Cuba, hòn đảo lớn nhất vùng Caribbean, mang trong mình một lịch sử phong phú và đầy biến động. Từ một thuộc địa giàu có của Tây Ban Nha, Cuba đã trải qua cuộc đấu tranh giành độc lập gian khổ, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ Hoa Kỳ, và cuối cùng, bước vào kỷ nguyên cách mạng dưới sự lãnh đạo của Fidel Castro. Bài viết này sẽ tái hiện lại hành trình lịch sử đầy kịch tính của Cuba, từ những ngày đầu tiên dưới ách thực dân cho đến những biến động chính trị giữa thế kỷ 20.
Christopher Columbus đặt chân lên Cuba năm 1492, mở đầu cho thời kỳ thuộc địa của Tây Ban Nha. Khai thác nông nghiệp, đặc biệt là mía đường và thuốc lá, biến Cuba thành thuộc địa giàu có bậc nhất Tây Ấn. Tuy nhiên, sự bóc lột tàn bạo của thực dân Tây Ban Nha đối với thổ dân và nô lệ châu Phi đã khơi mào những cuộc nổi dậy liên tiếp trong suốt thế kỷ 19.
Các phong trào đòi độc lập, khởi đầu từ José Antonio Aponte năm 1812 đến Carlos de Cespedos năm 1868, tuy thất bại nhưng đã thắp lên ngọn lửa đấu tranh cho tự do. Hiệp ước Zanjon năm 1878 đánh dấu bước ngoặt quan trọng với việc bãi bỏ chế độ nô lệ, nhưng khát vọng độc lập vẫn âm ỉ cháy trong lòng người dân Cuba.
Cuộc chiến tranh Tây Ban Nha-Hoa Kỳ năm 1898, bắt nguồn từ vụ nổ bí ẩn của chiến hạm Maine, đã chấm dứt sự thống trị của Tây Ban Nha. Tuy nhiên, Cuba lại rơi vào vòng ảnh hưởng của Hoa Kỳ. Tu chính án Platt năm 1901 cho phép Hoa Kỳ can thiệp vào công việc nội bộ của Cuba và thiết lập căn cứ hải quân tại vịnh Guantanamo.
Giai đoạn từ năm 1898 đến 1959 chứng kiến sự bất ổn chính trị với nhiều chính phủ tham nhũng và bất lực. Sự can thiệp liên tục của Hoa Kỳ, cùng với sự trỗi dậy của Fulgencio Batista, đã đẩy Cuba vào vòng xoáy bất ổn. Batista, ban đầu là một trung sĩ, sau đó trở thành Tổng thống rồi độc tài, biến Cuba thành sân sau cho các nhà đầu tư Mỹ.
Fidel Castro và Khởi Nghĩa 26/7
Giữa bối cảnh chính trị hỗn loạn, Fidel Castro, một luật sư trẻ tuổi, nổi lên như một tia hy vọng. Sinh ra trong một gia đình địa chủ giàu có, Castro sớm nhận thức được sự bất công trong xã hội Cuba. Sau khi thất bại trong vụ kiện chống lại Batista, Castro quyết định lựa chọn con đường cách mạng.
Cuộc tấn công trại lính Moncada ngày 26/7/1953, tuy thất bại nhưng đã đánh dấu sự ra đời của phong trào “26 tháng 7”. Bài biện hộ hùng hồn của Castro trước tòa, với câu nói nổi tiếng “Lịch sử sẽ xá tội cho tôi”, đã trở thành nguồn cảm hứng cho những người yêu nước Cuba.
Sau khi được ân xá, Castro lưu vong sang Mexico, nơi ông gặp gỡ Che Guevara và xây dựng lực lượng cách mạng. Ngày 25/11/1956, Castro cùng 82 đồng chí trở về Cuba trên con tàu Granma, bắt đầu cuộc chiến tranh du kích chống Batista.
Chiến Thắng và Thời Kỳ Hậu Cách Mạng
Trải qua những khó khăn gian khổ, lực lượng cách mạng của Castro dần dần giành được sự ủng hộ của người dân. Chiến thắng tại Santa Clara và Santiago đã buộc Batista phải bỏ chạy vào đầu năm 1959. Cuộc cách mạng thành công, mở ra một kỷ nguyên mới cho Cuba.
Chính quyền cách mạng của Castro thực hiện nhiều cải cách quan trọng: cải cách ruộng đất, xóa mù chữ, phát triển y tế công cộng… Tuy nhiên, việc quốc hữu hóa các tài sản của Mỹ đã dẫn đến sự cấm vận kinh tế từ Hoa Kỳ và đẩy Cuba xích lại gần Liên Xô.
Vụ Vịnh Con Heo năm 1961, cuộc xâm lược bất thành của người Cuba lưu vong do CIA hậu thuẫn, càng làm gia tăng căng thẳng giữa Cuba và Hoa Kỳ. Khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962, khi Liên Xô đặt tên lửa hạt nhân tại Cuba, đã đẩy thế giới đến bờ vực chiến tranh hạt nhân.
Kết Luận
Cuộc Cách mạng Cuba là một sự kiện lịch sử quan trọng của thế kỷ 20. Từ một thuộc địa bị áp bức, Cuba đã vươn lên giành độc lập và khẳng định chủ quyền. Tuy nhiên, con đường phát triển của Cuba vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là trong bối cảnh quan hệ căng thẳng với Hoa Kỳ và sự phụ thuộc vào Liên Xô trong quá khứ. Cuộc cách mạng này đặt ra nhiều câu hỏi về chủ nghĩa cộng sản, vai trò của các cường quốc, và ảnh hưởng của nó đến các nước đang phát triển. Lịch sử Cuba tiếp tục là một chủ đề nghiên cứu hấp dẫn và còn nhiều điều cần được khám phá và đánh giá khách quan.
Tài liệu tham khảo
Không có tài liệu tham khảo được cung cấp trong bài gốc.
