Năm 1962, thế giới đứng bên bờ vực của một cuộc chiến tranh hạt nhân khi Liên Xô bí mật triển khai tên lửa đạn đạo hạt nhân tới Cuba. Suốt 13 ngày căng thẳng, hai siêu cường đối đầu trực diện trong một cuộc đấu trí căng thẳng, mọi quyết định sai lầm đều có thể dẫn đến thảm họa toàn cầu.
Từ Vịnh Con Lợn Tới Bóng Ma Hạt Nhân
Mối quan hệ giữa Mỹ và Cuba trở nên căng thẳng tột độ sau cuộc Cách mạng Cuba năm 1959. Sự kiện Vịnh Con Lợn năm 1961, cuộc xâm lược Cuba do Mỹ hậu thuẫn thất bại, càng đẩy Cuba xích lại gần Liên Xô. Lo ngại Mỹ sẽ tiếp tục can thiệp quân sự, lãnh đạo Cuba Fidel Castro tìm kiếm sự bảo vệ từ Liên Xô.
Lãnh tụ Cuba Fidel Castro (trái) và nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev.
Nhận thấy cơ hội thiết lập lợi thế chiến lược trước Mỹ, nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev bí mật đồng ý triển khai tên lửa hạt nhân tới Cuba. Kế hoạch này nhằm mục đích ngăn chặn Mỹ xâm lược Cuba và tạo thế cân bằng hạt nhân với Mỹ, vốn đã triển khai tên lửa hạt nhân tại Thổ Nhĩ Kỳ và nhiều nước khác gần biên giới Liên Xô.
Phát Hiện Chấn Động & Cuộc Phong Tỏa Ngăn Chặn
Ngày 14/10/1962, một chiếc máy bay do thám U-2 của Mỹ phát hiện các bãi phóng tên lửa đang được xây dựng tại Cuba. Phát hiện này gây chấn động chính quyền Tổng thống John F. Kennedy. Mỹ đối mặt với một tình thế cực kỳ nguy hiểm: những quả tên lửa hạt nhân đặt tại Cuba có thể tấn công phần lớn lãnh thổ Mỹ trong vòng vài phút.
Ảnh máy bay U-2 chụp bãi phóng tên lửa của Liên Xô ở San CristobalẢnh chụp từ máy bay do thám U-2 cho thấy rõ ràng các bãi phóng tên lửa của Liên Xô ở San Cristobal, Cuba.
Sau nhiều ngày thảo luận căng thẳng, Kennedy quyết định áp dụng biện pháp phong tỏa hải quân đối với Cuba. Bắt đầu từ ngày 24/10, tàu chiến Mỹ được lệnh chặn bất kỳ tàu thuyền nào chở vũ khí tấn công tới Cuba. Thế giới nín thở dõi theo khi hai siêu cường bước vào một cuộc đối đầu trực tiếp, nguy cơ bùng nổ chiến tranh hạt nhân hiện hữu rõ ràng hơn bao giờ hết.
Ngoại Giao Căng Thẳng & Những Bức Thư Bí Mật
Trong bối cảnh nguy cơ chiến tranh cận kề, Kennedy và Khrushchev trao đổi một loạt thư từ căng thẳng. Hai nhà lãnh đạo đều hiểu rõ hậu quả thảm khốc của một cuộc chiến tranh hạt nhân, nhưng cũng không muốn tỏ ra yếu thế.
Tổng thống Mỹ Kennedy họp nội các bàn cách đối phó với khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962.Tổng thống Kennedy và các cố vấn thảo luận về cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba. Tình hình căng thẳng, mọi quyết định sai lầm đều có thể dẫn đến chiến tranh.
Giữa lúc đó, Liên Hợp Quốc kêu gọi hai bên kiềm chế và tìm kiếm giải pháp hòa bình. Tổng thư ký U Thant đóng vai trò trung gian hòa giải, kêu gọi Mỹ và Liên Xô thực hiện các bước đi xuống thang.
Thoả Hiệp Mong Manh & Bài Học Lịch Sử
Sau nhiều ngày căng thẳng tột độ, ngày 28/10, hai bên đạt được thỏa thuận: Liên Xô đồng ý rút tên lửa khỏi Cuba; đổi lại, Mỹ cam kết không xâm lược Cuba và bí mật đồng ý rút tên lửa khỏi Thổ Nhĩ Kỳ.
Bản đồ của CIA cho thấy tầm bắn của tên lửa Liên Xô đặt tại Cuba có thể bao phủ phần lớn nước Mỹ.
Khủng hoảng tên lửa Cuba là một trong những sự kiện nguy hiểm nhất trong lịch sử nhân loại. Nó cho thấy rõ nguy cơ khủng khiếp của vũ khí hạt nhân và tầm quan trọng của đối thoại trong việc ngăn chặn chiến tranh. Bài học từ cuộc khủng hoảng này vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay, nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm chung trong việc duy trì hòa bình và an ninh thế giới.
