Cuối năm 1949, khi cuộc nội chiến Trung Quốc đi đến hồi kết, Tưởng Giới Thạch cùng tàn quân Quốc dân Đảng đã rút lui ra đảo Đài Loan, biến nơi đây thành căn cứ địa cuối cùng. Quyết định này không phải ngẫu nhiên, mà là kết quả của một quá trình chuẩn bị lâu dài và đầy toan tính của Tưởng. Bài viết này sẽ phân tích hành trình Tưởng Giới Thạch lựa chọn Đài Loan, từ những chuyến thăm dò ban đầu cho đến khi chính thức đặt chân đến hòn đảo này, vẽ nên bức tranh toàn cảnh về bối cảnh lịch sử đầy biến động lúc bấy giờ.
Chuyến Thăm Dò Đầu Tiên và Ấn Tượng Ban Đầu
Lần đầu tiên Tưởng đặt chân lên Đài Loan là vào ngày 25/10/1946, đúng một năm sau khi hòn đảo được trao trả về cho Trung Quốc sau Thế chiến II. Chuyến đi diễn ra trong bối cảnh đàm phán giữa Quốc dân Đảng và Đảng Cộng sản đang rơi vào bế tắc. Sự chào đón nồng nhiệt của người dân Đài Loan đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng Tưởng. Ông nhận thấy Đài Loan không có ảnh hưởng của Đảng Cộng sản, một “mảnh đất sạch sẽ” hoàn toàn, có tiềm năng để trở thành một “tỉnh kiểu mẫu”.
Hình ảnh Tưởng Giới Thạch
Vụ Bạo Loạn 28/2 và Chính Sách “Mềm Mỏng”
Vụ bạo loạn ngày 28/2/1947 tại Đài Loan, bắt nguồn từ việc cảnh sát Quốc dân Đảng đàn áp người dân biểu tình, đã buộc Tưởng phải can thiệp. Ông đã điều quân đội đến Đài Loan nhưng lại đưa ra chỉ thị “lấy việc khoan dung, thu phục nhân tâm làm trọng”. Chính sách “mềm mỏng” này, bao gồm việc tổ chức lại chính quyền địa phương và miễn truy cứu tội trạng cho những người tham gia bạo loạn (trừ những người bị coi là “Cộng sản xúi giục”), cho thấy Tưởng đang nỗ lực xây dựng lòng tin với người dân Đài Loan.
Bóng Đen Nội Chiến và Sự Chú Ý Đến Đài Loan
Năm 1948, khi cán cân chiến thắng nghiêng về phía Đảng Cộng sản, Tưởng bắt đầu tập trung sự chú ý vào Đài Loan. Ông nhận thấy sự yếu kém, hủ bại trong nội bộ Quốc dân Đảng và cho rằng cần phải “thu nhỏ phạm vi”, tìm một nơi “trong sạch” để tái thiết lực lượng. Đài Loan chính là nơi Tưởng nhắm đến. Ông bắt đầu bí mật chuyển tài sản, vàng bạc và ngoại tệ, tương đương 8 triệu lượng vàng, sang Đài Loan, đồng thời củng cố lực lượng quân sự tại các cứ điểm chiến lược như Kim Môn và Mã Tổ.
Chuẩn Bị Cho Cuộc Rút Lui
Từ cuối năm 1948, Tưởng đã lên kế hoạch chi tiết cho việc biến Đài Loan thành căn cứ địa. Ông điều các tướng lĩnh thân cận đến Đài Loan, thiết lập bộ máy chính quyền và củng cố hệ thống phòng thủ. Việc Tưởng chuyển bộ tài chính từ Hồ Nam về Đài Loan vào tháng 11/1948 càng khẳng định quyết tâm của ông.
Nút chia sẻ bài viết
Từ Chức Tổng Thống và Tập Trung Vào Đài Loan
Dưới áp lực của tình thế, Tưởng Giới Thạch tuyên bố từ chức Tổng thống vào tháng 1/1949, nhường chức cho Lý Tông Nhân. Tuy nhiên, ông vẫn nắm quyền lực tối cao trong Quốc dân Đảng và tiếp tục tập trung vào việc xây dựng Đài Loan. Kế hoạch “đại sự” của Tưởng cho thấy trọng tâm của ông lúc này đã chuyển hoàn toàn sang Đài Loan. Ông dự định chuyển toàn bộ cơ cấu chính phủ Quốc dân Đảng ra đảo.
Lo Ngại Sự Can Thiệp của Đồng Minh và Quyết Tâm Tử Thủ
Giữa lúc Tưởng đang chuẩn bị cho cuộc rút lui, Mỹ và Anh cũng bày tỏ ý định can thiệp vào Đài Loan. Tưởng đã kiên quyết phản đối, tuyên bố sẽ tử thủ Đài Loan, không để hòn đảo rơi vào tay Đồng minh. Ông thành lập Văn phòng Tổng tài tại Đài Bắc, thiết lập các tổ chức đảng, chính trị, kinh tế, quân sự, ngoại giao và tuyên truyền văn hóa, thể hiện quyết tâm biến Đài Loan thành trung tâm quyền lực mới.
Kế Hoạch Tây Nam Thất Bại và Cuộc Rút Lui Cuối Cùng
Mặc dù đã chuẩn bị cho việc rút lui ra Đài Loan, Tưởng vẫn nỗ lực bảo vệ khu vực Tây Nam trên đại lục. Tuy nhiên, kế hoạch này đã thất bại. Sự phản bội của Lý Tông Nhân và sự sụp đổ của các cứ điểm cuối cùng đã buộc Tưởng phải đưa ra quyết định cuối cùng. Ông cùng con trai là Tưởng Kinh Quốc rời Thành Đô, bay về Đài Loan vào tháng 12/1949, đánh dấu chấm hết cho giấc mộng thống nhất Trung Quốc dưới sự lãnh đạo của Quốc dân Đảng. Cuộc rút lui này đã mở ra một chương mới trong lịch sử Đài Loan và cũng là khởi đầu cho một giai đoạn chia cắt kéo dài cho đến ngày nay.
Sự kiện Tưởng Giới Thạch chọn Đài Loan làm căn cứ địa là một bước ngoặt lịch sử, ảnh hưởng sâu sắc đến cục diện chính trị và địa chính trị của khu vực Đông Á. Quyết định này không chỉ phản ánh sự thất bại của Quốc dân Đảng trong cuộc nội chiến mà còn đặt nền móng cho sự phát triển riêng biệt của Đài Loan trong những thập kỷ tiếp theo.
