Campuchia đang theo đuổi một dự án cơ sở hạ tầng đầy tham vọng: Kênh đào Phù Nam Techo, với tổng chiều dài 180 km và kinh phí dự kiến 1,7 tỷ USD. Dự án này không chỉ đơn thuần là một công trình giao thông vận tải, mà còn mang trong mình những toan tính địa chính trị sâu xa, ảnh hưởng đến cán cân quyền lực trong khu vực Đông Nam Á. Bài viết này sẽ phân tích bối cảnh, mục tiêu và tác động tiềm tàng của dự án kênh đào này đối với Campuchia, Trung Quốc, Việt Nam và cả khu vực.
Bối cảnh Kinh tế và Địa chính trị
Dự án Kênh đào Phù Nam Techo xuất phát từ nhu cầu cấp thiết của Campuchia trong việc giảm sự phụ thuộc vào Việt Nam về mặt kinh tế và hậu cần. Hiện tại, phần lớn hàng hóa xuất nhập khẩu của Campuchia phải đi qua hạ lưu sông Mê Kông thuộc lãnh thổ Việt Nam, dẫn đến chi phí quá cảnh đáng kể. Sự lệ thuộc này khiến Campuchia dễ bị tổn thương trước các biến động chính trị và kinh tế từ phía Việt Nam.
Việc Trung Quốc tài trợ và tham gia xây dựng kênh đào này càng làm phức tạp thêm bức tranh địa chính trị. Trung Quốc đang tìm kiếm các con đường mới để tiếp cận các nước Đông Nam Á, giảm thiểu sự phụ thuộc vào eo biển Malacca – một điểm nghẽn chiến lược dễ bị phong tỏa trong trường hợp xung đột. Kênh đào Phù Nam Techo, nếu hoàn thành, sẽ tạo ra một tuyến đường thủy mới nối liền sông Lancang (Trung Quốc) với sông Mê Kông, mở ra cánh cửa trực tiếp cho Trung Quốc tới Thái Lan, Malaysia và các nước ASEAN khác.
Mục tiêu và Lợi ích của Campuchia
Đối với Campuchia, kênh đào Phù Nam Techo mang ý nghĩa chiến lược quan trọng. Dự án này được kỳ vọng sẽ:
- Giảm phụ thuộc vào Việt Nam: Bằng cách tạo ra một tuyến vận tải độc lập, Campuchia hy vọng giảm thiểu chi phí quá cảnh và tăng cường tự chủ về kinh tế.
- Thúc đẩy phát triển kinh tế: Kênh đào sẽ cải thiện giao thông vận tải, giảm chi phí hậu cần, và thúc đẩy phát triển các khu vực dọc tuyến.
- Tăng cường vị thế địa chính trị: Việc sở hữu một công trình cơ sở hạ tầng quan trọng như kênh đào sẽ nâng cao vị thế của Campuchia trong khu vực.
Việc cựu Thủ tướng Hun Sen đặt tên cho dự án là “Phù Nam Techo”, gợi nhớ về vương quốc cổ Phù Nam hùng mạnh và các danh tướng Khmer, cho thấy tham vọng khôi phục lại hào quang quá khứ của Campuchia.
Tác động đến Việt Nam và Khu vực
Dự án kênh đào Phù Nam Techo chắc chắn sẽ gây ra những tác động đáng kể đến Việt Nam. Việc giảm lưu lượng hàng hóa quá cảnh qua Việt Nam sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu từ phí quá cảnh. Tuy nhiên, Việt Nam cũng có thể tận dụng cơ hội này để phát triển các tuyến đường bộ và đường sắt kết nối với Campuchia, đa dạng hóa các hoạt động kinh tế.
Sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc tại Campuchia, thông qua các dự án đầu tư và hợp tác quân sự, cũng làm dấy lên lo ngại về ảnh hưởng của Trung Quốc đối với khu vực. Các cuộc tập trận chung giữa hai nước, như cuộc tập trận “Rồng vàng 2024”, được xem như một tín hiệu mạnh mẽ về mối quan hệ đối tác chiến lược giữa Trung Quốc và Campuchia.
Kết luận và Dự báo
Dự án Kênh đào Phù Nam Techo là một canh bạc lớn của Campuchia. Thành công của dự án này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm khả năng quản lý, hiệu quả kinh tế và bối cảnh địa chính trị. Dự án này có thể mang lại lợi ích kinh tế đáng kể cho Campuchia, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn những rủi ro về sự phụ thuộc vào Trung Quốc và căng thẳng với Việt Nam. Trong tương lai, việc cân bằng lợi ích giữa các bên liên quan sẽ là chìa khóa để đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của khu vực.
Tài liệu tham khảo:
- Baijiahao, Baidu, ngày 16/04/2024 và 17/04/2024.
