Năm 2011, một phát hiện khảo cổ học chấn động đã làm thay đổi hiểu biết của chúng ta về lịch sử loài người. Các nhà khoa học đã giải mã thành công DNA từ những mảnh xương 40.000 năm tuổi được tìm thấy tại hang Điền Nguyên, Chu Khẩu Điếm, gần Bắc Kinh. Kết quả cho thấy người đàn ông này mang trong mình 1-2% gen Denisovan, là tổ tiên của người Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản và cả người Mỹ bản địa. Vậy, câu hỏi đặt ra là: Ông ta từ đâu đến?
Hành Trình Từ Phương Nam
Các bằng chứng khảo cổ học cho thấy người đứng thẳng (Homo erectus) đã xuất hiện tại Vân Nam từ 1,7 triệu năm trước và tại Chu Khẩu Điếm khoảng 600.000 năm trước (người Bắc Kinh – Homo pekinensis). Tuy nhiên, loài người này đã tuyệt chủng ở châu Á khoảng 250.000 năm trước, để lại Hoa lục trong tình trạng vắng bóng người trong một thời gian dài. Người đàn ông Điền Nguyên là người hiện đại (Homo sapiens) đầu tiên đặt chân đến lưu vực Hoàng Hà. Một số nghiên cứu cho rằng ông ta có nguồn gốc từ Việt Nam. Sự hiện diện của gen Denisovan trong bộ gen của ông ta cho thấy trên đường di cư từ châu Phi sang phương Đông, dòng người này đã gặp gỡ và hòa huyết với người Denisovan ở một địa điểm nào đó, sau đó đến Việt Nam khoảng 70.000 năm trước.
Tại Việt Nam, những nhóm người nhập cư này tiếp tục hòa huyết, hình thành nên người Việt cổ mang mã di truyền Australoid với 1-2% gen Denisovan. Khoảng 40.000 năm trước, khi khí hậu ấm lên, một bộ phận người Việt cổ di cư lên phía Bắc, chiếm lĩnh Hoa lục, trở thành tổ tiên của người Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản và cả người Mỹ bản địa (qua eo biển Bering). Những người ở lại Việt Nam trở thành cư dân văn hóa Hòa Bình.
Hai Dòng Người Từ Việt Nam
Người Điền Nguyên không phải là dòng người duy nhất di cư từ Việt Nam lên phương Bắc. Cùng thời điểm đó, nhóm người Mongoloid sau 30.000 năm sinh sống tại Tây Bắc Việt Nam cũng di cư theo hành lang phía Tây Hoa lục đến Mông Cổ. Do giữ được nguồn gen Mongoloid thuần, họ được gọi là North Mongoloid. Như vậy, hai dòng người từ Việt Nam đã chia nhau định cư ở hai bờ Nam – Bắc sông Hoàng Hà.
Cuộc Sống Trên Vùng Đất Mới
Trong suốt 30.000 năm sống trên vùng đất băng giá lưu vực Hoàng Hà cho đến khi kết thúc Kỷ Băng Hà (khoảng 10.000 năm trước), dấu vết khảo cổ về hậu duệ của người Điền Nguyên còn khá ít ỏi. Một số di chỉ như Hang Mới ở Chu Khẩu Điếm (27.000 năm trước) và Thạch Tử Đàm ở Sơn Tây (28.000 – 24.000 năm trước) đã cung cấp một số thông tin quý giá về cuộc sống của họ. Đặc biệt, di chỉ Thạch Tử Đàm với diện tích khai quật 1.200m2 đã phát hiện ra 285 lò sưởi và hơn 80.000 hiện vật, trong đó có những microblade (dao đá nhỏ) – một loại công cụ phổ biến từ Bắc Trung Quốc đến Siberia, Mông Cổ và cả Bắc Mỹ. Việc tìm thấy hạt kê và nhiều loại thực vật hoang dã khác cho thấy cư dân nơi đây sống chủ yếu bằng săn bắn hái lượm trên một vùng lãnh thổ rộng lớn.
Sự Xuất Hiện Của Văn Hóa Giả Hồ
Khoảng 9.000 năm trước, văn hóa Giả Hồ xuất hiện tại tỉnh Hà Nam, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng. Đây là một khu định cư rộng lớn (55.000m2) với nghĩa trang 300 ngôi mộ. Công cụ đá được chế tác tinh xảo, đồ gốm có kỹ thuật cao, cư dân biết trồng lúa và thậm chí còn biết làm rượu vang từ lúa. Âm nhạc cũng phát triển với những chiếc sáo bằng xương chim hạc. Đặc biệt, 11 ký tự tượng hình được khắc trên xương thú và mai rùa, một số trong đó vẫn được sử dụng đến ngày nay.
Vậy, chủ nhân của văn hóa Giả Hồ là ai? Nhiều nghiên cứu cho rằng đó là người Lạc Việt, một nhóm thuộc chủng Indonesian của nhóm Australoid, di cư từ lưu vực sông Dương Tử lên phía Bắc.
