Bóng dáng huyền thoại lập quốc hiện hữu trong hầu hết các nền văn hóa trên thế giới, kể những câu chuyện về các vị vua đầu tiên khai sinh ra quốc gia và dân tộc. Những câu chuyện này không chỉ là thần thoại giải thích nguồn gốc vũ trụ, con người và xã hội theo tư duy nguyên thủy, mà còn mang tính chất truyền thuyết, gắn liền với các nhân vật và sự kiện lịch sử được tô điểm bằng chất thơ và hư cấu nghệ thuật. Chúng ta sẽ cùng khám phá những huyền thoại lập quốc đầy màu sắc của Triều Tiên, nơi giao thoa giữa thần thoại, truyền thuyết và cổ tích, để hiểu hơn về cội nguồn và bản sắc dân tộc này.
Hình tượng vua Dangun, vị vua lập quốc huyền thoại của Triều Tiên.
Tam Quốc Di Sự và Hành Trình Tìm Về Cội Nguồn
Nguồn tư liệu quan trọng nhất ghi chép về huyền thoại lập quốc của Triều Tiên là Tam Quốc Di Sự (삼국유사, Samguk Yusa) của Thiền sư Iryon (일연, 1206-1289). Không chỉ dựa vào các sử liệu Trung Quốc và Triều Tiên trước đó, Iryon còn trực tiếp thực hiện các chuyến điền dã, thu thập và nghiên cứu các huyền thoại, dã sử… Sống trong thời kỳ đất nước bị quân Nguyên Mông chiếm đóng, Iryon không chỉ là một thiền sư mộ đạo mà còn là một người yêu nước sâu sắc. Ông nỗ lực khẳng định những giá trị truyền thống của Triều Tiên, khẳng định sự độc lập của dân tộc mình trong mối quan hệ với Trung Quốc. Tam Quốc Di Sự là tác phẩm đầu tiên ghi chép một cách có hệ thống các huyền thoại lập quốc của Triều Tiên, đặt chúng ở vị trí trang trọng ngay chương mở đầu, thể hiện tầm quan trọng của chúng trong việc hình thành bản sắc dân tộc.
Một nguồn tư liệu khác là Đế Vương Đồng Minh Thơ (Tongmyongwang-pyon), một tác phẩm thơ tự sự dân gian được biên soạn và hoàn thiện bởi Lý Quỳ Bảo (이규보, Yi Kyubo, 1168-1241). Sự ra đời của những tác phẩm như Tam Quốc Di Sự và Đế Vương Đồng Minh Thơ trong bối cảnh Triều Tiên chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ Trung Quốc cho thấy nỗ lực của người Triều Tiên trong việc khẳng định bản sắc văn hóa riêng biệt của mình.
Huyền Thoại Dangun và Sự Ra Đời Của Nước Triều Tiên Cổ Đại
Huyền thoại về Dangun (단군), vị vua đầu tiên dựng nước Triều Tiên vào năm 2333 TCN, là huyền thoại cổ xưa và quan trọng nhất. Truyện kể rằng, con trai của Thiên Đế là Hoàn Hùng (환웅, Hwanung) được cha cho phép xuống trần gian cai quản loài người. Ông mang theo 3000 thần linh và ba bảo vật thiêng liêng, đặt chân xuống núi Thái Bạch (태백산, Taebaek), nơi có cây Đàn Hương thần kỳ, và đặt tên nơi này là Thần Thị (신시, Sinsi), “Thành phố của các vị thần”.
Hình minh họa Hoàn Hùng gặp Hùng Nữ (웅녀).
Tại đây, một con gấu và một con hổ sống cùng hang, cầu xin Hoàn Hùng biến chúng thành người. Hoàn Hùng ban cho chúng 20 củ tỏi và một bó ngải cứu, dặn phải ở trong hang tối 100 ngày, chỉ được ăn những thứ này. Hổ không chịu nổi thử thách, bỏ đi. Còn gấu, sau 21 ngày đã hóa thành một người phụ nữ, được gọi là Hùng Nữ (웅녀). Nàng cầu nguyện dưới gốc cây Đàn Hương xin được ban cho một đứa con. Hoàn Hùng đáp lời cầu nguyện, và Hùng Nữ sinh ra Dangun. Dangun sau này lập nên nước Triều Tiên cổ đại (고조선, Gojoseon), đặt nền móng cho lịch sử và văn hóa dân tộc.
