Năm 2011, một phát hiện khảo cổ chấn động đã làm rúng động giới sử học: 48 bộ xương người thời Đồ Đá Mới được tìm thấy trên đảo Gadeok-do, Busan, Hàn Quốc. Việc phát hiện ra một số lượng lớn hài cốt trong vùng đất có tính axit cao của Hàn Quốc đã là một kỳ tích, nhưng bí ẩn thực sự nằm ở nguồn gốc và cách thức mai táng của họ. Liệu họ có phải là tổ tiên của người Hàn Quốc hiện đại? Câu chuyện về 48 bộ xương này mở ra một cánh cửa dẫn đến quá khứ xa xôi, hé lộ những bí mật về cuộc sống và di cư của con người thời tiền sử.
Phát hiện chấn động tại Gadeok-do
Đảo Gadeok-do, hòn đảo lớn nhất vịnh Nan Khê, nằm ở vị trí chiến lược giữa sông và biển. Trong quá trình xây dựng một cảng mới vào năm 2011, các công nhân đã tình cờ phát hiện ra di chỉ thời Đồ Đá Mới, bao gồm 48 bộ xương người có niên đại khoảng 7.000 năm. Cùng với hài cốt, các nhà khảo cổ còn tìm thấy đồ trang sức bằng ngọc bích và ngọc trai, minh chứng cho cuộc sống thường nhật của những cư dân cổ xưa này. Giám đốc Jeong Uido của Viện Nghiên cứu Lịch sử Nghệ thuật và Khảo cổ học Hàn Quốc cho biết, đây là một phát hiện chưa từng có tiền lệ, vượt xa tổng số bộ xương thời Đồ Đá Mới được tìm thấy trước đó trên toàn Hàn Quốc. Phát hiện này hứa hẹn sẽ cung cấp những hiểu biết sâu sắc về cuộc sống của con người cách đây 7.000 năm.
Bên cạnh hài cốt, các nhà khoa học còn khai quật được nhiều đồ đất nung còn nguyên vẹn, cho thấy sự phát triển của nghề gốm thời kỳ này. Đặc biệt, cách thức mai táng kỳ lạ của những bộ xương này đã thu hút sự chú ý của giới chuyên môn. Một số bộ xương được đặt nằm ngửa, hai chân duỗi thẳng (Shinjeonjang – kiểu truyền thống), trong khi số khác nằm nghiêng, tay chân ôm ngực như tư thế bào thai (Guljang). Giáo sư Kim Jaehyeon thuộc Đại học Donga nhận định, kiểu mai táng Guljang rất hiếm gặp ở Hàn Quốc, đặc biệt là trong thời Đồ Đá Mới. Việc phần lớn các bộ xương được mai táng theo kiểu Guljang đặt ra câu hỏi về nguồn gốc và tín ngưỡng của những con người này.
Manh mối từ hộp sọ và ADN
Hình: Bản đồ phân bố của các nền văn hóa sớm nhất châu Âu theo đồ gốm, cách đây khoảng 6.000 – 4.000 năm.
Để giải mã bí ẩn về nguồn gốc của 48 bộ xương, các nhà khoa học đã tiến hành phân tích hình dạng hộp sọ và ADN. Tiến sĩ Jin Juhyeon, chuyên gia tại Bộ Quốc phòng Hàn Quốc, cho biết xương mặt là yếu tố quan trọng để xác định chủng tộc. Chiều dài hộp sọ, đường cong và chiều rộng mũi của các bộ xương Gadeok-do cho thấy những đặc điểm tương đồng với người phương Tây. Qua quá trình quét 3D và chụp cắt lớp, Tiến sĩ Lee Wonjun thuộc Viện Pháp y, Đại học Quốc gia Seoul, nhận định hộp sọ của những người này dài hơn hẳn so với người Hàn Quốc hiện đại, cho thấy họ có thể không phải là người Đông Á.
Hình: Quá trình phân tích hộp sọ
Phân tích ADN ty thể, một loại ADN chỉ di truyền từ mẹ sang con, càng củng cố giả thuyết về nguồn gốc châu Âu của một số bộ xương. Giáo sư Lee Gwangho thuộc Đại học Chung Ang cho biết, mặc dù khó khăn trong việc phân tích ADN từ xương cổ, nhưng kết quả ban đầu cho thấy sự hiện diện của ADN ty thể châu Âu trong một số mẫu.
