Bức tranh cổ động Cách mạng Văn hóaHình ảnh: Bức tranh cổ động Cách mạng Văn hóa, hai nhân vật mặc áo đen là Lưu Thiếu Kỳ và Đặng Tiểu Bình.
Câu chuyện về Đặng Tiểu Bình là một trong những chương kỳ lạ nhất của lịch sử Trung Quốc thế kỷ 20. Từ một nạn nhân của Cách mạng Văn hóa, bị gán cho cái mác “tư sản”, ông đã vươn lên trở thành kiến trúc sư của công cuộc cải cách kinh tế, đưa Trung Quốc từ bờ vực sụp đổ đến vị thế cường quốc như ngày nay. Đêm khuya tại Thẩm Quyến, nhìn về phía Hồng Kông rực rỡ ánh đèn, Đặng Tiểu Bình đã quyết định đi một con đường khác, một con đường đưa vùng đất ông đứng sau này trở thành đặc khu kinh tế năng động và thịnh vượng nhất Trung Quốc. Bài viết này sẽ phân tích hành trình đầy thăng trầm của Đặng, làm rõ bối cảnh lịch sử và những yếu tố then chốt đã giúp ông nắm quyền, mở ra một kỷ nguyên mới cho đất nước tỷ dân.
Tuổi Trẻ Và Con Đường Hoạt Động Cách Mạng
Sinh năm 1904 trong một gia đình trung lưu tại Tứ Xuyên, Đặng Tiểu Bình được hưởng một nền giáo dục tốt. Sau khi hoàn thành chương trình học trong nước, ông sang Pháp du học, tiếp xúc với các tư tưởng cánh tả và gia nhập Đảng Cộng sản Trung Quốc. Thời gian ở Pháp và sau đó là Liên Xô đã hình thành nên tư tưởng chính trị của Đặng, đặt nền móng cho đường lối cải cách sau này. Trở về Trung Quốc, Đặng tham gia hoạt động cách mạng, trải qua nhiều thăng trầm, từ Thượng Hải đến căn cứ địa của Mao Trạch Đông. Ông luôn thể hiện sự ủng hộ với Mao, đóng góp đáng kể trong cuộc kháng chiến chống Nhật Bản và nội chiến Quốc – Cộng.
Hình ảnh: Đặng Tiểu Bình thời trẻ.
Từ Ủng Hộ Đến Đối Đầu Với Mao Trạch Đông
Sau khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập, Đặng nắm giữ nhiều chức vụ quan trọng trong chính phủ. Ông ủng hộ các chiến dịch chính trị của Mao, bao gồm cả “phong trào chỉnh đốn” và “Đại nhảy vọt”. Tuy nhiên, thất bại thảm hại của “Đại nhảy vọt” đã khiến Đặng bắt đầu có những chỉ trích, dù thận trọng hơn so với Lưu Thiếu Kỳ. Chính sự thận trọng này đã giúp ông thoát khỏi án tử hình trong Cách mạng Văn hóa, nhưng vẫn phải chịu cảnh lưu đày và cải tạo lao động.
Trở Lại Chính Trường Và Cuộc Đấu Tranh Quyền Lực
Giữa những năm 1970, Trung Quốc rơi vào hỗn loạn sau Cách mạng Văn hóa. Sự ra đi của Lâm Bưu và tình trạng sức khỏe yếu kém của Mao đã tạo điều kiện cho Đặng trở lại chính trường. Nhờ sự giúp đỡ của Chu Ân Lai, Đặng được phục chức, nhưng vẫn phải đối mặt với sự chống đối quyết liệt từ “Bè lũ bốn tên” do Giang Thanh cầm đầu. Cái chết của Mao và sự sụp đổ của “Bè lũ bốn tên” đã mở ra cơ hội cho Đặng củng cố quyền lực.
Thời Kỳ Cải Cách Và “Chủ Nghĩa Xã Hội Đặc Sắc Trung Quốc”
Đặng Tiểu Bình khởi xướng công cuộc cải cách kinh tế, mở cửa đất nước, thu hút đầu tư nước ngoài và phát triển kinh tế thị trường. Ông khéo léo kết hợp tư tưởng Khổng giáo với đường lối phát triển kinh tế, tạo ra mô hình “chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc”. Dù không nắm giữ chức vụ cao nhất, Đặng vẫn là người có ảnh hưởng lớn nhất đến chính sách của Trung Quốc, đặt nền móng cho sự phát triển vượt bậc của đất nước trong những thập kỷ tiếp theo.
Hình ảnh: Đặng Tiểu Bình gặp Tổng thống Mỹ Jimmy Carter.
Kết Luận
Hành trình của Đặng Tiểu Bình phản ánh một giai đoạn lịch sử đầy biến động của Trung Quốc. Từ một nạn nhân của Cách mạng Văn hóa, ông đã trở thành người chèo lái đất nước đi qua những khó khăn, mở ra một kỷ nguyên mới của phát triển và thịnh vượng. Dù còn nhiều tranh cãi xung quanh các chính sách của ông, không thể phủ nhận vai trò quan trọng của Đặng Tiểu Bình trong việc định hình Trung Quốc hiện đại. Câu chuyện của ông là bài học về sự kiên trì, khả năng thích ứng và tầm nhìn chiến lược trong bối cảnh chính trị phức tạp.
Tài Liệu Tham Khảo
- S. Tikhvin, Modern History of China.
- Feng Guifen, On the quest for Western knowledge.
