Di chỉ động Tianyuan, nơi lưu giữ dấu tích 40.000 năm của người hiện đại sớm nhất Đông Á. Ảnh: HAOWEN TONG
Câu chuyện về nguồn gốc con người luôn là đề tài hấp dẫn, thôi thúc nhân loại tìm kiếm lời giải đáp. Hành trình ấy đưa chúng ta đến với di chỉ hang Điền Nguyên (Tianyuandong) thuộc Chu Khẩu Điếm, Trung Quốc, nơi cất giữ bí mật về tổ tiên của người Đông Á hiện đại.
Phát hiện Chấn Động Tại Hang Điền Nguyên
Năm 2001, những mảnh xương động vật hóa thạch tình cờ được tìm thấy tại hang Điền Nguyên, mở ra cánh cửa hé lộ một chương mới trong lịch sử tiến hóa của con người tại khu vực Đông Á. Hai năm sau, các nhà khảo cổ từ Viện Cổ sinh vật học Trung Quốc đã tiến hành khai quật, chính thức đánh dấu sự hiện diện của di chỉ khảo cổ học mang ý nghĩa trọng đại này.
Hang Điền Nguyên, một hang động nhỏ khiêm nhường nằm trên sườn núi đá vôi, lại ẩn chứa bên trong di cốt của người hiện đại có niên đại lên đến 40.000 năm tuổi. Phát hiện này ngay lập tức gây chấn động giới khoa học bởi nó thách thức những quan niệm trước đây về dòng di cư và tiến hóa của con người tại khu vực Đông Á.
Chu Khẩu Điếm: Từ “Người Bắc Kinh” Đến Người Hiện Đại
Hang Điền Nguyên nằm cách di chỉ nổi tiếng thế giới Chu Khẩu Điếm chỉ 6km. Nơi đây từng ghi dấu ấn với phát hiện “người Bắc Kinh” (Homo erectus pekinensis) vào năm 1926, một loài người cổ đại sống cách đây khoảng 730.000 – 500.000 năm. Phát hiện này đã củng cố cho thuyết “nguồn gốc đa vùng” của loài người, cho rằng các chủng tộc người hiện đại trên thế giới tiến hóa độc lập từ các quần thể người cổ Homo erectus ở địa phương.
Tuy nhiên, phát hiện di cốt người hiện đại tại hang Điền Nguyên lại đặt ra một dấu hỏi lớn cho giả thuyết này. Liệu có dòng di cư nào khác từ châu Phi đến Đông Á, mang theo gen của người hiện đại và thay thế hoàn toàn người Homo erectus bản địa?
Bằng Chứng Từ Di Truyền: Lời Giải Cho Nguồn Gốc Người Điền Nguyên
Năm 2013, công nghệ phân tích ADN đã hé lộ bí mật về nguồn gốc của người Điền Nguyên. Nghiên cứu cho thấy, cá thể này là nam giới, có chung nguồn gốc di truyền với tổ tiên của nhiều người châu Á và người Mỹ bản địa ngày nay. Điều này cho thấy, người Điền Nguyên thuộc về một làn sóng di cư từ châu Phi, mang theo gen của người hiện đại đến Đông Á.
Phân bố địa lý của người hiện đại sớm và các nhóm người cổ đại khác. Nguồn: PNAS
Hơn nữa, nghiên cứu cũng chỉ ra tỷ lệ gen Neanderthal và Denisovan trong bộ gen của người Điền Nguyên không cao hơn so với người Đông Á hiện đại. Điều này cho thấy, quá trình lai tạo giữa người hiện đại di cư từ châu Phi với người Neanderthal và Denisovan đã diễn ra trước khi họ đến Đông Á, có thể là ở khu vực Tây Á hoặc Nam Á.
Từ Hang Điền Nguyên Đến Bức Tranh Lịch Sử Đông Á
Phát hiện về người Điền Nguyên đã thay đổi hoàn toàn hiểu biết của chúng ta về lịch sử hình thành dân cư Đông Á. Dòng di cư từ châu Phi không chỉ mang đến gen của người hiện đại mà còn góp phần tạo nên sự đa dạng di truyền phong phú cho khu vực này.
Xương chân của người Điền Nguyên, minh chứng cho sự hiện diện sớm của người hiện đại tại Đông Á. Nguồn: PNAS
Hành trình khám phá nguồn gốc tổ tiên của người Đông Á vẫn đang tiếp tục với nhiều bí ẩn cần được giải đáp. Di chỉ hang Điền Nguyên như một mắt xích quan trọng, kết nối quá khứ với hiện tại, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử tiến hóa và di cư của chính mình.
Tài liệu tham khảo:
- Shang, H., Tong, H., Zhang, S. et al. An early modern human from Tianyuan Cave, Zhoukoudian, China. Proc Natl Acad Sci USA 104, 6573–6578 (2007). https://doi.org/10.1073/pnas.0700781104
- Fu, Q., Li, H., Moorjani, P. et al. Genome sequence of a 45,000-year-old modern human from western Siberia. Nature 514, 445–449 (2014). https://doi.org/10.1038/nature13810
Phụ lục:
- Homo erectus: Loài người cổ đại sống cách đây khoảng 1,9 triệu đến 117.000 năm, được cho là tổ tiên trực tiếp của người hiện đại (Homo sapiens).
- Neanderthal: Loài người cổ đại sống ở châu Âu và Tây Á cách đây khoảng 400.000 đến 40.000 năm.
- Denisovan: Loài người cổ đại được phát hiện vào năm 2010, có quan hệ gần gũi với người Neanderthal.