ADN ty thể và hành trình di cư của loài người
Hình: Kết quả phân tích ADN của 10 phụ nữ ở Hàn Quốc
Nghiên cứu của Giáo sư Rebecca Cann, Đại học Hawaii, đã chứng minh rằng tất cả 7 tỷ người trên Trái Đất đều có chung một tổ tiên nữ, được gọi là “Eva ty thể”, sống ở châu Phi khoảng 200.000 năm trước. Khoảng 60.000 năm trước, con cháu của Eva ty thể bắt đầu di cư khỏi châu Phi, lan rộng ra khắp thế giới và hình thành nên các chủng tộc khác nhau. Phân tích ADN ty thể của người Hàn Quốc hiện đại cho thấy sự đa dạng di truyền, với khoảng 8-9 nhóm ADN ty thể khác nhau.
Kỷ Holocence và sự lan rộng của con người
Hình: Tổ tiên người châu Âu từng sống ở Đông Á, Mông Cổ, Hàn Quốc trong thời kỳ Đồ Đá Mới.
Sau kỷ Băng hà, khoảng 7.000-8.000 năm trước, Trái Đất bước vào kỷ Holocence, một thời kỳ khí hậu ấm áp và ẩm ướt, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nông nghiệp và sự lan rộng của con người. Các nghiên cứu về biến đổi khí hậu cho thấy Mông Cổ thời kỳ này có khí hậu ôn hòa hơn hiện nay, với lượng mưa dồi dào, tạo nên môi trường sống lý tưởng.
Hình: Vùng ảnh hưởng Gió Mùa hiện nay, cách đây 6.000 năm và 9.000 năm.
Người LBK và những điểm tương đồng bất ngờ
Hình: Sự di cư của người LBK từ Trung Đông vào Đức
Tại Đức, các nhà khảo cổ đã phát hiện ra di chỉ của người LBK (Linearbandkeramik), những người nông dân đầu tiên ở châu Âu, có niên đại khoảng 7.500 năm trước. Người LBK có nguồn gốc từ Trung Đông và đã di cư đến Trung Âu, mang theo kỹ thuật nông nghiệp và kiến trúc tiên tiến. Đáng chú ý là người LBK cũng sử dụng đồ gốm có hoa văn trang trí theo đường thẳng và thực hiện mai táng theo tư thế bào thai, tương tự như những bộ xương được tìm thấy trên đảo Gadeok-do.
Hình: Tái thiết lại một khu định cư điển hình của người LBK từ Hienheim ở gần một nguồn nước (Bảo tàng Khảo cổ Kelheim)
Hình: Đồ gốm của người LBK ở Bảo tàng Tiền sử tỉnh Halle.
Hình: Tái thiết một ngôi nhà kiểu văn hóa Gốm Thẳng Hienheimer
Sự tương đồng về ADN ty thể, cách thức mai táng và đồ tạo tác giữa người Gadeok-do và người LBK đặt ra câu hỏi về mối liên hệ giữa hai nhóm người cách nhau hàng nghìn cây số này. Liệu có sự di cư và giao lưu văn hóa giữa châu Âu và Đông Á trong thời Đồ Đá Mới?
Kết luận
Phát hiện 48 bộ xương trên đảo Gadeok-do không chỉ là một câu chuyện về quá khứ mà còn là một lời nhắc nhở về sự kết nối của nhân loại. Những bí ẩn xung quanh nguồn gốc và cuộc sống của họ vẫn đang chờ đợi được giải đáp, nhưng những nghiên cứu ban đầu đã hé lộ những manh mối quan trọng về lịch sử di cư và giao lưu văn hóa của con người thời tiền sử. Việc tiếp tục nghiên cứu ADN và các di chỉ khảo cổ sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bức tranh toàn cảnh về lịch sử loài người.
Tài liệu tham khảo
- Phim tài liệu “Bí ẩn 48 bộ xương người 7.000 năm tuổi”.
- Nghiên cứu của Giáo sư Rebecca Cann, Đại học Hawaii tại Manoa.
- Nghiên cứu của Giáo sư Kim Uk, Đại học Dankook.
- Nghiên cứu của Giáo sư Lee Gwangho, Đại học Chung Ang.
- Nghiên cứu của Tiến sĩ Lee Wonjun, Viện Pháp y, Đại học Quốc gia Seoul.
