Bài viết được dịch từ website nghiencuulichsu.com.
Vùng đất hoang vu phía bắc Trung Hoa ngàn đời nay là vũ đài của những cuộc chiến khốc liệt, nơi gió cát mịt mù và tiếng vó ngựa gầm rú vang vọng giữa thảo nguyên bao la. Tại đó, một dân tộc du mục hùng mạnh đã trỗi dậy từ thuở hồng hoang của lịch sử, thách thức mọi đế chế hùng mạnh nhất và ghi danh mình vào sử sách bằng máu, lửa và cả những bí ẩn chưa lời giải đáp. Họ là Hung Nô, những “con sói đói” gieo rắc nỗi kinh hoàng cho Trung Nguyên suốt nhiều thế kỷ.
Họ là ai? Nguồn gốc thực sự của Hung Nô đến nay vẫn là một ẩn số. Sử gia Tư Mã Thiên trong bộ sử thi đồ sộ của mình, “Sử Ký”, đã ghi chép lại những truyền thuyết về dòng dõi của họ – những hậu duệ của Thuần Duy, thuộc dòng dõi Hạ Hậu cao quý. Từ thời Đường, Ngu xa xưa, tổ tiên của Hung Nô đã rong ruổi trên lưng ngựa, sống cuộc đời du mục nay đây mai đó, không thành quách, không ruộng vườn, nhưng lại có quy củ và luật lệ riêng.
Hình ảnh minh họa về đội quân Mông Cổ, hậu duệ của các bộ tộc du mục phương Bắc.
Cuộc sống trên lưng ngựa đã tôi luyện nên những chiến binh Hung Nô dũng mãnh, thiện chiến và đầy mưu lược. Họ cưỡi ngựa như bay, bắn cung như thần, và chiến đấu với lòng quả cảm phi thường. Những chiến thắng vang dội trước các nước chư hầu Trung Nguyên, đỉnh cao là cuộc vây hãm Bình Thành, nơi Hán Cao Tổ – vị hoàng đế khai quốc nhà Hán hùng mạnh, đã bị dồn vào thế thập tử nhất sinh, đã chứng minh cho sức mạnh khủng khiếp của Hung Nô.
Sự trỗi dậy của Mặc Đốn, vị thiền vu vĩ đại nhất trong lịch sử Hung Nô, đã đưa dân tộc này bước vào kỷ nguyên hoàng kim. Bằng tài năng quân sự thiên bẩm và lòng quyết đoán lạnh lùng, Mặc Đốn đã thống nhất các bộ lạc Hung Nô phân tán, xây dựng một đế chế hùng mạnh trải dài từ thảo nguyên Mông Cổ đến tận biên giới Trung Hoa.
Nhưng vinh quang nào rồi cũng đến hồi kết thúc. Sau thời Mặc Đốn, Hung Nô dần suy yếu bởi những cuộc tranh giành quyền lực nội bộ và sức ép quân sự ngày càng gia tăng từ phía nam. Sự lớn mạnh của nhà Hán với những vị hoàng đế tài năng như Hán Văn Đế, Hán Vũ Đế, cùng những vị tướng bách chiến bách thắng như Vệ Thanh, Hoắc Khứ Bệnh, đã đẩy lùi Hung Nô về phía bắc, làm suy yếu và chia cắt đế chế hùng mạnh một thời.
Tuy nhiên, dấu ấn mà Hung Nô để lại trong lịch sử Trung Hoa và thế giới là không thể phủ nhận. Họ là hiện thân của ý chí kiên cường, sức sống mãnh liệt và bản lĩnh của những con người đã chọn thảo nguyên làm quê hương, và chiến đấu để bảo vệ nó đến hơi thở cuối cùng. Thiên biên sử về Hung Nô, với đầy đủ vinh quang và bi kịch, sẽ mãi là một chương đầy màu sắc và kịch tính trong lịch sử nhân loại.
