Sự phát triển của công nghệ và nhu cầu kết nối toàn cầu ngày càng tăng đã đẩy cáp ngầm lên vị trí chiến lược quan trọng. Không chỉ là xương sống của internet, cáp ngầm còn trở thành chiến trường thầm lặng trong cuộc cạnh tranh địa chính trị giữa các cường quốc, đặc biệt là giữa Mỹ và Trung Quốc. Bài viết này sẽ phân tích sâu hơn về cuộc đua cáp ngầm, những tác động địa chính trị và bài học kinh nghiệm cho các quốc gia, bao gồm cả Việt Nam.
Cuộc Trỗi Dậy Của Trung Quốc Trong Ngành Cáp Ngầm
Bất chấp lệnh cấm vận từ Mỹ, các công ty Trung Quốc như Wuhan FiberHome International Technologies vẫn đang vươn lên mạnh mẽ trong lĩnh vực sản xuất và lắp đặt cáp ngầm. Giám đốc điều hành của FiberHome khẳng định Trung Quốc đã tự chủ được công nghệ sản xuất cáp và không cần phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài. Điều này phản ánh nỗ lực của Bắc Kinh trong việc xây dựng một mạng lưới cáp ngầm toàn cầu, giảm sự phụ thuộc vào Mỹ và mở rộng tầm ảnh hưởng.
Cáp ngầm: Mạch máu của internet toàn cầu đang trở thành chiến trường mới.
Không giống như ngành công nghiệp bán dẫn, nơi lệnh cấm vận của Mỹ gây ra khó khăn lớn cho Trung Quốc, ngành công nghiệp cáp ngầm phụ thuộc nhiều hơn vào các mối quan hệ ngoại giao. Việc tiếp cận các thị trường quan trọng phụ thuộc vào các thỏa thuận cấp nhà nước. Chính vì vậy, cuộc cạnh tranh trong lĩnh vực này được xem như một “cuộc đua ngoại giao”.
Châu Á – Thái Bình Dương: Tâm Điểm Của Cuộc Đua
Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương đang dẫn đầu thế giới về đầu tư cáp ngầm, với nhiều dự án lớn do Trung Quốc dẫn đầu đang được triển khai. Điều này phù hợp với chiến lược “Con đường Tơ lụa Trên Biển” và “Con đường Tơ lụa Kỹ thuật số” của Trung Quốc, nhằm mở rộng ảnh hưởng kinh tế và chính trị của nước này trong khu vực.
Dự báo chi tiêu cho cáp ngầm dưới biển theo khu vực.
Sự trỗi dậy của các công ty Trung Quốc như Huawei và HMN Technologies (trước đây là Huawei Marine Networks) đã thách thức sự thống trị của các công ty Mỹ, châu Âu và Nhật Bản. Huawei đã sử dụng chiến lược giá cạnh tranh để thâm nhập thị trường, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.
Căng Thẳng Mỹ – Trung Và Tác Động Đến Cáp Ngầm
Mỹ lo ngại về nguy cơ an ninh quốc gia từ việc Trung Quốc tham gia vào mạng lưới cáp ngầm toàn cầu. Sáng kiến “Mạng Sạch” của Mỹ nhằm ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận các tuyến cáp kết nối với Mỹ. Đáp lại, Trung Quốc cũng hạn chế cấp phép cho các tuyến cáp có sự tham gia của Mỹ, đặc biệt là ở Biển Đông.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng sáng kiến “Mạng Sạch”.
Căng thẳng này đã dẫn đến việc nhiều dự án cáp ngầm bị trì hoãn hoặc phải thiết kế lại, gây thiệt hại hàng triệu USD. Ví dụ điển hình là dự án Hệ thống cáp Hong Kong-Mỹ (HKA) đang bị đình trệ do áp lực từ cả hai phía.
Tái Định Hình Bản Đồ Trung Tâm Dữ Liệu
Căng thẳng địa chính trị đang làm thay đổi bản đồ các trung tâm dữ liệu ở châu Á. Hong Kong, từng là điểm cập bến quan trọng, đang mất dần vị thế do Luật An ninh Quốc gia và các hạn chế của Mỹ. Trong khi đó, Guam và Philippines đang nổi lên như những điểm đến mới, mặc dù có ít trung tâm dữ liệu hơn.
Đông Nam Á đang vươn lên trở thành trung tâm cáp ngầm mới.
Tương Lai Của Cuộc Đua Cáp Ngầm
Nhu cầu về cáp ngầm dự kiến sẽ tiếp tục tăng cao trong tương lai, do sự phát triển của công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI). Căng thẳng địa chính trị có thể dẫn đến sự hình thành của hai mạng lưới cáp ngầm riêng biệt, một do Mỹ và đồng minh dẫn đầu, và một do Trung Quốc dẫn đầu.
Cáp ngầm – chiến trường mới giữa Mỹ và Trung Quốc.
Kết Luận
Cuộc đua cáp ngầm không chỉ là cuộc cạnh tranh về công nghệ mà còn là cuộc chiến về ảnh hưởng địa chính trị. Việt Nam, với vị trí địa lý quan trọng ở Đông Nam Á, cần thận trọng trong việc lựa chọn đối tác và xây dựng chiến lược phát triển hạ tầng cáp ngầm để đảm bảo an ninh quốc gia và lợi ích kinh tế. Bài học từ cuộc cạnh tranh Mỹ – Trung cho thấy việc đa dạng hóa đối tác và đầu tư vào công nghệ trong nước là cần thiết để tránh phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào. Đồng thời, Việt Nam cần tăng cường hợp tác quốc tế và tham gia tích cực vào các diễn đàn khu vực và quốc tế để bảo vệ lợi ích của mình trong lĩnh vực này.
Tài liệu tham khảo:
- Cheng Ting-Fang, Lauly Li, Tsubasa Suruga, và Shunsuke Tabeta, “China’s subsea cable drive defies U.S. sanctions,” Nikkei Asia, 22/06/2024.
- TeleGeography.
- CAICT (Viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông Trung Quốc).
- MERICS (Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator).
Chú thích về độ tin cậy của nguồn dữ liệu:
Các nguồn dữ liệu được sử dụng trong bài viết này đều là các nguồn uy tín và được công nhận rộng rãi trong lĩnh vực nghiên cứu quốc tế. Nikkei Asia là một ấn phẩm tin tức hàng đầu về kinh tế và chính trị châu Á. TeleGeography là một công ty nghiên cứu thị trường viễn thông uy tín. CAICT là cơ quan tư vấn hàng đầu của chính phủ Trung Quốc về viễn thông. MERICS là một viện nghiên cứu độc lập chuyên nghiên cứu về Trung Quốc.
