Bút ký đời Bắc Tống ghi lại hình ảnh trẻ em nghe kể chuyện Tam Quốc, cau mày khi Lưu Bị thua, hò reo khi Tào Tháo bại. Tâm lý “yêu Lưu ghét Tào” này bắt nguồn từ quan niệm chính trị sùng bái nhân nghĩa, bài bác quyền mưu của người phương Đông, chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi tầng lớp học phiệt bảo thủ. “Tam Quốc Chí Diễn Nghĩa” của La Quán Trung, tuy được xây dựng dựa trên chính sử, nhưng đã khéo léo sử dụng nghệ thuật văn chương để khắc họa rõ nét thiện ác giữa Lưu Bị và Tào Tháo, càng làm sâu đậm thêm tâm lý sẵn có trong dân gian. Vậy, Tào Tháo là ai? Là gian hùng thoán đoạt, hay một chính trị gia đại tài bị lịch sử hiểu lầm? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu, phân tích Tào Tháo trên những vấn đề lý trí, với một thái độ khách quan, gạt bỏ những định kiến đã ăn sâu từ tiểu thuyết.
Hình ảnh Tào Tháo trong văn hóa đại chúng thường bị ảnh hưởng bởi tiểu thuyết.
Tào Tháo: Từ Môn Phiệt Đến Nhà Chính Trị
Tào Tháo xuất thân môn phiệt, nhờ cha là Tào Tung làm Thái úy mà 20 tuổi đã được bổ nhiệm chức Hiếu Liêm. Chức quan này, vốn được lập ra với mục đích đề cao đức hạnh, đã dần trở thành đặc quyền của tầng lớp đại gia, kìm hãm sự phát triển của trí thức bình dân. Tuy vậy, Tào Tháo khi tại chức đã mạnh tay chống lại cường hào, đả kích hoạn quan. Ông từ quan năm 30 tuổi, lui về quê nhà Tiêu huyện, dành thời gian rèn luyện khả năng chính trị và quân sự. Điều này cho thấy, dù mang gốc gác môn phiệt, nhưng với nhãn quan chính trị sắc bén, Tào Tháo đã sớm nhận ra sự bất công của xã hội đương thời và chọn đứng về phía tầng lớp trí thức tiến bộ.
Tào Tháo Và Tình Ái: Sự Thật Bị Che Lấp?
“Tam Quốc Diễn Nghĩa” mô tả Tào Tháo là kẻ dâm dục, điển hình là sự kiện ông dan díu với thím của Trương Tú, dẫn đến việc Điển Vi hy sinh cứu chủ. Tuy nhiên, câu chuyện tình ái với Lai Oanh Nhi lại cho thấy một khía cạnh khác. Lai Oanh Nhi, ca kỹ tài sắc vẹn toàn, đem lòng yêu một thị vệ. Khi thị vệ bị kết án tử hình vì bỏ trốn nhiệm vụ, Oanh Nhi đã sẵn sàng chết thay. Tào Tháo, tuy ngạc nhiên trước tình yêu sâu đậm này, vẫn giữ lời hứa tha cho thị vệ. Khi phát hiện ra thị vệ bạc tình, ông đã đuổi hắn về quê. Oanh Nhi, đau khổ trước sự bạc bẽo của người yêu, đã tự vẫn. Tào Tháo, trước cái chết của Oanh Nhi, đã sụt sùi rơi lệ. Câu chuyện này phần nào cho thấy Tào Tháo không phải là kẻ hoàn toàn vô tình, mà trái lại, ông còn có những rung động, cảm xúc rất người.
Gian Thần Thoán Đoạt? Một Cáo Buộc Phiến Diện
Tào Tháo bị gán cho tội danh “gian thần thoán đoạt” vì nắm quyền thao túng quốc sự nhà Hán. Tuy nhiên, suốt đời ông không hề phế lập. Sau thời Hán Vũ Đế, quyền lực hoàng thất đã suy yếu, triều thần lấn át. Tào Tháo, trong bối cảnh loạn lạc, đã tận lực ổn định quốc gia. Những sự kiện như vụ săn bắn ở Hứa Điền, bài hịch của Trần Lâm, hay vụ bức tử Đổng Phi, khi được phân tích kỹ lưỡng, cho thấy đó là những hành động chính trị cần thiết để bảo vệ xã hội, dẹp tan nội loạn, chứ không phải xuất phát từ tham vọng cá nhân. Việc giết Đổng Phi, tuy tàn nhẫn, nhưng xuất phát từ lo ngại cho an nguy của quốc gia trong bối cảnh rối ren.
