Khởi nguồn từ một hệ thống quân phiệt đã bén rễ sâu trong lịch sử Nhật Bản, chủ nghĩa phát xít ở đất nước mặt trời mọc mang những đặc điểm riêng biệt, tàn bạo và cuồng tín hơn cả phát xít Đức và Ý. Lòng trung thành tuyệt đối với Thiên Hoàng, kết hợp với tinh thần võ sĩ đạo sẵn sàng xả thân vì danh dự, đã hun đúc nên một đế quốc Nhật Bản hiếu chiến, khát khao bá chủ châu Á và thách thức cả cường quốc số một thế giới lúc bấy giờ: Hoa Kỳ.
Hình ảnh minh họa về quân đội Nhật Bản.
Bóng Ma Quân Phiệt Và Khát Vọng Bành Trướng
Từ thế kỷ thứ IX, các dòng họ võ sĩ đạo (Samurai) đã nắm quyền lực thực sự tại Nhật Bản, đẩy triều đình vào thế yếu. Hệ thống đạo đức Bushido thấm nhuần trong xã hội, đề cao lòng dũng cảm, tự trọng và lòng trung thành mù quáng với Thiên Hoàng, được coi là hậu duệ của Nữ thần Mặt trời Amaterasu. Dù Minh Trị Duy Tân năm 1867 đã xóa bỏ chế độ Mạc phủ và thiết lập quân chủ lập hiến, nhưng ảnh hưởng của quân phiệt vẫn còn rất lớn. Với khẩu hiệu “Phú quốc cường binh” và “Thoát Á nhập Âu”, Nhật Bản công nghiệp hóa nhanh chóng, bành trướng quân sự và liên tiếp gây chiến với Trung Quốc (1894) và Nga (1904-1905), mở đầu cho giấc mộng “Vành đai Đại Đông Á phồn vinh”. Sự kiện Nhật Bản chiếm đóng Mãn Châu năm 1931 và gây ra sự biến Lư Câu Kiều năm 1937, châm ngòi cho cuộc chiến tranh xâm lược Trung Quốc, là minh chứng rõ ràng cho tham vọng bành trướng của đế quốc này. Thảm sát Nam Kinh tháng 12/1937, với hơn 300.000 người Trung Quốc bị giết hại, là một tội ác chiến tranh kinh hoàng do quân phiệt Nhật gây ra.
Hình ảnh một võ sĩ Nhật.
Ngọn Lửa Chiến Tranh Thái Bình Dương
Thắng lợi của Đức Quốc xã ở châu Âu đã thúc đẩy tham vọng “Nam tiến” của Nhật Bản. Mục tiêu của họ là cắt đứt đường tiếp tế của Mỹ cho Trung Quốc, chiếm đoạt tài nguyên Đông Nam Á và tranh thủ thời cơ Anh, Pháp đang suy yếu vì chiến tranh ở châu Âu. Mâu thuẫn Mỹ – Nhật leo thang do sự bất đồng về quyền lợi tại Trung Quốc, Philippines và Đông Nam Á. Việc Nhật Bản ký hiệp ước đồng minh với Đức và Ý (27/9/1940) càng làm căng thẳng thêm tình hình. Để chuẩn bị cho cuộc chiến, Nhật Bản đã bí mật lên kế hoạch tấn công Trân Châu Cảng, căn cứ hải quân quan trọng của Mỹ ở Thái Bình Dương.
Trân Châu Cảng: Ngày Quốc Nhục Của Nước Mỹ
Sáng Chủ nhật, ngày 7/12/1941, hàng trăm máy bay Nhật bất ngờ tấn công Trân Châu Cảng, đánh úp hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ đang neo đậu. Cuộc tấn công chớp nhoáng này đã gây thiệt hại nặng nề cho Mỹ, đẩy Hoa Kỳ vào cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai. Việc Nhật Bản tấn công trước khi tuyên chiến chính thức đã khiến họ bị lên án là hành động “đánh trộm” hèn hạ.
Một chiến hạm Mỹ bốc cháy sau cuộc tấn công Trân Châu Cảng.
Từ Biển Coral Đến Tokyo: Những Trận Đánh Định Mệnh
Sau Trân Châu Cảng, Nhật Bản tiếp tục tấn công Philippines, Singapore và các vùng lãnh thổ khác ở Đông Nam Á. Trận chiến biển Coral (tháng 5/1942) là trận hải chiến đầu tiên trong lịch sử mà hai bên không hề nhìn thấy tàu chiến của nhau, chỉ giao tranh bằng máy bay cất cánh từ tàu sân bay. Dù thiệt hại về tàu chiến của Mỹ lớn hơn, nhưng Nhật Bản đã thất bại trong mục tiêu chiến lược là cắt đứt tuyến đường tiếp tế giữa Mỹ và Úc. Để đáp trả, Mỹ đã thực hiện cuộc ném bom táo bạo vào Tokyo (tháng 4/1942) do trung tá James Doolittle chỉ huy, gây chấn động nước Nhật.
Hình ảnh minh họa tội ác của quân đội Nhật.
Bóng Ma Bom Nguyên Tử Và Sự Đầu Hàng Của Nhật Bản
Bước sang năm 1944, Mỹ bắt đầu phản công và giành lại nhiều vùng lãnh thổ quan trọng. Trước tình thế nguy cấp, Nhật Bản vẫn ngoan cố chống trả, thậm chí sử dụng chiến thuật cảm tử Kamikaze. Tuy nhiên, việc Mỹ thử thành công bom nguyên tử đã thay đổi cục diện chiến tranh. Hai quả bom nguyên tử được thả xuống Hiroshima và Nagasaki (tháng 8/1945) đã buộc Nhật Bản phải đầu hàng vô điều kiện, kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai. Quyết định này của Thiên Hoàng Hirohito đã cứu Nhật Bản khỏi sự hủy diệt hoàn toàn, nhưng cũng gây ra tranh cãi và chia rẽ sâu sắc trong xã hội Nhật Bản.
Phái đoàn Nhật Bản ký văn kiện đầu hàng trên chiến hạm Missouri của Mỹ.
Bản đồ minh họa cuộc tấn công Trân Châu Cảng.
Kết Luận
Cuộc chiến Thái Bình Dương là một chương đen tối trong lịch sử nhân loại, với những tổn thất to lớn về người và của. Sự cuồng tín của chủ nghĩa phát xít, tham vọng bá quyền và những tính toán sai lầm đã đẩy Nhật Bản vào cuộc chiến tranh hủy diệt. Bài học lịch sử về cuộc chiến này nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của hòa bình, sự tôn trọng luật pháp quốc tế và việc ngăn chặn sự trỗi dậy của các tư tưởng cực đoan.
Tài liệu tham khảo
- “Sự thật của việc ngừng chiến” (1989), Sakomizu Hisatsune.
- “Tự bạch của Thiên Hoàng Showa” (1995), Hirohito.
- “Nhật ký của Kido” (1966), Koichi Kido.
- “Tự truyện của Suzuki” (1966), Kantarō Suzuki.
