Mở đầu
Giữa những cơn sóng lịch sử cuồn cuộn của Mỹ Latinh thế kỷ 20, Maurice Bishop nổi lên như một vì sao sáng, dẫn dắt hòn đảo Grenada nhỏ bé trên con đường tìm kiếm tự do và công bằng xã hội. Là một người con của đất nước, được hun đúc bởi lý tưởng cách mạng s fervent, Bishop đã trở thành biểu tượng cho khát vọng của người dân Grenada về một tương lai tươi sáng hơn. Tuy nhiên, cuộc đời của ông, cũng như cuộc cách mạng mà ông lãnh đạo, lại kết thúc trong bi kịch, nhuốm màu tang thương bởi chính những người đồng chí của mình.
Khẩu hiệu “Forward Ever! Backward Never” (Tiến lên! Không bao giờ lùi bước!) – minh chứng cho tinh thần của cuộc cách mạng Grenada.
Từ Sinh Viên Luật đến Lãnh Tụ Cách Mạng
Sinh ra trên hòn đảo Aruba thuộc Hà Lan năm 1944, Maurice Bishop lớn lên trong một gia đình lao động gốc Phi. Như nhiều người dân da màu khác trên quần đảo Caribe, gia đình ông chuyển đến Grenada – thuộc địa của Anh – với hy vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn. Bishop sớm bộc lộ tài năng học tập xuất sắc, nhận được nền giáo dục tiên tiến của Anh Quốc, sau đó tiếp tục con đường học vấn tại Mỹ và trở thành một luật sư.
Trong thời gian du học, Bishop được tiếp xúc với những tư tưởng cách mạng đang sục sôi trên toàn thế giới. Cách mạng Cuba, với những biểu tượng như Fidel Castro và Che Guevara, đã để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm trí ông. Bên cạnh đó, tư tưởng của Julius Nyerere, “cha đẻ của cách mạng châu Phi”, và tác phẩm “Ujamaa: Tiểu luận về Chủ nghĩa xã hội” cũng ảnh hưởng mạnh mẽ đến Bishop.
Phong Trào New Jewel và “Thứ Hai Đẫm Máu”
Trở về Grenada vào năm 1970, Maurice Bishop tham gia vào phong trào đấu tranh cho quyền lợi của người da màu, vốn chiếm đa số trên đảo. Năm 1973, ông cùng đồng chí thành lập “Phong trào New Jewel” (Viên ngọc mới), thách thức chính quyền của Thủ tướng Eric Gairy – người bị cáo buộc tham nhũng và đàn áp.
Ngày 21/1/1974, một cuộc biểu tình lớn của công nhân da đen bị giải tán bằng bạo lực, dẫn đến cái chết của cha Maurice Bishop và nhiều người khác. Sự kiện bi thương này, được biết đến với cái tên “Thứ Hai đẫm máu”, đã đẩy Bishop và đồng đội đến quyết định sử dụng vũ trang để lật đổ chính quyền Gairy.
Cách Mạng Grenada và Những Cải Cách Dưới Thời Bishop
Năm 1979, nắm bắt thời cơ khi Gairy bị phế truất, Phong trào New Jewel phát động cuộc cách mạng không đổ máu, thành lập chính phủ cách mạng với Maurice Bishop là Thủ tướng. Chính phủ mới nhanh chóng thiết lập quan hệ với Cuba, nhận được sự hỗ trợ to lớn trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng và phát triển kinh tế – xã hội.
Bishop đã thực hiện nhiều cải cách quan trọng, tập trung vào việc xóa bỏ phân biệt chủng tộc, thúc đẩy bình đẳng giới và phát triển giáo dục. Grenada trở thành một trong những quốc gia hiếm hoi ở Caribe có tỷ lệ biết chữ cao, tỷ lệ thất nghiệp giảm đáng kể. Dưới thời Bishop, Grenada thu hút hàng nghìn sinh viên Mỹ đến học tập, minh chứng cho chất lượng giáo dục được nâng cao.
Maurice Bishop – Vị thủ tướng đã mang đến cho Grenada một thời kỳ đổi mới và hy vọng.
Mâu Thuẫn Nổ Ra và Bi Kịch Cho Một Vị Lãnh Tụ
Mặc dù nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ người dân, chính sách ôn hòa của Bishop lại vấp phải sự phản đối từ những người cộng sản cứng rắn trong nội bộ chính phủ, đứng đầu là Phó Thủ tướng Bernard Coard và Tướng Hudson Austin. Sự bất đồng về đường lối chính trị, đặc biệt là mối quan hệ với Cuba, đã tạo ra những rạn nứt khó hàn gắn.
Tháng 10/1983, Coard và Austin phát động cuộc đảo chính, bắt giữ Bishop và các thành viên nội các. Bất chấp làn sóng phản đối mạnh mẽ từ người dân, Bishop và 7 đồng chí của ông bị xử bắn tại một pháo đài cũ, thi thể bị phi tang. Cuộc cách mạng Grenada chìm trong máu, kết thúc trong bi kịch cho chính vị lãnh tụ của nó.
Hậu Của Cuộc Đảo Chính và Bài Học Lịch Sử
Sau cái chết của Bishop, Grenada rơi vào hỗn loạn. Chính quyền quân sự do Austin lãnh đạo nhanh chóng bị lật đổ bởi cuộc tấn công của Mỹ, chấm dứt giấc mơ về một “pháo đài chống Mỹ” trên hòn đảo nhỏ bé.
Ngày nay, người dân Grenada vẫn tưởng nhớ Maurice Bishop như một nhà lãnh đạo tài năng, người đã mang đến cho đất nước một thời kỳ đổi mới và hy vọng. Câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của ông là lời nhắc nhở về những lý tưởng cao đẹp của cách mạng, đồng thời cũng là bài học cay đắng về sự chia rẽ nội bộ và những hệ lụy bi thảm mà nó có thể mang lại.
Tài Liệu Tham Khảo
- Bishop, M. (1982). Forward Ever! Three Years of the Grenadian Revolution.
