Cung thủ trường cung Anh
Từ thời cổ đại đến khi động cơ hơi nước ra đời, mỗi quốc gia đều sở hữu những loại vũ khí đặc trưng mang lại ưu thế trên chiến trường. Hy Lạp tự hào với lính Hoplite với giáo dài và khiên dày, La Mã thống trị bằng các chiến đoàn thiện chiến, người Byzantine làm khiếp sợ kẻ thù bằng lửa Hy Lạp, Genoa và Venezia hùng cứ Địa Trung Hải với hạm đội hùng mạnh từ thế kỷ 12 đến thế kỷ 14. Vậy đâu là vũ khí bí mật làm nên chiến thắng cho người Anh trong cuộc Chiến tranh Trăm năm? Đó chính là những cung thủ trường cung với khả năng bắn xa và tốc độ kinh người.
Vũ Khí Gây Khiếp Sợ: Trường Cung
Những chiếc trường cung cổ xưa nhất, có niên đại từ năm 2665 trước Công nguyên, được tìm thấy tại Ashcott Heath, Somerset. Tuy nhiên, thật đáng tiếc là chúng ta không có cơ hội chiêm ngưỡng những cây trường cung từ thời kỳ hoàng kim (khoảng năm 1250-1450), bởi lẽ những cây cung này thường được sử dụng cho đến khi gãy và thay thế, không được lưu truyền qua nhiều thế hệ. May mắn thay, chúng ta vẫn còn lưu giữ được hơn 130 chiếc cung từ thời Phục hưng, giai đoạn cuối của thời kỳ Trung Cổ.
Vật Liệu Chế Tạo
Gỗ tùng là vật liệu chủ yếu để tạo nên những cây trường cung, mặc dù gỗ ash và một số loại gỗ khác cũng được sử dụng. Quá trình chế tạo một cây trường cung đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Gỗ tùng được phơi khô từ 1 đến 2 năm, sau đó được tạo hình một cách từ từ. Toàn bộ quá trình này có thể kéo dài đến 4 năm. Dây cung được làm từ cây gai dầu, lanh hoặc lụa, được gắn chặt vào hai đầu cánh cung bằng còi “nocks”.
Sức Kéo Mạnh Mẽ
Lực kéo của những cây trường cung cổ xưa được ước tính dựa trên những cây cung được tìm thấy trên tàu Mary Rose, có niên đại từ thời Phục hưng. Khi được kéo dài 76,2 cm, lực kéo ban đầu của chúng dao động từ 667 đến 712 Newton (tương đương 150-160 pound). Phạm vi lực kéo có thể từ 445 đến 823 Newton (tương đương 100-185 pound). Độ dài kéo cung 76,2 cm thường được sử dụng bởi vì nó phù hợp với chiều dài của những mũi tên được tìm thấy trên tàu Mary Rose.
Chiều Dài Ấn Tượng
Chiều dài của một cây trường cung phụ thuộc vào vóc dáng của người sử dụng, đủ dài để người bắn có thể kéo dây cung đến vị trí trên mặt hoặc cơ thể. Ở lục địa châu Âu, trường cung thường có chiều dài tối thiểu là 1,2 mét. Theo Hội nghiên cứu các di sản xã hội học Luân Đôn (SAL), trường cung thường có chiều dài từ 1,5 đến 1,83 mét. Richard Bartelot từ Viện Pháo binh Hoàng gia cho biết trường cung làm từ gỗ tùng thường dài 1,83 mét, với mũi tên dài 914 mm.
Tầm Bắn Xa & Độ Chính Xác Cao
Tầm bắn của trường cung thời Trung Cổ chưa được xác định chính xác, chỉ được ước tính trong khoảng từ 165 đến 228 mét. Trường cung hiện đại có tầm bắn hiệu quả lên đến 180 mét. Một bản sao của cây trường cung từ tàu Mary Rose, với lực kéo 667 Newton, có thể bắn một mũi tên nặng 53,6 gram đi xa 328 mét và một mũi tên nặng 95,9 gram đi xa 249,9 mét.