Thời Loạn Và Con Người Chính Trị
Tào Tháo sinh ra và lớn lên trong thời kỳ loạn lạc cuối Đông Hán, xã hội thối nát, nhân dân lầm than. Gánh trên vai trọng trách quốc gia, Tào Tháo trở thành hiện thân của một chính trị gia đại tài. Trong thời loạn, đạo đức của con người chính trị chính là hành động chính xác, biết vận dụng mưu lược để đạt được mục đích cuối cùng là đem lại thái bình cho xã hội. Tào Tháo, với sự cứng rắn và quyết đoán, đã dám hành động, dám đưa ra những quyết định khó khăn để ổn định đất nước. Ông là người thực tiễn, không bị ràng buộc bởi những lý thuyết đạo đức trừu tượng.
Bản đồ thế lực Tam Quốc năm 220 SCN
Chính Quyền Của Tào Tháo: Trật Tự Và Tiến Bộ
Tào Tháo, không như những kẻ nắm quyền trước đó, đã hiểu rõ hai nhiệm vụ của chính quyền: giữ gìn trật tự và thúc đẩy tiến bộ. Ông không chỉ dẹp loạn mà còn xây dựng, phát triển đất nước. Ở Hứa Đô, Tào Tháo chỉnh đốn nội bộ, xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển văn hóa giáo dục, cải cách hành chính, đề ra những chính sách kinh tế xã hội thiết thực. Ông biết sử dụng cả uy và thế để củng cố chính quyền, tạo nên một nền tảng vững chắc cho sự phát triển.
Những Nghi Án Lịch Sử Cần Được Xem Xét Lại
Vụ án Lã Bá Sa và cái chết của Lưu Phúc thường được xem là bằng chứng cho sự tàn ác của Tào Tháo. Tuy nhiên, nếu phân tích kỹ lưỡng, ta thấy những ghi chép lịch sử về hai sự kiện này còn nhiều điểm chưa rõ ràng. Câu nói “Ninh ngã phụ nhân, vô nhân phụ ngã” được gán cho Tào Tháo, nhưng cũng có tài liệu cho rằng đó là lời của Tư Mã Ý. Còn cái chết của Lưu Phúc, liệu có đơn thuần chỉ vì ông làm mất hứng vui của Tào Tháo hay còn ẩn chứa những mưu đồ chính trị khác?
Tào Tháo: Người Bị Lịch Sử Hiểu Lầm?
Tào Tháo là một chính trị gia đại tài, một nhà quân sự lỗi lạc, nhưng cũng là người bị lịch sử và tiểu thuyết bóp méo hình tượng. Ông sống trong thời loạn, buộc phải dùng những thủ đoạn cứng rắn để dẹp loạn và thống nhất đất nước. Những hành động của ông, tuy có phần tàn nhẫn, nhưng xuất phát từ trách nhiệm với quốc gia, với dân tộc. Tào Tháo xứng đáng được nhìn nhận một cách khách quan, công bằng hơn, vượt lên trên những định kiến và khuôn mẫu có sẵn.
Kết luận:
Tào Tháo, một nhân vật lịch sử gây nhiều tranh cãi, xứng đáng được đánh giá lại dưới góc nhìn đa chiều, khách quan. Ông không chỉ là một chính trị gia mưu lược, mà còn là người gánh vác trọng trách nặng nề trong thời loạn lạc, đặt nền móng cho sự thống nhất và phát triển của Trung Hoa. Lịch sử không chỉ là những câu chuyện được kể lại, mà còn là những bài học cần được suy ngẫm.
Tài liệu tham khảo:
- Vũ Tài Lục, Nói Chuyện Tam Quốc.
- Trần Thọ, Tam Quốc Chí.
