Cuộc xung đột tại Yemen đã leo thang với sự can dự của các cường quốc, đặc biệt là Nga. Việc Moscow bị cáo buộc cung cấp dữ liệu nhắm mục tiêu cho lực lượng Houthi tấn công tàu thuyền phương Tây trên Biển Đỏ không chỉ làm gia tăng căng thẳng khu vực mà còn đe dọa an ninh hàng hải toàn cầu. Hành động này đặt ra câu hỏi về luật pháp quốc tế, vai trò của các cường quốc và tương lai của tuyến đường hàng hải huyết mạch này.
Tàu chiến Nga
Houthi, lực lượng phiến quân tại Yemen, đã tiến hành nhiều cuộc tấn công vào tàu thuyền trên Biển Đỏ từ tháng 11 năm ngoái. Ban đầu, mục tiêu của họ là các tàu liên quan đến Israel, được cho là hỗ trợ người dân Gaza. Sự can thiệp của Mỹ, Anh và Liên minh châu Âu bằng việc triển khai lực lượng hải quân hộ tống tàu buôn đã khiến Houthi chuyển hướng tấn công sang cả tàu thuyền của các nước này. Điều đáng chú ý là tàu của Nga và Trung Quốc lại không bị ảnh hưởng.
Sự hiệu quả trong các cuộc tấn công của Houthi một phần nhờ vào vũ khí hiện đại do Iran cung cấp, bao gồm tên lửa và máy bay không người lái. Tuy nhiên, vũ khí tiên tiến không đủ để đảm bảo thành công nếu thiếu dữ liệu nhắm mục tiêu chính xác. Đây chính là điểm mấu chốt khi Nga bị cáo buộc cung cấp thông tin tọa độ tàu cho Houthi.
Việc nhắm mục tiêu vào tàu di động trên biển đòi hỏi dữ liệu thời gian thực, phức tạp và chính xác hơn nhiều so với việc tấn công mục tiêu tĩnh trên đất liền. Theo Phó Đô đốc Duncan Potts, Hải quân Hoàng gia Anh (đã nghỉ hưu), ngay cả hải quân phương Tây cũng gặp khó khăn trong việc thu thập và xử lý loại dữ liệu này. Việc Nga cung cấp thông tin cho Houthi cho thấy mức độ can dự sâu sắc của Moscow trong cuộc xung đột Yemen và ý đồ gây bất ổn an ninh hàng hải.
Ảnh: Bản đồ Biển Đỏ. Nguồn: Wikipedia
Hành động của Nga đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Lưu lượng tàu thuyền qua Biển Đỏ và Kênh đào Suez giảm đáng kể. Nhiều hãng tàu phương Tây buộc phải chọn tuyến đường vòng qua Mũi Hảo Vọng, tốn kém hơn về thời gian và chi phí. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến thương mại toàn cầu mà còn đặt ra thách thức cho an ninh năng lượng, khi Biển Đỏ là tuyến đường vận chuyển dầu mỏ quan trọng.
Việc Nga chia sẻ dữ liệu nhắm mục tiêu với Houthi đặt ra tiền lệ nguy hiểm. Nếu không bị trừng phạt, hành động này có thể khuyến khích các quốc gia khác hỗ trợ các nhóm phi nhà nước bằng thông tin tình báo quân sự, làm gia tăng nguy cơ xung đột và bất ổn trên toàn cầu.
Hành động của Nga cũng mâu thuẫn với lập trường của chính Moscow về việc phương Tây cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine. Tổng thống Putin từng tuyên bố rằng việc này đồng nghĩa với việc phương Tây tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột. Tuy nhiên, việc Nga cung cấp dữ liệu nhắm mục tiêu cho Houthi cũng là một hình thức tham gia xung đột, thể hiện sự thiếu nhất quán trong chính sách đối ngoại của Nga.
Tình hình Biển Đỏ đang trở nên ngày càng phức tạp và khó lường. Việc Nga can dự sâu hơn vào cuộc xung đột Yemen, cùng với sự hiện diện của các cường quốc khác, đòi hỏi cộng đồng quốc tế cần có những biện pháp cụ thể để duy trì an ninh hàng hải, bảo vệ tự do hàng hải và ngăn chặn leo thang căng thẳng. Tương lai của tuyến đường hàng hải quan trọng này phụ thuộc vào khả năng hợp tác và đối thoại giữa các bên liên quan.
