Zambia, quốc gia nằm ở phía nam châu Phi, từng là thuộc địa của Anh với tên gọi Bắc Rhodesia, ít được biết đến trên bản đồ thế giới cho đến khi giành độc lập vào năm 1964. Giữa những năm tháng đầy biến động của Chiến tranh Lạnh, trong khi hai siêu cường Mỹ và Liên Xô đang ráo riết chạy đua vào không gian, một câu chuyện tưởng chừng như điên rồ đã diễn ra tại quốc gia non trẻ này: Zambia, với vị thủ lĩnh đầy tham vọng Edward Makuka Nkoloso, cũng nuôi mộng đưa con người chinh phục vũ trụ.
Từ Chiến Trường Đế quốc Đến Tham Vọng Vũ Trụ
Edward Mukuka Nkoloso, sinh năm 1919, là một người con của Bắc Rhodesia thời thuộc địa. Tham gia quân đội Anh từ khi còn trẻ, Nkoloso đã kinh qua nhiều chiến trường khốc liệt của Thế chiến II, từ Somali, Madagascar, Trung Đông cho đến tận Miến Điện.
Trở về từ chiến tranh với quân hàm trung sĩ, Nkoloso dấn thân vào con đường chính trị, đấu tranh cho nền độc lập của quê hương. Sau khi Zambia giành được độc lập, với tài năng và lòng nhiệt huyết, ông nhanh chóng được Tổng thống Kenneth Kaunda tin tưởng giao phó vị trí Viện trưởng Viện Hàn lâm Khoa học, Nghiên cứu Vũ trụ và Triết học Quốc gia Zambia.
Tuy nhiên, khát vọng của Nkoloso không dừng lại ở đó. Chứng kiến cuộc chạy đua vào không gian giữa Mỹ và Liên Xô, Nkoloso ấp ủ một giấc mơ táo bạo: đưa Zambia trở thành quốc gia thứ ba trên thế giới chinh phục vũ trụ.
Chương Trình Không Gian Đầy Tham Vọng Và Cũng Đầy Trắc Trở
Năm 1960, Nkoloso khởi động chương trình không gian đầy tham vọng của mình. Mục tiêu của ông là đưa một nhóm người Zambia, bao gồm một cô gái 17 tuổi tên là Matha Mwambwa, hai con mèo và một nhà truyền giáo, lên Mặt trăng, thậm chí là Sao Hỏa. Nkoloso tin rằng, Zambia có thể vượt mặt cả Mỹ và Liên Xô trong cuộc đua chinh phục không gian.
Để hiện thực hóa giấc mơ, Nkoloso đã thành lập một “trung tâm huấn luyện không gian” tại một trang trại bỏ hoang ngoại ô Lusaka. Tại đây, các “phi hành gia” được huấn luyện bằng cách… lăn xuống đồi trong một thùng dầu 200 lít để làm quen với cảm giác không trọng lượng.
Không chỉ dừng lại ở việc đưa người lên vũ trụ, Nkoloso còn ấp ủ kế hoạch thuộc địa hóa Sao Hỏa và truyền bá Kitô giáo cho “cư dân bản địa” nơi đây.
Để chuẩn bị cho sứ mệnh lịch sử, Nkoloso cho chế tạo một tên lửa có tên D-Kalu 1, được đặt theo tên của Tổng thống Kenneth David Kaunda. Tên lửa này được làm từ nhôm và đồng, với thiết kế hết sức đơn giản.
Dự kiến, tên lửa D-Kalu 1 sẽ được phóng vào ngày 24 tháng 10 năm 1964, nhân dịp Quốc khánh Zambia, từ Sân vận động Độc lập ở thủ đô Lusaka.
Giấc Mơ Tan Vỡ
Tuy nhiên, chương trình không gian của Nkoloso vấp phải vô vàn khó khăn. Nguồn kinh phí eo hẹp, thiếu thốn trang thiết bị hiện đại, phương pháp huấn luyện “đặc biệt”, cùng với sự phản đối từ chính phủ Zambia đã khiến giấc mơ chinh phục vũ trụ của Nkoloso nhanh chóng tan vỡ.
Dự án buộc phải dừng lại. Nkoloso đổ lỗi cho các thế lực nước ngoài đã cản trở chương trình của mình. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng, chính sự thiếu thực tế và phi khoa học đã dẫn đến thất bại của Nkoloso.
Di Sản Của Một Giấc Mơ
Mặc dù chương trình không gian của Nkoloso đã thất bại, nhưng câu chuyện về vị thủ lĩnh đầy tham vọng này vẫn được lưu truyền như một minh chứng cho khát khao chinh phục vũ trụ của con người, bất chấp mọi khó khăn và thử thách.
Edward Makuka Nkoloso qua đời vào năm 1989. Ông được truy phong quân hàm Đại tá và được an táng theo nghi thức dành cho nguyên thủ quốc gia. Cho đến ngày nay, người dân Zambia vẫn dành sự kính trọng cho những đóng góp của ông cho đất nước, bất chấp giấc mơ chinh phục vũ trụ có phần “điên rồ” của vị thủ lĩnh đầy cá tính này.
