Marco Polo, cái tên gắn liền với những chuyến phiêu lưu đầy mạo hiểm và những câu chuyện kỳ thú về phương Đông xa xôi. Cuộc hành trình của ông không chỉ là một chuyến đi buôn bán đơn thuần, mà còn là hành trình mở ra cánh cửa giao thương và văn hóa giữa phương Tây và phương Đông, góp phần thay đổi thế giới quan của người châu Âu thời Trung Cổ.
Vào thế kỷ 13, khi châu Âu vừa bước qua Thời Kỳ Đen Tối, nhu cầu giao thương với phương Đông ngày càng gia tăng. Venice, thành phố cảng sầm uất bên bờ biển Adriatic, trở thành trung tâm giao thương quan trọng, kết nối châu Âu với thế giới bên ngoài. Chính tại đây, câu chuyện của Marco Polo bắt đầu.
Chuyến Đi Buôn Đầu Tiên của Nicolo Polo
Năm 1254, Nicolo Polo, cha của Marco Polo, cùng em trai Maffeo, khởi hành chuyến đi buôn bán tới Constantinople, rồi tiến sâu vào lãnh thổ của đế chế Mông Cổ. Do chiến tranh và bất ổn chính trị, họ bị mắc kẹt tại Bukhara suốt ba năm. Nhân cơ hội đi theo đoàn sứ thần Mông Cổ tới triều đình Đại Hãn Hốt Tất Liệt ở Yên Kinh (tức Bắc Kinh ngày nay), hai anh em đã có cơ duyên gặp gỡ vị vua quyền lực này vào năm 1265. Cuộc gặp gỡ này không chỉ là bước ngoặt trong cuộc đời họ, mà còn mở ra cánh cửa cho chuyến phiêu lưu vĩ đại sau này của Marco Polo.
Đại Hãn Hốt Tất Liệt, vị vua anh minh và hiếu kỳ, đã tỏ ra rất quan tâm đến hai thương nhân đến từ phương Tây xa xôi. Ông đặt nhiều câu hỏi về châu Âu, về Thiên Chúa Giáo, và cuối cùng đã gửi thư cho Giáo Hoàng, yêu cầu phái 100 tu sĩ học giả đến triều đình Mông Cổ. Nicolo và Maffeo trở về Venice năm 1269, mang theo lời mời của Đại Hãn và tấm giấy thông hành bằng vàng. Họ không ngờ rằng chuyến đi này chỉ là màn dạo đầu cho một hành trình vĩ đại hơn nữa.
Marco Polo ghi chép về hành trình của mình
Hành Trình Phương Đông của Marco Polo
Năm 1271, Nicolo và Maffeo lại lên đường, lần này có Marco Polo, chàng trai 15 tuổi, cùng đồng hành. Họ khởi hành từ Venice, qua Jerusalem, Acre, Ayas, rồi theo đường bộ, băng qua những vùng đất hiểm trở và xa lạ. Marco, với bản tính tò mò và ham học hỏi, đã tỉ mỉ ghi chép lại những điều mắt thấy tai nghe trong suốt hành trình. Chuyến đi đưa họ qua Iran, nơi họ được nghe kể về câu chuyện ba nhà thông thái mang quà đến viếng Chúa Hài Đồng. Họ dự định đi đường biển từ Hormuz đến Trung Hoa, nhưng cuối cùng lại đổi ý, quay trở lại Kerman và tiếp tục hành trình theo Con Đường Tơ Lụa.
Họ đi qua Balkh, một thành phố từng tráng lệ nay chỉ còn là đống đổ nát sau cuộc tàn phá của quân Mông Cổ. Họ băng qua Badakhshan, vùng đất nổi tiếng với các mỏ đá lapis lazuli và hồng ngọc, rồi vượt qua cao nguyên Pamir hiểm trở, nơi được mệnh danh là “Mái Nhà của Thế Giới”. Cuối cùng, sau hơn ba năm rưỡi vượt qua 8,000 dặm đường đầy gian nan, họ đặt chân đến Thượng Đô, kinh đô mùa hè của Đại Hãn, vào mùa hè năm 1275.
Cuộc Sống tại Triều Đình Mông Cổ
Đại Hãn Hốt Tất Liệt đã tiếp đón họ nồng hậu. Marco Polo, nhờ trí thông minh và khả năng ngôn ngữ, dần trở thành cận thần của Đại Hãn. Trong 17 năm phục vụ tại triều đình, ông có cơ hội học hỏi về văn hóa, phong tục tập quán của người Trung Hoa và người Mông Cổ, đồng thời được giao nhiều sứ mệnh quan trọng, đi khắp các vùng miền của đế chế Mông Cổ rộng lớn.
Ông đã chứng kiến sự phồn thịnh của Hàng Châu, thành phố được ông ví như Venice của phương Đông, với những con kênh đào chằng chịt và những cây cầu bắc ngang. Ông đã ghi chép lại cách người Trung Hoa sử dụng tiền giấy, cách họ khai thác than đá, những phong tục tập quán độc đáo, và vô số điều kỳ thú khác. Những ghi chép của ông, sau này được tập hợp thành cuốn sách “Mô tả về Thế Giới”, đã trở thành nguồn tư liệu quý giá về phương Đông cho người châu Âu.
Hành Trình Trở Về và Di Sản của Marco Polo
Sau 17 năm xa quê hương, gia đình Polo xin phép Đại Hãn được trở về Venice. Năm 1292, họ lên đường cùng đoàn sứ giả Mông Cổ đi Ba Tư bằng đường biển. Hành trình trở về cũng đầy gian nan, mất hai năm lênh đênh trên biển, qua nhiều quốc gia Đông Nam Á và Ấn Độ. Từ Ba Tư, họ tiếp tục đi theo đường bộ, cuối cùng trở về Venice vào năm 1295.
Trong thời gian bị giam cầm tại Genoa, Marco Polo đã kể lại những câu chuyện phiêu lưu của mình cho Rustichello da Pisa, một bạn tù đồng thời là một nhà văn. Rustichello đã ghi chép lại và biên soạn thành cuốn sách “Mô tả về Thế Giới”, hay còn được biết đến với tên gọi “Du hành ký của Marco Polo”. Cuốn sách đã nhanh chóng được lan truyền khắp châu Âu, khơi dậy trí tò mò và khát khao khám phá phương Đông của người châu Âu.
Cuộc hành trình của Marco Polo không chỉ là một câu chuyện phiêu lưu kỳ thú, mà còn là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử giao lưu văn hóa Đông Tây. Những ghi chép của ông đã góp phần thay đổi nhận thức của người châu Âu về thế giới, mở ra những cơ hội giao thương mới, và đặt nền móng cho Thời Đại Khám Phá sau này.