Trường cung nổi tiếng với tầm bắn xa và độ chính xác cao, tuy nhiên, hai yếu tố này không thể đạt được cùng lúc. Trong thực tế, hàng ngàn cung thủ trường cung sẽ nhắm vào một khu vực rộng lớn và bắn ra một “cơn mưa” mũi tên. Chiến thuật này tuy không “mã thượng” nhưng lại vô cùng hiệu quả trên chiến trường.
Tốc Độ Bắn Thần Tốc
Trong một trận đánh, một cung thủ trường cung thường mang theo khoảng 60 đến 72 mũi tên. Để tránh kiệt sức, họ thường không kéo cung hết cỡ. Ngay cả những cung thủ giàu kinh nghiệm nhất cũng không thể bắn quá 6 mũi tên mỗi phút với những cây cung nặng nhất. Không chỉ cánh tay và vai bị mỏi, các ngón tay giữ dây cung cũng trở nên tê cứng.
Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của đội ngũ tiếp tế, cung thủ có thể duy trì tốc độ bắn đáng kinh ngạc. Trường cung được ví như “súng máy” của thời Trung Cổ, với tốc độ bắn vượt trội so với nỏ và súng cầm tay thời kỳ đầu.
Chiến Thuật Trường Cung
Mặc dù cung thủ trường cung có thể gây sát thương ở cự ly gần, nhưng trang bị nhẹ khiến họ dễ bị tổn thương trước kỵ binh. Vì vậy, cung thủ thường được bố trí sau các chướng ngại vật như chông nhọn, cọc nhọn, hoặc địa hình hiểm trở.
Quân trường cung thường được triển khai theo đội hình Enfilade, với vị trí trung tâm được bảo vệ bởi các toán quân hỗn hợp. Do độ chính xác giảm dần theo khoảng cách, cung thủ trường cung thường bắn hàng loạt để tạo ra một “bức tường” mũi tên.
Trong Chiến tranh Trăm năm, người Anh đã sử dụng lực lượng cung thủ trường cung với quy mô lớn chưa từng có. Tại trận Agincourt, trong số 6.000 quân Anh tham chiến có đến 5.000 cung thủ trường cung.
Cung Thủ Trường Cung: Những Người Hùng Thầm Lặng
Cung thủ trường cung Anh thường xuất thân từ tầng lớp bình dân, như nông dân tự do, gác rừng, thợ săn, thậm chí là cả những kẻ săn trộm hoặc đạo tặc. Họ không bị ràng buộc bởi tinh thần hiệp sĩ hay “mã thượng” trên chiến trường.
Để trở thành cung thủ trường cung, người ta phải trải qua quá trình huấn luyện gian khổ và lâu dài, khác biệt hoàn toàn với bộ binh thông thường. Chính vì vậy, họ được hưởng những đặc quyền riêng mà binh lính bình dân khác không có.
Mặc dù cung thủ trường cung Anh rất thiện chiến, nhưng những cung thủ trường cung xứ Wales mới thực sự là bậc thầy. Trong lịch sử, người Anh từng thất bại ê chề trước cung thủ xứ Wales khi xâm lược vùng đất này.
Kết Luận
Trường cung là một trong những vũ khí mang tính biểu tượng nhất trong lịch sử quân sự thế giới. Với tầm bắn xa, tốc độ bắn nhanh và khả năng gây sát thương lớn, trường cung đã đóng góp không nhỏ vào chiến thắng của người Anh trong nhiều trận chiến quan trọng, đồng thời góp phần định hình chiến thuật quân sự thời Trung Cổ. Câu chuyện về những cung thủ trường cung Anh không chỉ là huyền thoại về lòng dũng cảm và kỹ năng chiến đấu, mà còn là minh chứng cho sức mạnh của sự đổi mới và sáng tạo trong lịch sử chiến tranh.
