Tướng U. Grant (trái) và tướng Robert Lee (phải) tại buổi lễ đầu hàng
Ngày 1 tháng 4 năm 1865, sau thất bại tại Five Forks, quân đội của tướng Robert Lee, vị chỉ huy kiệt xuất của quân đội Liên minh miền Nam, bắt đầu rút lui khỏi Petersburg và Richmond – thủ đô của Liên minh miền Nam. Bị quân đội Liên minh miền Bắc (Union) do tướng Ulysses Grant chỉ huy truy đuổi ráo riết, tướng Lee cùng đoàn quân của mình hướng đến Appomattox Station với hy vọng nhận được tiếp viện. Tuy nhiên, kỵ binh Union dưới sự chỉ huy của tướng George Custer đã chặn đứng và thiêu rụi đoàn tàu tiếp tế.
Bước Ngoặt Lịch Sử Tại Appomattox
Nỗ lực tiếp cận đoàn tàu thứ hai tại Lynchburg cũng không thành công khi quân Union đã chặn đứng mọi ngả đường. Bị bao vây tứ phía, tướng Lee buộc phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan. Ngày 9 tháng 4 năm 1865, ông chấp nhận lá thư đề nghị đầu hàng của tướng Grant.
Trong thư hồi đáp, tướng Grant đưa ra những điều khoản đầu hàng đầy bất ngờ:
“Tiếp theo thư tôi gửi ngày mồng tám vừa qua, tôi sẵn sàng tiếp nhận sự đầu hàng của quân đoàn N. Va. với các điều khoản sau đây… Các sĩ quan sẽ đích thân tuyên hứa sẽ không dùng bạo lực chống lại Chính phủ Hoa kỳ cho tới khi được trao đổi tù binh theo quy định… Các vũ khí, cỗ pháo và tài sản công được gom và xếp lại rồi trao cho những người do tôi chỉ định… Sau đó mỗi sĩ quan và lính được phép trở về nhà mà không bị chính quyền Hoa Kỳ quấy nhiễu với điều kiện họ giữ lới hứa…”
Sự hào phóng của tướng Grant khiến tướng Lee vô cùng kinh ngạc. Các sĩ quan Liên minh miền Nam được phép giữ lại vũ khí cá nhân và binh lính được nhận lương thực, thuốc men và được phép mang theo ngựa, lừa về nhà để kịp mùa vụ.
Làn Sóng Đầu Hàng Và Sự Thống Nhất Đất Nước
Tin tức về sự đầu hàng của tướng Lee cùng những điều khoản hào phóng lan truyền nhanh chóng, tạo nên làn sóng đầu hàng trên khắp miền Nam. Các tướng lĩnh Liên minh miền Nam lần lượt hạ vũ khí, đánh dấu sự kết thúc của cuộc Nội chiến đẫm máu. Ngày 23 tháng 6 năm 1865, tướng Stand Watie, vị tướng cuối cùng của Liên minh miền Nam, người thuộc bộ tộc Cherokee, đã chính thức đầu hàng.
Ngày 9 tháng 5 năm 1865, Tổng thống Andrew Johnson, người kế nhiệm vị Tổng thống bị ám sát Abraham Lincoln, long trọng tuyên bố chiến tranh kết thúc. Một ngày sau đó, Tổng thống Liên minh miền Nam Jefferson Davis bị bắt giữ.
Nội chiến Mỹ kết thúc với sự thất bại của Liên minh miền Nam, đánh dấu sự thống nhất của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, cuộc chiến đã để lại những vết thương lòng sâu sắc và những hệ lụy về kinh tế, xã hội kéo dài hàng thập kỷ sau đó.
