quốc và sự liên minh với Đức Quốc xã đã đưa ông đến sự sụp đổ thảm hại. Bài học lịch sử từ cuộc đời của Mussolini vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.
Tài liệu tham khảo
- Vũ Tài Lục. Mussolini Lãnh Tụ Phát Xít. https://vietmessenger.com/books/?title=mussolini%20lanh%20tu%20phat%20xit&page=1
- Hình ảnh: Nguồn từ bài viết gốc trên nghiencuulichsu.com.
