Cuộc đời và hành trình của Christopher Columbus, nhà thám hiểm gắn liền với sự kiện lịch sử trọng đại năm 1492, luôn là đề tài gây tranh cãi và hiểu lầm. Nhân dịp kỷ niệm ngày đặt chân đến châu Mỹ của ông, hãy cùng chúng tôi gạt bỏ những lớp bụi thời gian, phân tích và làm rõ năm hiểu lầm phổ biến nhất về nhân vật lịch sử đầy mâu thuẫn này.
Nội dung
Hình ảnh minh họa Christopher Columbus đặt chân lên châu Mỹ.
Hiểu lầm 1: Columbus chứng minh Trái Đất hình cầu
Khái niệm Trái Đất hình cầu không phải điều Columbus phát hiện ra. Từ thời Hy Lạp cổ đại, các học giả như Pythagoras và Aristotle đã đưa ra giả thuyết này, và đến thời Columbus, quan niệm này đã được chấp nhận rộng rãi trong giới học thuật. Vấn đề nằm ở kích thước Trái Đất và diện tích đại dương, chứ không phải hình dạng của nó. Columbus thậm chí còn tin vào một mô hình Trái Đất hình quả lê, nhỏ hơn so với thực tế, điều này góp phần vào việc ông quyết định đi về phía Tây để đến được phương Đông.
Sự nhầm lẫn này phần lớn bắt nguồn từ tiểu sử lãng mạn hóa về Columbus do Washington Irving viết năm 1828. Irving đã xây dựng hình ảnh Columbus như một người hùng đơn độc, dám thách thức những quan niệm lỗi thời. Tuy nhiên, thực tế phức tạp hơn nhiều. Columbus đã phải thuyết phục hoàng gia Tây Ban Nha tài trợ cho chuyến đi của mình, trong bối cảnh Bồ Đào Nha đang dẫn đầu cuộc đua tìm đường đến châu Á bằng đường biển vòng qua châu Phi. Cuối cùng, Isabella và Ferdinand đồng ý tài trợ, hy vọng tìm được một con đường thương mại mới đến phương Đông, vượt mặt Bồ Đào Nha.
Hiểu lầm 2: Columbus là người Ý
Columbus sinh ra gần Genoa, một thành phố cảng độc lập vào thời điểm đó. Khái niệm “nước Ý” chưa tồn tại cho đến năm 1861. Mặc dù Genoa ngày nay thuộc Ý, việc gọi Columbus là người Ý không hoàn toàn chính xác. Trong suốt cuộc đời mình, Columbus đã sống và làm việc ở nhiều nơi, bao gồm Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha. Ông có mối liên hệ mật thiết với các cộng đồng thương mại Genoa ở khắp châu Âu, và bản thân ông cũng tự nhận mình là người Genoa.
Có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của Columbus, từ Catalan, Bồ Đào Nha cho đến Hy Lạp và Do Thái. Tuy nhiên, đa số các nhà sử học đều đồng ý rằng ông xuất thân từ Genoa.
Hiểu lầm 3: Columbus là doanh nhân thành đạt và nhà lãnh đạo mẫu mực
Hình ảnh Columbus như một doanh nhân tài ba, dám nghĩ dám làm, thường được tô vẽ quá mức. Mặc dù ông có kinh nghiệm thương mại ở Tây Phi và Madeira, chuyến đi đến châu Mỹ lại cho thấy sự thiếu hiểu biết của ông về kinh tế và quản lý. Columbus đã thất bại trong việc thiết lập các thuộc địa bền vững và không thể thích nghi với thực tế kinh tế của vùng đất mới.
La Isabela, thuộc địa thứ hai của Columbus, là một ví dụ điển hình cho sự thất bại này. Được xây dựng theo mô hình thương cảng châu Âu, nó phụ thuộc vào hoạt động giao thương thay vì tự cung tự cấp, dẫn đến xung đột và cướp bóc tài nguyên của người bản địa. Sự hiểu lầm về kinh tế địa phương và quản lý yếu kém đã dẫn đến sự sụp đổ của thuộc địa và cái chết của nhiều người, cả người Tây Ban Nha lẫn người bản địa.
Nút chia sẻ bài viết.
Hiểu lầm 4: Columbus phạm tội diệt chủng
Columbus không phải là người bảo vệ người bản địa, nhưng cáo buộc ông phạm tội diệt chủng cần được xem xét kỹ lưỡng. Ông tham gia vào việc bắt giữ và buôn bán nô lệ, ủng hộ chiến tranh chống lại các bộ lạc bản địa, và áp đặt chế độ lao động cưỡng bức lên người dân bản địa. Tuy nhiên, mục tiêu của ông là khai thác tài nguyên và thiết lập sự cai trị, chứ không phải là tiêu diệt hoàn toàn người bản địa.
Các tài liệu lịch sử cho thấy Columbus là một nhà cai trị tàn bạo, áp bức cả người bản địa lẫn người Tây Ban Nha. Tuy nhiên, việc chứng minh ông có chủ ý thực hiện diệt chủng là rất khó. Hành động của ông phản ánh bối cảnh lịch sử của chủ nghĩa thực dân châu Âu, với sự tàn bạo và bóc lột là điều phổ biến.
Hiểu lầm 5: Columbus tin mình đã tìm ra châu Mỹ
Columbus không hề biết mình đã đến một lục địa mới. Ông luôn tin rằng mình đã đến các đảo phía đông châu Á, mở ra một con đường thương mại mới đến phương Đông. Châu Mỹ sau này được đặt theo tên Amerigo Vespucci, người đã nhận ra đây là một lục địa mới.
Phát hiện thực sự của Columbus nằm ở việc chứng minh tính khả thi của việc vượt Đại Tây Dương bằng tàu buồm. Ông đã khai thác hệ thống gió mậu dịch, mở đường cho những chuyến hành trình xuyên đại dương sau này. Tuy nhiên, cần nhớ rằng người đầu tiên đặt chân đến châu Mỹ là những người di cư từ châu Á hàng nghìn năm trước đó.
Ngày 12 tháng 10, dù được gọi là Ngày Columbus hay Ngày của Dân tộc Bản địa, đều là một ngày đáng để chúng ta suy ngẫm về lịch sử, về những cuộc gặp gỡ giữa các nền văn minh, và về những bài học cho hiện tại. Lịch sử không chỉ là những sự kiện đã qua, mà còn là những câu chuyện cần được kể lại một cách khách quan và đầy đủ, để chúng ta hiểu rõ hơn về quá khứ và định hướng cho tương lai.
