Bài viết này là lời đối thoại với GS. Phạm Việt Hưng về bài “Sự sống, một thiết kế vĩ đại”, bàn về những vấn đề lớn của khoa học và nhận thức, đặc biệt là nguồn gốc sự sống và tiến hóa của loài người.
Tư Duy Phương Đông và Phương Tây về Nguồn Gốc Sự Sống
GS. Phạm Việt Hưng chỉ ra sự khác biệt trong tư duy giữa phương Đông và phương Tây khi nhìn nhận về thế giới. Trong khi phương Tây có xu hướng phân tích, chia thế giới thành hai mặt đối lập (nhị nguyên) thì phương Đông lại đề cao sự tổng hòa, vạn vật đồng nhất thể.
Quan niệm này thể hiện rõ nét trong cách nhìn nhận về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. Nếu như phương Tây coi vật chất và ý thức là hai thực thể riêng biệt thì phương Đông lại cho rằng chúng là hai mặt của cùng một vấn đề, bất khả phân chia, tồn tại trong mối quan hệ song trùng lưỡng hợp.
Hình ảnh minh họa về sự tiến hóa của con người từ vượn người đến người hiện đại.
Cũng theo GS. Phạm Việt Hưng, từ xa xưa, phương Đông đã nhận ra vũ trụ tưởng như hỗn độn nhưng lại vận hành theo một trật tự nhất định. Quan niệm này phù hợp với những khám phá của khoa học hiện đại về cấu trúc nguyên tử và bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học.
Giả Thuyết về Nguồn Gốc Sự Sống: Từ Giọt Coaseva Đến DNA
Bài viết nghiêng về giả thuyết cho rằng sự sống bắt nguồn từ những giọt coaseva được hình thành ngẫu nhiên từ sự kết hợp của các nguyên tố hóa học trong điều kiện môi trường đặc biệt. Qua hàng tỷ năm, những giọt coaseva này “học” được cách trao đổi chất, sinh sản và di chuyển để thích nghi với môi trường.
Sự tương tác với môi trường, bao gồm cả những yếu tố vũ trụ như Mặt Trời, Mặt Trăng, các hành tinh… đã góp phần tạo nên sự sống và thúc đẩy quá trình tiến hóa.
Tiến Hóa Của Loài Người: Hành Trình Dài Và Nhiều Bí Ẩn
Bài viết đề cập đến thuyết tiến hóa của Darwin, khẳng định những bằng chứng hóa thạch ủng hộ cho học thuyết này. Tác giả cũng chỉ ra những hiểu lầm thường gặp khi phân loại các loài trong tiến hóa của con người, đồng thời cung cấp những thông tin khoa học mới nhất về quá trình này.
Theo đó, dựa trên các bằng chứng khảo cổ học và di truyền học, loài người hiện đại (Homo sapiens) đã xuất hiện từ khoảng 300.000 – 350.000 năm trước tại châu Phi.
Hình ảnh so sánh hộp sọ của các loài người cổ đại, cho thấy sự tiến hóa về kích thước và hình dạng hộp sọ.
Người Thiết Kế Vĩ Đại: Thiên Nhiên Hay Chúa Trời?
Tác giả đặt ra câu hỏi về sự tồn tại của “người thiết kế vĩ đại”, rằng liệu có thực sự tồn tại một đấng tối cao nào đó đã tạo ra sự sống và điều khiển tiến trình lịch sử hay không. Bài viết phản biện quan điểm cho rằng con người được tạo ra bởi Chúa trời, thay vào đó, khẳng định sự sống là kết quả của quá trình tiến hóa lâu dài và chọn lọc tự nhiên.
Tác giả lập luận rằng nếu “Chúa” thực sự tồn tại và tạo ra con người theo hình ảnh của chính mình, thì “Chúa” đã phải trải qua nhiều lần thử nghiệm và thất bại trước khi tạo ra được loài người hiện đại. Điều này cho thấy ngay cả “Chúa” cũng phải tuân theo quy luật của tự nhiên và không thể can thiệp một cách tùy tiện vào tiến trình tiến hóa.
Minh họa về Australopithecus, một chi đã tuyệt chủng thuộc họ người, được coi là có quan hệ gần gũi với chi Homo (bao gồm cả người hiện đại).
Kết Luận
Bài viết kết thúc bằng một lời khẳng định về sự vĩ đại của sự sống và quá trình tiến hóa, đồng thời đặt ra câu hỏi để người đọc tự suy ngẫm: Liệu “người thiết kế vĩ đại” mà chúng ta vẫn tìm kiếm có thực sự tồn tại, hay chính con người, với trí tuệ và khả năng sáng tạo của mình, mới là “Chúa” của chính mình?
Bài viết đã khơi gợi nhiều suy nghĩ về nguồn gốc sự sống, về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên, cũng như về vai trò của con người trong vũ trụ bao la.
