Sau khi thoát khỏi ách thống trị của đế quốc Nhật Bản năm 1945, người dân Hàn Quốc đã không thể ngay lập tức bước vào kỷ nguyên tự do, dân chủ như họ hằng mong ước. Thay vào đó là một hành trình đầy chông gai với gần 40 năm sống dưới chế độ độc tài quân sự, trước khi chính thức bước sang trang sử mới vào cuối thập niên 1980.
Bóng Đen Độc Tài Bao Trùm Xứ Sở Kim Chi
Sự chia cắt hai miền Triều Tiên sau Thế chiến thứ hai đã đẩy Hàn Quốc vào vòng xoáy của cuộc chiến tranh ý thức hệ. Lợi dụng lý do chống cộng sản từ miền Bắc, các nhà lãnh đạo như Rhee Syng Man và Park Chung Hee đã lần lượt thiết lập chế độ độc tài quân sự tại miền Nam.
Rhee Syng Man – Lấy Chống Cộng Làm Lá Chắn Cho Tham Vọng Quyền Lực
Lên nắm quyền năm 1948 với sự hậu thuẫn của Mỹ, Rhee Syng Man đã thẳng tay đàn áp các phong trào cộng sản, đồng thời tìm cách củng cố quyền lực cá nhân bằng cách sửa đổi Hiến pháp, kéo dài nhiệm kỳ.
Tổng thống Rhee Syng Man. Ảnh: history.com.
Chính sách độc tài của Rhee đã vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ từ giới sinh viên, trí thức và các đảng phái đối lập. Cuối cùng, ông buộc phải từ chức vào năm 1960 sau cuộc biểu tình rầm rộ của người dân.
Park Chung Hee – “Kỳ Tích Sông Hàn” Và Tham Vọng Độc Tài
Sau cuộc đảo chính quân sự năm 1961, tướng Park Chung Hee lên nắm quyền, mở ra kỷ nguyên phát triển thần kỳ cho kinh tế Hàn Quốc, được biết đến với tên gọi “Kỳ tích sông Hàn”.
Tuy nhiên, cũng như người tiền nhiệm, Park Chung Hee khao khát nắm giữ quyền lực tuyệt đối. Ông sửa đổi Hiến pháp, gia tăng kiểm soát xã hội và đàn áp tàn bạo các phong trào dân chủ.
Tổng thống Park Chung Hee (1917-1979) diễn thuyết tại Seoul năm 1963. Ảnh: Bride Lane Library/ Popperfoto/ Getty Images.
Chính sách hà khắc của Park đã đẩy mâu thuẫn xã hội lên cao. Năm 1979, ông bị ám sát bởi chính Giám đốc Cục Tình báo Trung ương Hàn Quốc (KCIA).
Chun Doo Hwan – Nỗi Đau Gwangju Và Những Nỗ Lực Xoa Dịu Vô Hiệu
Sau cái chết của Park Chung Hee, tướng Chun Doo Hwan đã phát động đảo chính quân sự, dập tắt phong trào dân chủ “Mùa xuân Seoul” và thiết lập chế độ độc tài quân sự mới.
Vụ thảm sát người biểu tình tại Gwangju năm 1980 đã trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng trong lịch sử hiện đại Hàn Quốc. Chun Doo Hwan bị lên án mạnh mẽ vì chính sách đàn áp tàn bạo, vi phạm nhân quyền nghiêm trọng.
Tổng thống Chun Doo Hwan trong một buổi gặp mặt năm 1983. Ảnh: Al Chang.
Nhằm xoa dịu dư luận và lấy lại niềm tin của người dân, Chun Doo Hwan đã thực hiện một số cải cách chính trị, xã hội. Tuy nhiên, những nỗ lực này không thể che giấu bản chất độc tài của chế độ.
Ánh Sáng Dân Chủ Bừng Lên Từ Khát Vọng Tự Do
Trải qua nhiều thập kỷ chịu đựng sự kìm kẹp của chính quyền quân sự, người dân Hàn Quốc càng thêm khát khao tự do, dân chủ. Các phong trào đấu tranh đòi dân chủ, nhân quyền liên tục nổ ra với sự tham gia của đông đảo các tầng lớp nhân dân, từ sinh viên, trí thức, công nhân đến nông dân.
Cuộc Nổi Dậy Tháng Sáu – Dấu Mốc Quan Trọng Trên Con Đường Tới Nền Dân Chủ
Năm 1987, cái chết của sinh viên Park Jong Cheol do bị tra tấn đã châm ngòi cho làn sóng phẫn nộ trong xã hội Hàn Quốc. Hàng triệu người dân đã xuống đường tham gia “Cuộc nổi dậy dân chủ tháng Sáu”, đòi chấm dứt chế độ độc tài, sửa đổi Hiến pháp và thực hiện các quyền tự do dân chủ.
Cảnh sát Hàn Quốc đàn áp cuộc nổi dậy tháng 6 năm 1987. Ảnh: AsiaOne.
Trước áp lực của phong trào đấu tranh mạnh mẽ, chính quyền Chun Doo Hwan buộc phải nhượng bộ. Bản Hiến pháp mới được ban hành năm 1987 đã mở đường cho quá trình chuyển đổi dân chủ ở Hàn Quốc.
Bài Học Lịch Sử Về Giá Trị Của Tự Do Và Dân Chủ
Hành trình gian khó đến với nền dân chủ của Hàn Quốc là minh chứng hùng hồn cho ý chí kiên cường, bất khuất của người dân trong cuộc đấu tranh cho tự do, dân chủ và nhân quyền.
Lịch sử Hàn Quốc cũng để lại bài học sâu sắc về vai trò của các phong trào xã hội, của sự đoàn kết và lòng dũng cảm trong việc thay đổi chế độ, xây dựng một xã hội tự do, dân chủ và phát triển.
Tài liệu tham khảo:
Sách:
- Jung Hae Gu, Kim Ho Ki; Development of Democratization Movement in South Korea; [Stanford, U.S.]:Stanford University; 1993.
- Bruce Cumings; Korea’s Place in the Sun – A Modern History; W.Norton & Company; 1997
Bài báo:
- Yooil Bae, Sunhyuk Kim; Civil Society and Local Activism in South Korea’s Local Democratization; Democratization 20:2; 2013.
