Thập niên 1930 là một giai đoạn đen tối trong lịch sử Liên Xô, với nạn đói kinh hoàng cướp đi sinh mạng của hàng triệu người dân vô tội. Trong khi nạn đói ở Ukraine, được biết đến với tên gọi Holodomor, đã nhận được sự chú ý đáng kể từ cộng đồng quốc tế, thì một thảm kịch tương tự diễn ra ở Kazakhstan lại ít được biết đến hơn. Nạn đói 1932-1933 ở Kazakhstan, còn được gọi là “Goloshchekin” (diệt chủng Goloshchekin theo tiếng Kazakh), đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 1,5 triệu người, phần lớn là người Kazakh.
Bối Cảnh Lịch Sử
Vào đầu những năm 1930, chính quyền Xô Viết, dưới sự lãnh đạo của Joseph Stalin, đã thực hiện chương trình tập thể hóa nông nghiệp cưỡng bức trên khắp đất nước. Mục tiêu là hiện đại hóa nền nông nghiệp và tăng sản lượng lương thực bằng cách hợp nhất các trang trại nhỏ thành các nông trường tập thể lớn. Tuy nhiên, chính sách này đã vấp phải sự phản đối quyết liệt từ nông dân, những người không muốn từ bỏ đất đai và lối sống truyền thống của họ.
Người dân Kazakhstan di cư để tránh nạn đói, 1933
Ở Kazakhstan, nơi chăn nuôi du mục là hoạt động kinh tế chủ yếu, chính sách tập thể hóa càng gây ra hậu quả thảm khốc hơn. Việc buộc những người chăn nuôi du mục định cư và chuyển đổi sang trồng trọt đã phá vỡ cấu trúc xã hội và kinh tế truyền thống của họ. Hơn nữa, chính quyền Xô Viết đã tịch thu một lượng lớn ngũ cốc và gia súc từ Kazakhstan để cung cấp cho các thành phố và quân đội, khiến người dân địa phương không còn gì để ăn.
Diễn Biến Của Nạn Đói
Nạn đói bắt đầu hoành hành ở Kazakhstan vào mùa đông năm 1931 và đạt đến đỉnh điểm vào năm 1932-1933. Sự kết hợp của hạn hán, mùa màng thất bát do tập thể hóa kém hiệu quả, và việc trưng thu lương thực quy mô lớn đã tạo ra một thảm họa nhân đạo khủng khiếp. Người dân chết đói trên đường phố, trong nhà của họ, và trong các trại tập trung dành cho những người bị coi là “kẻ thù của nhân dân”.
Nạn đói đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến người Kazakh. Ước tính khoảng 1,3 triệu người Kazakh, chiếm 38% dân số, đã chết trong nạn đói. Hàng trăm ngàn người khác buộc phải rời bỏ quê hương để tìm kiếm thức ăn và nơi ở mới, nhiều người trong số họ đã chết trên đường đi.
Hậu Quả Và Di Sản
Nạn đói 1932-1933 là một thảm kịch khủng khiếp đối với người dân Kazakhstan, để lại những hậu quả lâu dài về nhân khẩu học, văn hóa và xã hội. Dân số Kazakhstan đã giảm mạnh, và phải mất nhiều thập kỷ để phục hồi sau thảm họa này. Nạn đói cũng dẫn đến sự thay đổi đáng kể về cấu trúc dân số của Kazakhstan, khi người Kazakh trở thành thiểu số trên chính quê hương của họ.
Mặc dù quy mô và mức độ tàn khốc, nạn đói ở Kazakhstan vẫn chưa được cộng đồng quốc tế công nhận đầy đủ. Chính quyền Xô Viết đã cố gắng che giấu thảm họa này, và mãi cho đến khi Liên Xô sụp đổ, sự thật về nạn đói mới được phơi bày.
Công Nhận Và Tưởng Niệm
Trong những năm gần đây, chính phủ Kazakhstan đã có những nỗ lực để tưởng nhớ các nạn nhân của nạn đói và nâng cao nhận thức về thảm kịch này. Năm 2017, ngày 31 tháng 5 đã được chọn làm “Ngày tưởng niệm nạn nhân của đàn áp chính trị” ở Kazakhstan.
Việc tưởng nhớ nạn đói 1932-1933 ở Kazakhstan là điều cần thiết để tưởng nhớ các nạn nhân, ghi nhớ một chương đen tối trong lịch sử nhân loại, và rút ra bài học về sự nguy hiểm của chế độ độc tài và tầm quan trọng của việc tôn trọng nhân quyền.
Tài liệu tham khảo:
- Cameron, S. (2018). The Hungry Steppe: Famine, Violence, and the Making of Soviet Kazakhstan. Cornell University Press.
- Kindler, G. (2018). Stalin’s Nomads: Power and Famine in Kazakhstan. University of Wisconsin Press.