Huyền thoại Dangun thể hiện sự giao thoa văn hóa giữa những người nhập cư, được tượng trưng bởi Hoàn Hùng và các thần linh, với cư dân bản địa, tượng trưng bởi Hùng Nữ – hình ảnh người phụ nữ – gấu, vật tổ của nhiều bộ tộc cổ xưa ở Viễn Đông. Việc Dangun, con của Hoàn Hùng và Hùng Nữ, trở thành vị vua lập quốc tượng trưng cho sự hợp nhất giữa hai cộng đồng này. Cây Đàn Hương, núi Thái Bạch và hang động là những biểu tượng thiêng liêng, thể hiện mối liên hệ mật thiết giữa con người với thiên nhiên, với thế giới tâm linh trong tín ngưỡng của người Triều Tiên cổ đại.
Huyền Thoại Lập Quốc Của Các Vương Quốc Khác
Bên cạnh huyền thoại Dangun, các vương quốc khác trên bán đảo Triều Tiên như Cao Câu Ly (고구려, Goguryeo), Bách Tế (백제, Baekje), Tân La (신라, Silla) và Gia Gia (가야, Gaya) cũng có những huyền thoại lập quốc riêng, tiếp nối mạch nguồn của huyền thoại Dangun, đều khẳng định nguồn gốc thần thánh của các vị vua.
Trong huyền thoại Cao Câu Ly, Đông Minh Thánh Vương (동명성왕, Jumong) là con trai của con Trời và con gái thần Sông. Huyền thoại Kaya kể về vua Thủ Lộ (수로왕, Suro) và hoàng hậu Hứa Hoàng Ngọc (허황옥, Heo Hwang-ok) đến từ Ấn Độ. Huyền thoại Tân La lại kể về sự ra đời thần kỳ của vua Phác Hách Cư Thế (혁거세 거서간, Park Hyokgeose) từ một quả trứng khổng lồ.
ac80003af25df0875a9.jpgHình ảnh minh họa lễ hội kỷ niệm ngày lập quốc của Triều Tiên.
Những huyền thoại này không chỉ thể hiện niềm tin về nguồn gốc thần thánh của các vị vua mà còn phản ánh quá trình hình thành và phát triển của các vương quốc, sự giao thoa văn hóa giữa các bộ tộc khác nhau, cũng như quá trình thích nghi với môi trường tự nhiên trên bán đảo Triều Tiên.
Kết Luận: Dòng Chảy Bất Tận Của Lịch Sử và Văn Hóa
Các huyền thoại lập quốc của Triều Tiên là những câu chuyện giàu ý nghĩa, phản ánh tư duy, tín ngưỡng và ước mơ của người dân trong buổi đầu dựng nước. Chúng là minh chứng cho một nền văn hóa lâu đời, phong phú và đa dạng, đồng thời là nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ sau. Việc tìm hiểu và gìn giữ những huyền thoại này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá khứ mà còn giúp vun đắp lòng tự hào dân tộc, khơi dậy tinh thần yêu nước và ý thức trách nhiệm đối với đất nước. Dòng chảy của lịch sử và văn hóa Triều Tiên, bắt nguồn từ những huyền thoại xa xưa này, vẫn tiếp tục chảy mãi, mang theo những giá trị tinh thần vô giá đến muôn đời sau.
Tài Liệu Tham Khảo
Sách/Tài liệu gốc:
- Iryon, Tam Quốc Di Sự (삼국유사, Samguk Yusa).
- Yi Kyubo, Đế Vương Đồng Minh Thơ (Tongmyongwang-pyon).
Nghiên cứu:
- Kim, Kichung. An Introduction to Classical Korean Literature: From Hyangga to P’ansori. M.E. Sharp, 1996.
- Kim, Dong Uk. History of Korean Literature. The Centre for East Asian Cultural Studies, 1980.
- Lee, Peter H. Korean Literature: Topics and Themes. The Association for Asian Studies, The University of Arizona Press, 1966.
- Lee, Peter H. Anthology of Korean Literature (From Early Times to the Nineteenth Century). The University Press of Hawaii, 1981.
- Zong, In-sob. A Guide to Korean Literature. Hollym International Corp., 1984.
- Chun, Shin-Yong. Korean Folk Tales. International Cultural Foundation, 1979.
