Jerusalem, thành phố thiêng liêng của ba tôn giáo lớn – Do Thái giáo, Kitô giáo và Hồi giáo, đã chứng kiến biết bao thăng trầm lịch sử. Từ thời cổ đại đến hiện đại, Jerusalem luôn là tâm điểm của những cuộc tranh giành quyền lực, tôn giáo và văn hóa. Bài viết này sẽ đưa bạn đọc vào hành trình khám phá lịch sử đầy biến động của thành thánh, từ việc xây dựng Đền thờ Solomon cho đến sự tàn phá của Đế quốc La Mã, và từ đó, suy ngẫm về ý nghĩa của “ngôi đền” trong bối cảnh lịch sử và tâm linh.
Jerusalem, hay Yerushalayim trong tiếng Do Thái và Al Quds trong tiếng Ả Rập, có nghĩa là “thành phố hòa bình”, nhưng lại là nơi chứng kiến vô số cuộc chiến tranh, xung đột và tàn phá. Lịch sử 3000 năm của thành phố là một chuỗi dài những cuộc chinh phạt và tái thiết, phản ánh sự giao thoa và xung đột giữa các nền văn minh.
Từ Thời Đại Đavít & Solomon Đến Sự Phân Chia Vương Quốc
Dưới thời vua Đavít, Jerusalem trở thành thủ đô của vương quốc Israel thống nhất. Kế vị cha mình, vua Solomon đã xây dựng một Đền thờ nguy nga tráng lệ, trở thành biểu tượng cho sự thịnh vượng và quyền lực của Israel. Việc xây dựng kéo dài 7 năm, từ 1013 đến 1006 TCN, với sự hỗ trợ của những người thợ Tyrian lành nghề, kết hợp kiến trúc Ai Cập và Assyria. Đền thờ Solomon, với tiền sảnh, cung thánh, nơi cực thánh và các phòng phụ cận, là một công trình kiến trúc kỳ vĩ, được trang trí bằng vàng bạc, gỗ bá hương, và các họa tiết tinh xảo.
Tuy nhiên, sau thời đại Solomon, vương quốc bị chia cắt thành hai: Giuđa ở phía nam và Israel ở phía bắc. Sự chia rẽ này dẫn đến xung đột liên miên và cuối cùng là sự sụp đổ của cả hai vương quốc trước các đế quốc Assyria và Babylon. Năm 587 TCN, Đền thờ Solomon bị phá hủy, người Do Thái bị lưu đày sang Babylon, đánh dấu một giai đoạn đen tối trong lịch sử dân tộc.
Tái Thiết, Xung Đột Và Sự Trỗi Dậy Của Đế Quốc La Mã
Sau khi đế quốc Ba Tư đánh bại Babylon, vua Cyrus cho phép người Do Thái hồi hương và tái thiết Đền thờ. Công việc bắt đầu năm 537 TCN dưới sự lãnh đạo của Zorobabel, nhưng gặp nhiều khó khăn và kéo dài suốt 17 năm. Đền thờ thứ hai, tuy nhỏ hơn Đền thờ Solomon, vẫn là trung tâm tín ngưỡng quan trọng của người Do Thái.
Những năm sau đó, Jerusalem tiếp tục là chiến trường của các cuộc tranh giành quyền lực. Đế quốc Hy Lạp, rồi đến La Mã, lần lượt chiếm đóng Jerusalem. Vua Herod Đại Đế, để lấy lòng dân Do Thái, đã cho xây dựng lại Đền thờ lần thứ ba, một công trình nguy nga tráng lệ hơn cả trước đây. Việc xây dựng kéo dài nhiều năm, hoàn thành vào khoảng năm 64 SCN.
Tuy nhiên, sự cai trị hà khắc của La Mã và những mâu thuẫn tôn giáo, chính trị đã dẫn đến cuộc nổi dậy của người Do Thái. Năm 70 SCN, tướng Titus của La Mã đã tàn phá Jerusalem và Đền thờ lần thứ ba, đánh dấu một bước ngoặt đau thương trong lịch sử người Do Thái.
Chúa Giêsu Và Ngôi Đền Mới
Trong bối cảnh lịch sử đầy biến động này, Chúa Giêsu đã xuất hiện và rao giảng về một “ngôi đền mới” – chính là thân thể của Ngài. Lời tuyên bố này, được xem là sự thách thức đối với Đền thờ vật chất và giới lãnh đạo tôn giáo đương thời, đã dẫn đến sự xung đột và cuối cùng là cái chết của Ngài trên thập tự giá. Tuy nhiên, theo Kitô giáo, sự phục sinh của Chúa Giêsu sau ba ngày đã chứng minh cho sự chiến thắng của “ngôi đền mới” – một ngôi đền tâm linh, được xây dựng trên nền tảng tình yêu thương và sự tha thứ.
Từ Tàn Tích Đến Hiện Tại: Bài Học Lịch Sử
Từ thời La Mã đến nay, Jerusalem tiếp tục là nơi giao thoa của các nền văn minh và tôn giáo. Thành phố đã trải qua nhiều biến cố lịch sử, từ sự cai trị của Byzantine, Ả Rập, Thập Tự Chinh, Ottoman, cho đến sự thành lập nhà nước Israel hiện đại. Những tàn tích của các ngôi đền xưa vẫn còn đó, như một lời nhắc nhở về quá khứ đầy biến động và ý nghĩa tâm linh sâu sắc của vùng đất này.
Lịch sử Jerusalem cho chúng ta bài học về sự mong manh của quyền lực, sự tàn phá của chiến tranh và tầm quan trọng của hòa bình và sự tôn trọng lẫn nhau. Dù trải qua bao thăng trầm, Jerusalem vẫn đứng vững, là biểu tượng cho niềm tin và hy vọng của hàng triệu người trên thế giới.
Tài liệu tham khảo:
- Lịch sử Jerusalem – (Cần bổ sung nguồn cụ thể)
- Kinh Thánh – Các sách Phúc Âm và Cựu Ước.
