Năm 1945, khi bóng ma chiến tranh vẫn còn bao phủ lên thế giới, Phổ Nghi, vị hoàng đế cuối cùng của triều đại Mãn Thanh, đã bắt đầu một chương mới đầy biến động trong cuộc đời mình: 5 năm sống trong thân phận tù nhân chiến tranh tại Liên Xô. Cuốn tự truyện của ông, xuất bản vào những năm 1960, đã hé lộ những góc khuất ít người biết đến về quãng thời gian này, từ những lo sợ ban đầu đến cuộc sống tương đối thoải mái ở Chita và Khabarovsk.
Bắt Đầu Cuộc Sống Lưu Đày
Ngày 18/8/1945, Phổ Nghi, khi đó là hoàng đế bù nhìn của Mãn Châu quốc do Nhật Bản dựng lên, bị quân đội Liên Xô bắt giữ tại sân bay Mãn Châu khi đang tìm cách chạy trốn sang Triều Tiên. Khoảnh khắc lịch sử này đã được tái hiện một cách sống động trong bộ phim “The Last Emperor” của đạo diễn Bernardo Bertolucci. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt lớn trong cuộc đời Phổ Nghi, từ một vị vua, dù chỉ là bù nhìn, trở thành một tù nhân với tương lai mờ mịt.
Phổ Nghi, vị hoàng đế cuối cùng của Trung Hoa.
Sau khi bị bắt, Phổ Nghi được đưa đến một khu nghỉ dưỡng gần thành phố Chita, Siberia, nổi tiếng với các suối khoáng nóng. Trái ngược với nỗi lo sợ ban đầu, Phổ Nghi được đối xử khá tốt. Ông được cung cấp đầy đủ vật chất, có người hầu hạ, bác sĩ chăm sóc sức khỏe và được phép đọc sách, chơi cờ, nghe đài.
Cuộc Sống Thoải Mái Giữa Bão Táp Chính Trị
Giữa lúc cuộc nội chiến giữa Quốc Dân đảng và Đảng Cộng sản Trung Quốc đang diễn ra khốc liệt, Liên Xô chưa vội vàng trao trả Phổ Nghi. Bối cảnh chính trị phức tạp này đã vô tình tạo điều kiện cho Phổ Nghi có một cuộc sống tương đối yên bình tại Liên Xô. Ông thậm chí còn nuôi hy vọng được tị nạn chính trị ở phương Tây, nhờ vào số châu báu và tác phẩm nghệ thuật mang theo. Phổ Nghi đã ba lần viết thư gửi chính quyền Liên Xô xin được định cư tại đây, nhưng đều bị từ chối.
Từ “Bệ Hạ” Đến “Cậu Phổ”
Sau một thời gian ở Chita, Phổ Nghi được chuyển đến Khabarovsk, miền Viễn Đông nước Nga. Mặc dù điều kiện sống ở đây không bằng Chita, ông vẫn được hưởng một số đặc quyền. Sự thay đổi đáng chú ý là cách xưng hô của những người xung quanh. Họ không còn gọi ông là “Bệ Hạ” hay “Hoàng thượng” mà thay vào đó là “Cậu Phổ”, một cách gọi bình dị và gần gũi hơn, phản ánh sự thay đổi thân phận của ông. Tuy không còn được phục vụ như một hoàng đế, Phổ Nghi vẫn được người thân chăm sóc chu đáo.
Niềm Vui Bất Ngờ Từ Làm Vườn
Giữa cuộc sống lưu đày, Phổ Nghi tìm thấy niềm vui trong công việc trồng trọt. Ông được cấp một mảnh đất nhỏ để trồng rau và hoa quả. Việc chăm sóc cây cối, nhìn chúng lớn lên từng ngày đã mang lại cho ông niềm an ủi và sự thư thái giữa những biến động của cuộc đời. Niềm đam mê này theo ông về Trung Quốc sau khi mãn hạn tù và trở thành công việc ông lựa chọn.
Trở Về Trung Quốc và Những Năm Tháng Cuối Đời
Năm 1950, Phổ Nghi bị dẫn độ về Trung Quốc. Sau 10 năm tù đày và cải tạo, ông được trả tự do và làm việc tại Vườn Bách thảo Bắc Kinh. Đáng ngạc nhiên hơn, ông còn có mối quan hệ thân thiết với Mao Trạch Đông, người đã khuyến khích ông viết tự truyện. Phổ Nghi sống thêm 17 năm nữa, chứng kiến cả những biến động lớn của Cách mạng Văn hóa tại Trung Quốc.
Cuộc đời Phổ Nghi, từ một hoàng đế đến tù nhân chiến tranh rồi một người làm vườn bình thường, là một câu chuyện lịch sử đầy kịch tính và cảm động. Nó cho thấy những thăng trầm của số phận con người giữa những biến động lớn của lịch sử.
