Cuộc Chiến Trăm Năm, kéo dài hơn một thế kỷ từ năm 1337 đến năm 1453, không chỉ là một cuộc chiến tranh đơn thuần mà là một chuỗi xung đột đẫm máu giữa hai cường quốc châu Âu thời bấy giờ: Anh và Pháp. Nguồn cơn của cuộc chiến bắt nguồn từ những tranh chấp lãnh thổ dai dẳng, sự khao khát quyền lực, và lòng tự tôn dân tộc. Trải qua bốn giai đoạn với những thăng trầm biến động, cuộc chiến đã định hình lại bản đồ chính trị châu Âu, tạo ra những thay đổi sâu sắc về quân sự, xã hội, và văn hóa.
Nguồn Gốc Của Mối Thâm Thù
Mối quan hệ giữa Anh và Pháp đã căng thẳng từ nhiều thế kỷ trước khi Chiến tranh Trăm Năm chính thức nổ ra. Sự kiện Công tước William xứ Normandy, một quý tộc người Viking cai trị vùng đất Normandy của Pháp, chinh phục nước Anh năm 1066 và trở thành Vua William I đã gieo mầm mâu thuẫn giữa hai quốc gia. William I, mặc dù là vua Anh, nhưng trên danh nghĩa vẫn là chư hầu của vua Pháp với tư cách là Công tước Normandy. Sự nhập nhằng về địa vị này đã tạo nên những bất đồng và nghi kỵ kéo dài.
Vào thế kỷ 12, triều đại Plantagenet của Anh kiểm soát một vùng lãnh thổ rộng lớn ở Pháp, bao gồm cả Normandy, Anjou, và Aquitaine. Quyền lực to lớn của họ khiến các vị vua Pháp lo ngại và quyết tâm giành lại lãnh thổ. Ba cuộc chiến tranh lớn đã nổ ra trong thế kỷ 13, dẫn đến việc Anh mất hầu hết các vùng đất ở Pháp, chỉ còn giữ lại một phần nhỏ vùng Gascogne. Sự mất mát này đã khơi dậy lòng tự ái của người Anh và trở thành một trong những nguyên nhân chính dẫn đến Chiến tranh Trăm Năm.
Tranh Chấp Ngai Vàng Và Vụ Ép Tham Gia Gascogne
Năm 1328, sau cái chết của vua Charles IV của Pháp, ngai vàng nước Pháp bị bỏ trống. Edward III của Anh, cháu ngoại của Charles IV, tuyên bố mình là người thừa kế hợp pháp. Tuy nhiên, giới quý tộc Pháp đã chọn Philippe VI, một người họ hàng xa của Charles IV, làm vua. Quyết định này bị Edward III phản đối kịch liệt, dẫn đến căng thẳng gia tăng giữa hai nước.
Tranh minh họa Edward III tuyên bố quyền lên ngôi vua Pháp
Cùng lúc đó, vùng Gascogne giàu có, nơi sản xuất muối và rượu vang quan trọng, trở thành tâm điểm tranh chấp. Gascogne thuộc quyền kiểm soát của Anh nhưng lại nằm trong lãnh thổ của Pháp, tạo ra một tình thế phức tạp. Năm 1337, Philippe VI tuyên bố Gascogne thuộc về Pháp, buộc Edward III phải hành động. Edward III đáp trả bằng cách khẳng định lại tuyên bố của mình đối với ngai vàng Pháp, chính thức châm ngòi cho Chiến tranh Trăm Năm.
Giai Đoạn 1 (1337-1360): Thủy Triều Đỏ Lên
Giai đoạn đầu tiên của cuộc chiến chứng kiến Anh giành được một số chiến thắng quan trọng. Trong trận hải chiến Sluys năm 1340, hải quân Anh đã đánh bại hoàn toàn hạm đội Pháp, giành quyền kiểm soát eo biển Manche và tạo lợi thế lớn trong việc vận chuyển quân đội và tiếp tế.
Trận hải chiến Sluys, bước ngoặt của giai đoạn đầu Chiến tranh Trăm Năm
Trên bộ, quân Anh, với đội quân cung thủ thiện xạ và chiến thuật linh hoạt, đã giành được hai chiến thắng vang dội tại Crécy (1346) và Poitiers (1356). Tại Crécy, cung thủ Anh đã chặn đứng cuộc tấn công của kỵ binh Pháp, góp phần quan trọng vào chiến thắng của Anh. Tại Poitiers, vua Jean II của Pháp bị bắt sống, giáng một đòn nặng nề vào tinh thần quân Pháp.
Hiệp ước Brétigny năm 1360 đánh dấu kết thúc giai đoạn đầu tiên của cuộc chiến. Theo đó, Anh giành được quyền kiểm soát vùng Aquitaine rộng lớn và thành phố cảng Calais quan trọng.