Người Việt và Chiếc Rìu Đá
Khoảng 30.000 năm trước, khi một bộ phận người di cư lên phía Bắc, những người ở lại đã chiếm lĩnh vùng Quảng Đông, Quảng Tây và lan tỏa khắp lưu vực sông Dương Tử. 22.000 năm trước, người Hòa Bình ở Việt Nam đã sáng tạo ra công cụ đá mới – rìu đá cuội được đẽo gọt toàn bộ bề mặt, nhẹ nhàng và sắc bén hơn. Chiếc rìu được tra cán, trở thành công cụ lao động và vũ khí ưu việt, đồng thời hình thành nên tộc danh “Người Việt”.
Lúa Nước và Văn Hóa Tiên Nhân Động
Người Việt mang theo rìu đá và kỹ thuật trồng lúa, kê lên Nam Dương Tử. 20.000 năm trước, tại di chỉ Tiên Nhân Động (Giang Tây), họ đã làm ra những đồ gốm đầu tiên. Đặc biệt, tại đây, lúa nước đã được thuần hóa thành công khoảng 12.400 năm trước. Hạt giống lúa từ Tiên Nhân Động sau đó lan rộng khắp lưu vực Dương Tử.
Kết Thúc Kỷ Băng Hà và Cuộc Di Cư Lớn
10.000 năm trước, Kỷ Băng Hà kết thúc, khí hậu ấm lên, mở ra một kỷ nguyên mới cho loài người. Người Việt ở phương Nam mang theo lúa, kê, gà, lợn, trâu bò, rìu mài bóng Bắc Sơn, đồ gốm… di cư lên phương Bắc. Những dấu vết sớm nhất của cuộc di cư này được tìm thấy ở Sơn Đông (10.000 – 7.400 năm trước). Họ gặp gỡ những người Việt đã di cư lên trước đó và cùng nhau lập nên làng Giả Hồ – ngôi làng đầu tiên ở lưu vực Hoàng Hà (9.000 năm trước).
Văn Hóa Ngưỡng Thiều và Sự Hình Thành Người Việt Hiện Đại
Khoảng 8.000 năm trước, văn hóa Hậu Lý xuất hiện ở Sơn Đông. Một số dòng người di cư lên cao nguyên Hoàng Thổ, hình thành nên di chỉ trồng kê Lão Quan Đài. 7.000 năm trước, văn hóa Ngưỡng Thiều xuất hiện trên một diện tích rộng lớn, để lại nhiều di vật quý giá. Người Mongoloid phương Nam (South Mongoloid) ở Ngưỡng Thiều được cho là kết quả của sự hòa huyết giữa người Việt (Australoid) và người Mông Cổ phương Bắc (North Mongoloid) bên bờ Hoàng Hà. Họ chính là tổ tiên của người Việt hiện đại.
Thời Kỳ Phát Triển Rực Rỡ
Khoảng 6.500 năm trước, khí hậu thay đổi, mang mưa đến cao nguyên Hoàng Thổ, tạo điều kiện cho cây lúa phát triển. Văn hóa Xinglonggou (8000-7500 năm trước) ở Nội Mông được xem là tiền thân của các nền văn hóa phát triển rực rỡ sau này như Xinglongwa, Hồng Sơn, Xiajiadian. Lưu vực Hoàng Hà trở thành nơi cư trú đông đúc của người Việt với nông nghiệp, chăn nuôi phát triển.
Kết Luận
Những khám phá khảo cổ học gần đây đã phần nào làm sáng tỏ bức tranh lịch sử về quá trình khai phá và định cư tại lưu vực Hoàng Hà. Theo đó, người Việt cổ có thể đã đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành nên các nền văn minh sớm nhất tại khu vực này, đặt nền móng cho sự phát triển của các triều đại sau này. Tuy nhiên, đây vẫn là một lĩnh vực nghiên cứu còn nhiều tranh luận và cần thêm nhiều bằng chứng khảo cổ để khẳng định.
Tài liệu tham khảo
Sách/Tài liệu gốc:
- Chu et al. Genetic relationship of populations in China.
- Yanhua Song. Re-thinking the evolution of microblade technology in East Asia: Techno-functional understanding of the lithic assemblage from Shizitan 29 (Shanxi, China).
- Gary W Crawford et al. People and plant interaction at the Houli Culture Yuezhuang site in Shandong Province, China.
- GuiYun Jin et al. Archaeobotanical records of Middle and Late Neolithic agriculture from Shandong Province, East China, and a major change in regional subsistence during the Dawenkou Culture.
- Zhou Jixu. The Rise of Agricultural Civilization in China: The Disparity between Archeological Discovery and the Documentary Record and Its Explanation.
Nghiên cứu:
- A relative from the Tianyuan Cave.
- O3系创造了灿烂的贾湖文化，多项领先中国.
- 仰韶文化.
Hình ảnh:
- https://nghiencuulichsu.com/wp-content/uploads/2020/11/a-1.png?w=551
- https://nghiencuulichsu.com/wp-content/uploads/2020/11/b.png?w=551
- https://nghiencuulichsu.com/wp-content/uploads/2020/11/1-3.png?w=551
- https://nghiencuulichsu.com/wp-content/uploads/2020/11/2-2.png?w=551
- https://nghiencuulichsu.com/wp-content/uploads/2020/11/2-3.png?w=551
Chú thích về độ tin cậy của nguồn tư liệu: Các nguồn tư liệu được sử dụng bao gồm các bài báo khoa học, các trang web khảo cổ học và các bài viết chuyên sâu. Tuy nhiên, một số thông tin vẫn đang trong quá trình nghiên cứu và tranh luận.
