Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 đã kết thúc với chiến thắng của Donald Trump. Sự trở lại này đặt ra câu hỏi về tương lai của tiến trình hòa bình Trung Đông, đặc biệt là giải pháp hai nhà nước cho Israel và Palestine. Liệu Trump sẽ là người kiến tạo hòa bình hay châm ngòi cho xung đột? Bài viết này phân tích sâu sắc các khả năng, dựa trên di sản chính sách đối ngoại của Trump và bối cảnh địa chính trị phức tạp hiện nay.
Nội dung
Di sản Đối Ngoại Mâu Thuẫn của Trump
Donald Trump là một nhân vật gây tranh cãi, với chính sách đối ngoại đầy mâu thuẫn. Một mặt, ông là kiến trúc sư của Hiệp định Abraham, mở đường cho bình thường hóa quan hệ giữa Israel và một số quốc gia Ả Rập. Mặt khác, việc bổ nhiệm Mike Huckabee, người ủng hộ Israel sáp nhập Bờ Tây, làm đại sứ tại Jerusalem cho thấy sự ủng hộ của ông dành cho phe bảo thủ Israel. Điều này tạo ra bất ổn và khó đoán về đường lối chính sách của Trump trong nhiệm kỳ tới.
Hình ảnh: Donald Trump và Benjamin Netanyahu. Nguồn: New York Times
“Hòa Bình đến Thịnh Vượng”: Tia Hy Vọng Hay Ác Mộng?
Điều ít được biết đến là Trump từng đề xuất một kế hoạch chi tiết cho giải pháp hai nhà nước, mang tên “Hòa bình đến Thịnh Vượng”. Kế hoạch này, được công bố vào tháng 1/2020, đề xuất Israel sáp nhập 30% Bờ Tây, nơi có đông người định cư Do Thái, đổi lại phần còn lại sẽ thuộc về một nhà nước Palestine phi quân sự. Dải Gaza sẽ được mở rộng bằng đất từ Sa mạc Negev của Israel, bù lại phần lãnh thổ Palestine nhượng bộ ở Bờ Tây. Gaza và Bờ Tây sẽ được kết nối bằng đường bộ và đường hầm, với thủ đô Palestine nằm ở ngoại ô Jerusalem.
Kế hoạch này, dù chưa hoàn hảo và vấp phải sự phản đối từ cả hai phía, vẫn là một điểm khởi đầu quan trọng. Nó thừa nhận nguyên tắc hai nhà nước cho hai dân tộc và đề xuất các giải pháp cụ thể cho các vấn đề nhạy cảm như phân chia lãnh thổ và an ninh.
Cơ Hội Thứ Hai Cho Trump
Cuộc tấn công của Hamas vào ngày 7/10/2023 và cuộc chiến sau đó ở Gaza đã làm phức tạp thêm tình hình. Tuy nhiên, kế hoạch của Trump, dù cần điều chỉnh, vẫn có thể là nền tảng cho các cuộc đàm phán mới. Trump có cơ hội triệu tập một hội nghị thượng đỉnh hòa bình, mời cả Israel và Palestine đến Trại David để đàm phán dựa trên kế hoạch đã được điều chỉnh.
Việc chủ động kêu gọi đàm phán sẽ gửi thông điệp mạnh mẽ đến cả hai bên, đồng thời khẳng định vai trò lãnh đạo của Mỹ trong tiến trình hòa bình. Quan trọng hơn, nó sẽ thể hiện cam kết của Mỹ trong việc ngăn chặn xung đột leo thang, bảo vệ lợi ích của Mỹ và tránh sa lầy vào một cuộc chiến Trung Đông khác.
Thách Thức và Nguy Cơ
Tuy nhiên, con đường dẫn đến hòa bình còn nhiều chông gai. Việc bổ nhiệm những nhân vật ủng hộ phe bảo thủ Israel vào các vị trí chủ chốt trong chính quyền mới của Trump có thể cản trở tiến trình hòa bình. Nếu Trump tiếp tục chính sách cứng rắn với Iran và Palestine, ông có nguy cơ cô lập Mỹ ở Trung Đông và trên thế giới.
Sự chia rẽ sâu sắc trong nội bộ Israel và Palestine cũng là một thách thức lớn. Phe cực đoan ở cả hai bên đều phản đối giải pháp hai nhà nước và muốn tiếp tục xung đột. Bên cạnh đó, sự can thiệp của các cường quốc khác, đặc biệt là Iran, cũng có thể làm phức tạp thêm tình hình.
Bài Học Từ Chính Quyền Biden
Chính quyền Biden đã mắc sai lầm khi không công khai kế hoạch hòa bình của mình. Điều này tạo cơ hội cho Netanyahu trì hoãn và ưu tiên sự sống còn chính trị của mình hơn lợi ích của Israel. Cuộc chiến ở Gaza đã gây ra thương vong lớn cho dân thường và làm xấu đi hình ảnh của Israel và Mỹ trên trường quốc tế.
Tương Lai Hòa Bình Trung Đông: Hy Vọng Mong Manh
Tương lai hòa bình Trung Đông vẫn còn là một dấu hỏi lớn. Trump có cơ hội để lại dấu ấn lịch sử bằng cách thúc đẩy giải pháp hai nhà nước. Tuy nhiên, ông cần phải khéo léo cân bằng giữa các lợi ích của các bên liên quan và vượt qua những trở ngại chính trị trong nước và quốc tế.
Kết luận, con đường dẫn đến hòa bình Trung Đông còn dài và đầy chông gai. Tuy nhiên, với sự lãnh đạo khôn ngoan và quyết tâm của các bên liên quan, đặc biệt là Mỹ, hy vọng về một tương lai hòa bình vẫn còn le lói. Sự trở lại của Trump mang đến cả cơ hội và thách thức. Liệu ông có thể nắm bắt cơ hội này để trở thành một nhà kiến tạo hòa bình hay không, thời gian sẽ trả lời.
