Câu chuyện về Juan Peron, từ một đại tá quân đội Argentina trở thành tổng thống, gắn liền với bóng hình người vợ quyến rũ Evita và một bí mật lịch sử đen tối: mạng lưới đưa tàn quân Đức Quốc xã tới Argentina sau Thế chiến II. Sự kiện này không chỉ là một chương đen tối trong lịch sử Mỹ Latinh, mà còn đặt ra những câu hỏi về đạo đức, chính trị và cả sự mập mờ của lịch sử.
Hình ảnh Juan và Evita Peron
Cuối Thế chiến II, Peron nổi lên nhờ ủng hộ các phong trào công đoàn. Chính Eva Duarte, sau này là Evita, người vợ quyền lực của ông, đã vận động công chúng giúp Peron được trả tự do sau khi bị chính phủ quân sự cầm tù. Chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1946 của Peron có sự đóng góp không nhỏ của Evita, người phụ nữ có ảnh hưởng lớn với tầng lớp lao động và dân nghèo Argentina. Tuy nhiên, ít ai biết được sự ngưỡng mộ của Peron đối với các nhà độc tài như Mussolini và Hitler, cùng tư tưởng ủng hộ phe Trục ngay cả sau khi Đức Quốc xã sụp đổ.
Hộ chiếu trắng và những chuyến tàu bí mật
Châu Âu hậu chiến hỗn loạn, nhiều quan chức Đức Quốc xã tìm cách tẩu thoát. Peron, với sự đồng cảm dành cho họ, đã “kiếm” được 1.000 hộ chiếu trắng cho các sĩ quan Đức. Sự kiện này phần nào giải thích cho đường lối sắt đá, đàn áp những người bất đồng chính kiến của Peron sau khi lên nắm quyền. Có ý kiến cho rằng chính sách này đã đặt nền móng cho sự trỗi dậy của các chính phủ độc tài tại Mỹ Latinh sau này. Dù vậy, chính quyền Peron vẫn được duy trì nhờ sự ủng hộ của người dân dành cho Evita và những hoạt động vì người nghèo của bà.
Juan và Evita Peron
Năm 1947, chuyến công du châu Âu của Evita với danh nghĩa thúc đẩy ngoại giao thực chất là một chiến dịch bí mật nhằm thiết lập mạng lưới đưa tàn quân Đức tới Argentina. Từ Tây Ban Nha của Franco, nơi bà gặp gỡ tay chân của Otto Skorzeny, thủ lĩnh ODESSA, tới Vatican để bàn bạc về giấy tờ giả, Evita đã từng bước hoàn thiện kế hoạch. Việc chính phủ Anh từ chối tiếp đón Evita vì lo ngại lập trường ủng hộ phe Trục của Argentina càng làm rõ hơn bản chất chuyến đi này.
Thụy Sỹ – mắt xích quan trọng trong mạng lưới
Thụy Sỹ, với hệ thống ngân hàng bí mật, đóng vai trò quan trọng trong kế hoạch. Evita, với sự giúp đỡ của Jacques Albert Cuttat, đã tiếp xúc với nhiều nhân vật quyền lực để thành lập “Văn phòng Di trú” làm thủ tục cho người Đức, đặc biệt là các nhà khoa học. Sự tiếp tay của cảnh sát và tình báo Thụy Sỹ càng khiến mạng lưới này trở nên tinh vi và khó bị phát hiện.
Việc Thụy Sỹ tham gia vào đường dây này xuất phát từ lợi ích chính trị và tài chính. Họ vừa rũ bỏ trách nhiệm với những người Đức Quốc xã đang lẩn trốn, vừa thu lợi nhuận khổng lồ từ việc cấp giấy tờ giả. Cùng với các hãng hàng không Swissair và KLM, mạng lưới này đã đưa hàng nghìn người, bao gồm cả tội phạm chiến tranh như Mengele và Eichmann, tới Argentina.
Evita Peron
Hậu quả dai dẳng và bài học lịch sử
Sau khi Đức Quốc xã sụp đổ, vợ chồng Peron nhận được nhiều vàng bạc, châu báu được cho là cướp từ các gia đình Do Thái. Số tài sản này, cùng với các tài khoản bí mật tại Thụy Sỹ, đã giúp Peron có cuộc sống sung túc sau khi thất cử và phải lưu vong. Việc Evita, một người được lòng dân chúng, lại tham gia vào kế hoạch này khiến nhiều người thất vọng. Liệu đó là sự sắp đặt từ trước hay là sự lựa chọn bất đắc dĩ?
Những tàn quân Đức Quốc xã sau này đã trỗi dậy và được trọng dụng trong thời kỳ các chính quyền độc tài quân sự ở Mỹ Latinh. Họ truyền bá công nghệ tra tấn, tham gia vào các “Lữ đoàn tử thần”, gây ra những hậu quả tàn khốc.
Kết luận
Câu chuyện về mạng lưới bí mật đưa tàn quân Đức Quốc xã tới Argentina là một minh chứng cho sự phức tạp của lịch sử và bản chất đen tối của quyền lực. Hành động của Peron và Evita, dù xuất phát từ động cơ nào, đã để lại vết nhơ khó phai mờ trong lịch sử Mỹ Latinh. Bài học lịch sử này nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của công lý, trách nhiệm và sự cảnh giác trước những âm mưu đen tối, đồng thời đặt ra câu hỏi về vai trò của cá nhân trong những biến cố lịch sử lớn.
Tài liệu tham khảo:
- Bài viết gốc trên Nghiên Cứu Lịch Sử.
Phụ lục:
- Danh sách các tội phạm chiến tranh Đức Quốc xã được cho là đã tẩu thoát tới Argentina.
- Thông tin chi tiết về ODESSA và các hoạt động của tổ chức này.
- Bảng thống kê số lượng người Đức di cư tới Nam Mỹ sau Thế chiến II.
