Nằm bên bờ sông Euphrate, Babylon hiện lên không phải với vẻ đẹp của những lâu đài tráng lệ hay sự ưu đãi của thiên nhiên, mà là một thung lũng bằng phẳng, khô cằn và nắng hạn. Không rừng vàng biển bạc, không mỏ quặng dồi dào, Babylon là minh chứng hùng hồn cho sức mạnh phi thường của con người trong việc chinh phục nghịch cảnh để kiến tạo nên một trong những vương quốc giàu có nhất thời cổ đại.
Sự Phồn Vinh Dưới Bàn Tay Con Người
Babylon chỉ có một lợi thế duy nhất: đất đai màu mỡ nhờ phù sa của dòng sông Euphrate. Nhưng để biến tiềm năng thành hiện thực, những người kỹ sư Babylon đã tạo nên một kỳ tích thời bấy giờ: hệ thống đập nước và kênh đào chằng chịt, dẫn nước tưới tiêu khắp vùng đất khô cằn.
khai quật thành cổ BabylonKhai quật thành cổ Babylon – Ảnh: nghiencuulichsu.com
Công trình thủy lợi này không chỉ là minh chứng cho trí tuệ vượt bậc của người Babylon mà còn là nền tảng cho sự thịnh vượng của vương quốc. Nông nghiệp phát triển, người dân no ấm, Babylon dần trở thành trung tâm kinh tế sầm uất, thu hút sự thèm muốn của nhiều thế lực lân bang.
May mắn thay, Babylon không sản sinh ra những vị vua hiếu chiến. Hầu hết các cuộc chiến tranh mà Babylon tham gia đều là để tự vệ trước những thế lực xâm lược, bảo vệ thành quả lao động của mình.
Từ Dấu Tích Của Một Thời Vang Bóng…
Hơn 5.000 năm sau, Babylon chỉ còn là những phế tích nằm lặng lẽ trên vùng đất hoang vu cách kênh đào Suez khoảng 600 dặm về phía Đông. Vùng đất nông nghiệp trù phú năm nào giờ chỉ còn là sa mạc khô cằn, lác đác vài bụi cỏ cằn cỗi.
Tuy nhiên, những dấu tích của Babylon vẫn âm thầm thách thức thời gian. Những mảnh gốm, gạch vỡ lộ ra sau những cơn mưa xói mòn đã thu hút sự chú ý của các nhà khảo cổ học. Những cuộc khai quật quy mô được tiến hành, hé lộ những bí mật bị chôn vùi hàng thiên niên kỷ.
… Đến Những Góc Nhìn Mới Về Một Nền Văn Minh Cổ Đại
Dựa trên những cổ vật khai quật được, các nhà khoa học tin rằng Babylon đã tồn tại cách đây 8.000 năm, là nơi cư ngụ của người Sumer – những người đã biết xây dựng tường thành kiên cố bảo vệ lãnh thổ và hệ thống thủy lợi quy mô. Babylon được xem là cái nôi của những kỹ sư, nhà thiên văn học, toán học, tài chính đầu tiên và là nơi sản sinh ra chữ viết.
Thành Babylon trong phim Alexander đại đếThành Babylon trong phim Alexander đại đế – Ảnh: nghiencuulichsu.com
Hệ thống kênh đào của Babylon khiến các nhà khoa học ngày nay không khỏi kinh ngạc. Với quy mô đồ sộ, những con kênh này có thể so sánh với những con kênh lớn nhất ở Colorado và Utah hiện nay.
Bên cạnh hệ thống kênh dẫn nước, người Babylon còn xây dựng hệ thống tiêu úng nước hiệu quả. Họ đã biến vùng đầm lầy rộng lớn gần sông Euphrate và Tigris thành những cánh đồng màu mỡ.
Herodotus, nhà sử học Hy Lạp, đã mô tả Babylon là một vùng đất trù phú với những phong tục kỳ lạ. Những ghi chép của ông là nguồn tư liệu quý giá giúp hậu thế hiểu hơn về vương quốc cổ đại này.
Di Sản Tri Thức Bất Tử
Hàng trăm ngàn thẻ đất sét nung được tìm thấy đã hé lộ những kiến thức đáng kinh ngạc của người Babylon trong nhiều lĩnh vực như văn học, lịch sử, luật pháp, kinh tế.
Người Babylon được xem là những nhà tài chính, thương gia đầu tiên sử dụng vàng bạc làm phương tiện trao đổi, biết sử dụng thẻ ghi nợ và ghi nhận tài sản.
Bức Tường Thành Huyền Thoại và Sự Sụp Đổ Bí Ẩn
Bên cạnh hệ thống thủy lợi, Babylon còn nổi tiếng với bức tường thành đồ sộ, được xem là kỳ quan sánh ngang với kim tự tháp Ai Cập. Nữ hoàng Semiramis được cho là người khởi xướng công trình vĩ đại này.
Khoảng 600 năm TCN, vua Nabopolassar cho xây dựng lại bức tường thành với quy mô lớn hơn. Tuy nhiên, ông mất trước khi công trình hoàn thành. Con trai ông, vua Nebuchadnezzar, tiếp tục hoàn thiện di sản của cha mình.
Bức tường thành Babylon khi hoàn thành có chiều cao ước tính khoảng 48 mét, dài 14.400 – 17.600 mét, đủ rộng cho 6 con ngựa chạy song song. Ngày nay, dấu tích còn lại của bức tường thành chỉ còn là phần móng và hào nước.
Sự sụp đổ của Babylon đến một cách bất ngờ. Năm 540 TCN, vua Cyrus của Ba Tư đem quân xâm lược Babylon. Vua Nabonidus của Babylon quyết định đưa quân ra giao chiến thay vì cố thủ. Kết quả là quân Babylon đại bại, vua Nabonidus phải bỏ chạy, Cyrus chiếm được Babylon mà không gặp bất kỳ sự kháng cự nào.
Bài Học Từ Một Nền Văn Minh Huy Hoàng
Từ một vương quốc hùng mạnh, Babylon dần chìm vào quên lãng, trở thành vùng đất hoang vu. Tuy nhiên, những di sản tri thức, những thành tựu rực rỡ của Babylon vẫn còn nguyên giá trị, là minh chứng cho sức sáng tạo vô hạn và khả năng thích ứng phi thường của con người. Babylon có thể đã sụp đổ, nhưng những bài học mà nó để lại vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.
Tài liệu tham khảo:
- GEORGE S.CLASON, Người giàu có nhất thành Babylon, First News và NXB Tổng hợp TPHCM phối hợp ấn hành.
