Những câu chuyện về giáo phái Sát Thủ (Assassin) đã đi vào lịch sử với vỏ bọc bí ẩn và đáng sợ. Họ là ai? Động cơ của họ là gì? Bài viết này sẽ lật mở những bí mật về giáo phái này, từ nguồn gốc cho đến sự sụp đổ, đưa ra những phân tích sâu sắc về nguyên nhân và kết quả của những biến cố lịch sử liên quan.
Từ “Sát Thủ” xuất hiện lần đầu trong các sử biên niên thời Thập tự chinh, chỉ một giáo phái Hồi giáo bí ẩn ở Cận Đông. Họ bị cả người Cơ đốc giáo lẫn Hồi giáo Sunni coi là dị giáo. Những mô tả ban đầu về họ khá mơ hồ, tập trung vào hành tung bí ẩn, tài năng giết người và sự tàn bạo của họ, mà ít đề cập đến tín ngưỡng hay mục đích chính trị.
Phế tích thành Alamut – sào huyệt của giáo phái Sát Thủ
Nguồn Gốc Của Giáo Phái
Giáo phái Sát Thủ là một nhánh của phái Ismaili, một nhánh của phái Shi’a trong Hồi giáo. Phái Shi’a tin rằng Ali, cháu gọi Đấng Tiên Tri Muhammad bằng chú và cũng là con rể của Người, mới là người kế vị chính đáng. Sự bất mãn với những bất công xã hội và sự khao khát một xã hội lý tưởng do hậu duệ của Đấng Tiên Tri lãnh đạo đã góp phần hình thành phái Shi’a.
Sự chia rẽ nội bộ trong phái Shi’a sau cái chết của Ja’far al-Sadiq, vị Imam thứ 6, vào năm 765, đã dẫn đến sự hình thành phái Ismaili, những người theo Isma’il, con trưởng của Ja’far, trong khi đa số phái Shi’a lại theo Musa al-Kazim, em của Isma’il.
Sự Trỗi Dậy Của Hasan-i Sabbah
Cuối thế kỷ 11, Hasan-i Sabbah, một nhà cách mạng Ismaili xuất chúng, đã thay đổi bộ mặt của giáo phái. Hasan nhận thấy sự suy yếu của triều đại Abbasid và tình trạng bất ổn xã hội là cơ hội để phái Ismaili trỗi dậy. Ông tập trung vào vùng núi Daylam ở phía bắc Ba Tư, nơi cư trú của những người dân bất mãn với sự cai trị của người Seljuq.
Năm 1090, Hasan chiếm được pháo đài Alamut, biến nó thành căn cứ địa của mình. Từ đây, ông phái các da’i (giáo sĩ truyền đạo) đi khắp nơi để chiêu mộ tín đồ và chiếm thêm nhiều lâu đài khác. Chiến lược của Hasan không chỉ là truyền đạo mà còn là khủng bố. Ông thành lập đội ngũ fida’i (những người tận tụy), những sát thủ sẵn sàng liều chết để thực hiện mệnh lệnh của mình.
Thời Kỳ Khủng Bố
Nạn nhân đầu tiên của fida’i là Nizam al-Mulk, vị Đại Vizier quyền lực của triều đại Seljuq, vào năm 1092. Vụ ám sát này đã mở đầu cho một loạt các vụ tấn công nhắm vào các vua chúa, tướng lĩnh, thống đốc và các nhà thần học chống đối phái Ismaili.
Các Sát thủ gieo rắc nỗi kinh hoàng khắp nơi, khiến cho các nhà cầm quyền phải sống trong sợ hãi. Mặc dù bị các triều đại Seljuq nhiều lần tấn công, các pháo đài của Sát Thủ vẫn đứng vững.
Những Thay Đổi Và Chia Rẽ
Sau cái chết của Hasan-i Sabbah, giáo phái Sát Thủ trải qua nhiều thay đổi và chia rẽ. Sự ly khai với dòng Fatimid tại Cairo sau cái chết của Caliph al-Mustansir vào năm 1094 đã dẫn đến sự hình thành phái Nizari, những người theo Nizar, con trưởng của al-Mustansir.
Hasan ala dhikrihi’I-salam, cháu nội của Buzurgumid (người kế vị Hasan-i Sabbah), đã tuyên bố “Sự Sống lại” (qiyama) vào năm 1164, bãi bỏ luật Sharia và tự xưng là đại diện của Imam. Điều này đã gây ra sự chia rẽ trong nội bộ phái Ismaili, và cũng dẫn đến những hành động cực đoan và đồi bại.
Jalal al-Din Hasan III, con trai của Muhammad (người kế vị Hasan ala dhikrihi’I-salam), lại phục hồi luật Sharia và hoà giải với phái Sunni. Tuy nhiên, dưới thời con trai ông, Ala al-Din Muhammad, các giáo lý và thực hành của “Sự Sống lại” lại được khôi phục.
Sự Sụp Đổ Của Alamut
Đầu thế kỷ 13, sự trỗi dậy của đế chế Mông Cổ đã đe dọa toàn bộ thế giới Hồi giáo. Hulegu, cháu nội của Thành Cát Tư Hãn, được giao nhiệm vụ chinh phạt các vùng đất Hồi giáo. Mục tiêu đầu tiên của ông ta là các pháo đài của giáo phái Sát Thủ.
Năm 1256, Rukn al-Din Khurshah, Imam cuối cùng của Alamut, đầu hàng Hulegu. Các pháo đài của Sát Thủ bị phá hủy, đánh dấu sự kết thúc của giáo phái này với tư cách là một thế lực chính trị. Tuy nhiên, một số nhóm Ismaili nhỏ vẫn tồn tại đến ngày nay.
Kết Luận
Giáo phái Sát Thủ đã để lại một dấu ấn đen tối trong lịch sử. Họ đã sử dụng khủng bố như một công cụ chính trị, gieo rắc nỗi kinh hoàng khắp nơi. Mặc dù có những lý tưởng cao đẹp về công bằng xã hội và sự cứu rỗi, phương pháp của họ đã bị lên án. Sự sụp đổ của Alamut là một bài học về sự nguy hiểm của chủ nghĩa cực đoan và bạo lực.
Sự nghiệp của giáo phái Sát Thủ, dù ngắn ngủi, đã để lại nhiều bài học lịch sử quý giá về sự kết hợp giữa tôn giáo, chính trị và bạo lực. Việc nghiên cứu lịch sử của họ không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về quá khứ mà còn giúp chúng ta nhận thức được những nguy cơ của chủ nghĩa cực đoan và tầm quan trọng của hòa bình và khoan dung.