Giai Đoạn 2 (1369-1389): Nước Pháp Trỗi Dậy
Giai đoạn thứ hai chứng kiến sự trỗi dậy của Pháp dưới sự lãnh đạo tài ba của vua Charles V và vị tướng Bertrand du Guesclin. Charles V đã khéo léo xây dựng lại quân đội, áp dụng chiến thuật du kích và tránh giao tranh trực diện với quân Anh.
Du Guesclin, với tài năng quân sự xuất chúng, đã dẫn dắt quân Pháp giành lại nhiều vùng đất đã mất. Ông tập trung tấn công các pháo đài và thành trì do Anh kiểm soát, dần dần đẩy lùi quân Anh khỏi lãnh thổ Pháp. Đến năm 1380, phần lớn lãnh thổ Pháp đã được giải phóng.
Giai Đoạn 3 (1415-1429): Biểu Tượng Của Anh Dũng
Giai đoạn thứ ba chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ của Anh dưới sự lãnh đạo của vua Henry V. Henry V, một vị vua trẻ tuổi và đầy tham vọng, đã quyết tâm chinh phục nước Pháp.
Năm 1415, Henry V đổ bộ lên Pháp và giành chiến thắng vang dội trước quân Pháp đông đảo hơn trong trận Agincourt. Trận chiến này, tương tự như Crécy và Poitiers, cho thấy sức mạnh vượt trội của cung thủ Anh và chiến thuật linh hoạt của quân đội Anh.
Trận Agincourt, đỉnh cao của quân đội Anh trong Chiến tranh Trăm Năm
Sau Agincourt, Henry V tiếp tục chinh phạt miền bắc nước Pháp, chiếm được thành phố Rouen, thủ phủ của Normandy. Năm 1420, Hiệp ước Troyes được ký kết, theo đó Henry V được công nhận là người thừa kế ngai vàng Pháp sau khi vua Charles VI qua đời.
Giai Đoạn 4 (1429-1453): Ngọn Lửa Jeanne d’Arc
Giai đoạn cuối cùng của cuộc chiến chứng kiến sự xuất hiện của một trong những nhân vật nữ anh hùng nhất trong lịch sử: Jeanne d’Arc. Năm 1429, khi quân Anh bao vây thành Orleans, Jeanne d’Arc, một cô gái nông dân 17 tuổi, đã thuyết phục thái tử Charles cho phép mình dẫn dắt quân đội giải vây cho Orleans.
Jeanne d’Arc, biểu tượng của tinh thần Pháp trong cuộc chiến chống Anh
Với niềm tin mãnh liệt vào Chúa và lòng dũng cảm phi thường, Jeanne d’Arc đã truyền cảm hứng cho binh lính Pháp, dẫn dắt họ đánh bại quân Anh và giải vây thành công cho Orleans. Chiến thắng vang dội này đã vực dậy tinh thần của quân Pháp, mở đầu cho cuộc phản công giành lại đất nước.
Dưới sự lãnh đạo của Charles VII, giờ đã lên ngôi vua, quân Pháp tiếp tục giành chiến thắng, đánh bật quân Anh khỏi lãnh thổ Pháp. Năm 1453, trận Castillon, trận đánh cuối cùng của Chiến tranh Trăm Năm, kết thúc với chiến thắng thuộc về Pháp.
Ý Nghĩa Lịch Sử Và Di Sản Của Cuộc Chiến
Cuộc Chiến Trăm Năm đã để lại những di sản sâu sắc, định hình lại bản đồ chính trị châu Âu và tạo ra những thay đổi to lớn về quân sự, xã hội, và văn hóa.
Về mặt chính trị, cuộc chiến đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ bá chủ của Anh ở lục địa châu Âu và sự trỗi dậy của Pháp như một cường quốc thống nhất. Cuộc chiến cũng góp phần củng cố ý thức dân tộc ở cả Anh và Pháp.
Về mặt quân sự, Chiến tranh Trăm Năm chứng kiến sự phát triển vượt bậc của vũ khí và chiến thuật. Cung thủ Anh, với cung dài và kỹ thuật bắn chính xác, đã chứng tỏ sức mạnh vượt trội trên chiến trường.
Về mặt xã hội, cuộc chiến đã gây ra những xáo trộn lớn cho cả hai quốc gia. Nạn dịch hạch, nạn đói, và nạn cướp bóc hoành hành, gây ra nhiều đau thương và mất mát cho người dân.
Hình ảnh minh họa về cuộc chiến tranh khốc liệt giữa Anh và Pháp
Cuộc Chiến Trăm Năm, một chương sử bi hùng và oai hùng, là minh chứng cho lòng dũng cảm, sự tàn bạo, và tham vọng của con người. Cuộc chiến đã để lại những bài học sâu sắc về chiến tranh và hòa bình, về sự trỗi dậy và sụp đổ của các quốc gia, và về bản chất của quyền lực và lòng tham. Di sản của nó vẫn còn hiển hiện đến ngày nay, nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của sự đoàn kết, lòng dũng cảm, và tinh thần bất khuất trong việc bảo vệ tự do và độc lập.
