Mở đầu những năm 1920, giữa bối cảnh hỗn loạn của cuộc Nội chiến Nga, một nhân vật kỳ dị nổi lên tại vùng đất Mông Cổ xa xôi. Đó là Nam tước Roman Fedorovich von Ungern-Sternberg, người đã thiết lập một chế độ tàn bạo lấy cảm hứng từ một hình thái Phật giáo huyền bí. Câu chuyện về Nam tước khát máu này, tuy ít được biết đến, lại mang đến những góc nhìn đáng suy ngẫm về sự trỗi dậy và bản chất của các tổ chức cực đoan, đặc biệt khi so sánh với Nhà nước Hồi giáo (IS) trong thời hiện đại.
Sự Trỗi Dậy Của Một Nam Tước Giữa Loạn Lạc
Ungern-Sternberg, một quý tộc gốc Đức phục vụ trong quân đội Nga Hoàng, đã tham gia cả Thế chiến I và cuộc Nội chiến Nga sau đó. Khi phe Bạch vệ thất thế trước Hồng quân Bolshevik, ông cùng một nhóm tàn quân rút lui về Siberia và quyết định chinh phục Mông Cổ. Mục tiêu của ông là biến vùng đất này thành bàn đạp để giải phóng nước Nga khỏi chủ nghĩa cộng sản.
Chân dung Nam tước Roman Fedorovich von Ungern-Sternberg. Nguồn: Wikimedia.
Tại Mông Cổ, Ungern-Sternberg không chỉ đối đầu với Hồng quân mà còn với quân đội Trung Quốc đang kiểm soát quốc gia này. Ông tìm cách lôi kéo sự ủng hộ của người dân địa phương bằng lời hứa giải phóng họ khỏi ách thống trị của Trung Quốc, đồng thời sử dụng bạo lực tàn khốc để củng cố quyền lực. Tương tự như IS, Ungern-Sternberg đã lợi dụng bối cảnh hỗn loạn của chiến tranh để thiết lập một chế độ dựa trên sự sợ hãi và khủng bố.
Triều Đại Khủng Bố Tại Ulan Bator
Sau khi chiếm được Ulan Bator, Ungern-Sternberg đã thiết lập một chế độ cai trị tàn bạo. Những câu chuyện về sự khát máu của ông lan truyền khắp nơi. Tù nhân bị chôn sống, thiêu sống, hoặc ném vào nồi hơi tàu hỏa. Những hình phạt dã man được áp dụng cho cả những tội nhỏ nhặt. Mặc dù có nhiều tranh cãi về tính xác thực của một số câu chuyện, nhưng không thể phủ nhận sự tàn bạo đã trở thành đặc trưng của chế độ này.
Các ghi chép lịch sử, dù được viết bởi những người ủng hộ hay chỉ trích Ungern-Sternberg, đều cho thấy một bức tranh kinh hoàng về bạo lực dưới thời ông ta. Việc ông ngăn chặn nạn cướp bóc bằng cách treo cổ những kẻ cướp cũng chỉ là một hình thức tàn bạo khác được sử dụng để duy trì trật tự.
Phật Giáo Huyền Bí Và Tham Vọng Quyền Lực
Ungern-Sternberg đã cải đạo sang một hình thái Phật giáo huyền bí, thứ tín ngưỡng kỳ lạ pha trộn với thuyết mạt thế của Cơ Đốc giáo. Ông lợi dụng tôn giáo để biện minh cho tham vọng chính trị của mình. Việc phóng thích Bogd Khan, nhà lãnh đạo Phật giáo và cựu vương của Mông Cổ, đã giúp ông có được sự ủng hộ từ một bộ phận người dân và tăng thêm tính chính danh cho chế độ.
Sự pha trộn giữa tôn giáo và bạo lực cũng là một điểm tương đồng giữa Ungern-Sternberg và IS. Cả hai đều lợi dụng niềm tin tôn giáo để biện minh cho hành vi tàn bạo của mình và thu hút những người ủng hộ cuồng tín.
Cuộc Viễn Chinh Thất Bại Và Cái Kết Bi Thảm
Năm 1921, Ungern-Sternberg quyết định quay trở lại Nga để tiếp tục cuộc chiến chống Bolshevik. Tuy nhiên, cuộc viễn chinh này nhanh chóng kết thúc trong thất bại. Quân đội của ông bị Hồng quân đánh tan, và bản thân ông bị chính những người lính của mình phản bội. Ông bị bắt và bị xử tử bởi chính quyền Xô Viết.
Bài Học Từ Quá Khứ
Câu chuyện về Ungern-Sternberg, tuy đã xảy ra gần một thế kỷ trước, vẫn mang đến những bài học đáng suy ngẫm cho hiện tại. Sự tàn bạo và tư tưởng cực đoan, dù được che đậy dưới bất kỳ hình thức tôn giáo hay lý tưởng nào, cuối cùng cũng sẽ dẫn đến sự sụp đổ. Việc so sánh Ungern-Sternberg với IS giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản chất của các tổ chức cực đoan và những nguy cơ tiềm ẩn mà chúng mang lại. Sự sụp đổ của chế độ Ungern-Sternberg cũng cho thấy rằng, ngay cả khi một chế độ tàn bạo bị lật đổ, thì chế độ thay thế nó cũng chưa chắc đã tốt đẹp hơn.
Tài Liệu Tham Khảo
- Danforth, Nick. “ISIS, but Buddhist.” The Atlantic, 2 Feb. 2016.
- Hopkirk, Peter. Setting the East Ablaze: Lenin’s Dream of an Empire in Asia. Kodansha America, 1984.
- Boyd, James. The Bloody White Baron: Ungern-Sternberg and the Russian Civil War. St. Martin’s Griffin, 1996.
- Kuzmin, S. L. The History of Baron Ungern. An Experience of Reconstruction. Nauka, 2011 (in Russian).
