Trung Đông, vùng đất của những nền văn minh cổ đại và cũng là nơi giao thoa của ba tôn giáo lớn, luôn là tâm điểm chú ý của thế giới bởi tiềm ẩn nhiều bất ổn. Nguồn cơn của sự bất ổn ấy, phần lớn bắt nguồn từ mâu thuẫn giữa Israel và các quốc gia Ả Rập, mà trọng tâm là vấn đề Palestine.
Bài viết này sẽ đi sâu phân tích những huyền thoại về nguồn gốc lập quốc của Israel, từ đó lý giải những góc khuất lịch sử và phản ánh hiện thực phức tạp tại khu vực nhạy cảm này.
Dân Tộc Được Chọn Và Miền Đất Hứa: Sự Thật Hay Huyền Thoại?
Lịch sử hình thành nhà nước Israel hiện đại gắn liền với chủ nghĩa Zion – một phong trào mang màu sắc dân tộc chủ nghĩa Do Thái ra đời vào cuối thế kỷ 19. Điểm khác biệt của chủ nghĩa Zion so với các phong trào dân tộc khác cùng thời là việc nó dựa trên nền tảng tôn giáo để khẳng định chủ quyền với vùng đất Palestine, nơi được coi là “Miền Đất Hứa” được Chúa ban tặng cho “Dân tộc được chọn”.
“Exodus” (Trở về Đất Hứa) – Tranh của Richard Mcbee mô tả cảnh Moses rẽ nước Hồng Hải để đưa người Do Thái từ Ai Cập trở về "Miền Đất Hứa".
Tuy nhiên, việc sử dụng Kinh Thánh như một “sổ đỏ” để khẳng định chủ quyền lãnh thổ là một cách diễn giải có phần khiên cưỡng và thiếu thuyết phục. Bản thân trong nội bộ Do Thái giáo cũng có nhiều luồng ý kiến khác nhau về việc “trở về Đất Hứa”. Nếu như những người theo chủ nghĩa Zion tin rằng việc thành lập nhà nước Israel là sự hoàn thành lời tiên tri, thì những người Do Thái giáo bảo thủ lại phản đối kịch liệt, cho rằng đó là hành động trái với luật trời.
Những người Do Thái giáo bảo thủ biểu tình phản đối chủ nghĩa Zion và sự tồn tại của Israel.
Từ Lưu Vong Đến Lập Quốc: Hành Trình Trở Về Hay Cuộc Chiếm Đoạt?
Sự trỗi dậy của chủ nghĩa bài Do Thái ở châu Âu cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, mà đỉnh điểm là thảm họa Holocaust trong Thế chiến thứ 2, càng khiến người Do Thái khao khát có một nhà nước riêng để bảo vệ dân tộc mình. Năm 1947, Liên Hiệp Quốc thông qua nghị quyết chia cắt Palestine thành hai quốc gia: Do Thái và Ả Rập, mở đường cho sự ra đời của nhà nước Israel vào năm 1948.
Tuy nhiên, sự kiện này không đơn thuần là cuộc “trở về” của những người con lưu lạc sau hàng nghìn năm, mà là khởi đầu cho bi kịch của hàng triệu người Palestine. Hơn 700.000 người Palestine đã bị buộc phải rời bỏ nhà cửa, trở thành những người tị nạn trên chính quê hương của mình. Những vụ thảm sát đẫm máu như Deir Yassin đã trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng, minh chứng cho một cuộc “tẩy rửa sắc tộc” có hệ thống.
Ảnh chụp năm 1948 ghi lại cảnh những người Palestine bị trục xuất khỏi làng mạc của họ, đánh dấu "Ngày Đại Họa" (Nakba) trong lịch sử Palestine.
Israel Và Thế Giới: Từ “Nạn Nhân” Đến “Kẻ Chiếm Đóng”?
Sau khi thành lập, Israel luôn nhận được sự ủng hộ to lớn từ Mỹ và phương Tây. Tuy nhiên, chính sách cứng rắn của Israel đối với Palestine, đặc biệt là việc tiếp tục chiếm đóng Bờ Tây và phong tỏa Dải Gaza, đã vấp phải sự phản đối ngày càng gia tăng từ cộng đồng quốc tế.
Hình ảnh “nạn nhân” của chủ nghĩa bài Do Thái mà Israel dày công xây dựng đang dần sụp đổ, thay vào đó là hình ảnh “kẻ chiếm đóng” ngang ngược, bất chấp luật pháp quốc tế. Ngay cả trong lòng nước Mỹ, những tiếng nói chỉ trích chính sách của Israel cũng ngày càng mạnh mẽ hơn.
Cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter, người từng đóng vai trò trung gian hòa giải cho Hiệp định Hòa bình Camp David giữa Israel và Ai Cập, đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ chính sách Apartheid của Israel đối với Palestine.
Tương Lai Nào Cho Hai Dân Tộc Trên Miền Đất Hứa?
Giải pháp hai nhà nước cho Israel và Palestine đến nay vẫn bế tắc, khi mà khoảng cách về vị thế, quyền lợi, và lòng tin giữa hai bên là quá lớn. Trong bối cảnh đó, giải pháp một nhà nước chung, nơi mà người Do Thái và người Ả Rập cùng chung sống hòa bình, bình đẳng, được xem là lựa chọn khả dĩ nhất, dù con đường đi đến đó còn nhiều chông gai.
Để thực hiện được điều đó, cần có sự thay đổi nhận thức từ cả phía Israel và Palestine, cũng như sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế. Hy vọng rằng, với những nỗ lực chung của tất cả các bên, hòa bình và công lý sẽ sớm trở lại “Miền Đất Hứa”, chấm dứt chuỗi ngày xung đột đẫm máu kéo dài hơn nửa thế kỷ qua.
