Nằm trải dài trên một vùng đất rộng lớn từ Đông Âu sang Bắc Á, nước Nga sở hữu một bề dày lịch sử phong phú và đầy biến động. Từ những bộ lạc Đông Slav đầu tiên đến sự trỗi dậy của một đế chế hùng mạnh, lịch sử nước Nga là một câu chuyện về những cuộc chinh phục, cải cách và biến động chính trị sâu sắc. Bài viết này sẽ điểm qua những cột mốc quan trọng nhất, từ thuở sơ khai đến cuối thế kỷ 20, để hiểu rõ hơn về hành trình lịch sử đầy ấn tượng của quốc gia này.
Thời Kì Hình Thành: Những Nền Móng Đầu Tiên
Khác với những gì chúng ta biết ngày nay, nước Nga thuở ban đầu không phải một quốc gia thống nhất, mà là tập hợp những thành phố Đông Slav nằm rải rác ở phía đông và nam châu Âu. Truyền thuyết kể rằng, vào thế kỷ thứ 9, các chiến binh Viking được biết đến với cái tên Varangian, do thủ lĩnh Rurik dẫn đầu, đã dong buồm vượt biển Baltic và đặt chân đến Đông Âu.
Moskva ngày nay – trái tim của nước Nga, mang trong mình di sản lịch sử đồ sộ
Năm 862, Rurik cùng người của mình đến Novgorod bên bờ sông Volkhov. Dù bằng cách nào, ông đã đặt nền móng cho triều đại Rurik, triều đại sẽ cai trị nước Nga trong nhiều thế kỷ tiếp theo. Người kế vị Rurik, Hoàng thân Oleg, tiếp tục mở rộng quyền lực về phía nam, và vào năm 882, ông đã kiểm soát Kiev, một thành phố Đông Slav quan trọng bên sông Dnepr. Kiev, với vị trí chiến lược nối liền Scandinavia và Constantinople, nhanh chóng trở thành trung tâm thương mại sầm uất và đặt nền móng cho sự hình thành một nhà nước Rus’ Kievan hùng mạnh.
Oleg – Vị Hoàng Thân Huyền Thoại
Oleg, vị hoàng thân Varangian, nắm quyền cai trị toàn bộ người Nga vào đầu thế kỷ thứ 10. Ông là người đã chuyển thủ đô từ Novgorod đến Kiev, biến nơi đây thành trung tâm quyền lực mới. Oleg cũng là người khởi xướng cuộc viễn chinh quân sự vào Constantinople, thủ đô của Đế chế Byzantine, vào năm 911.
Truyền thuyết kể rằng Oleg đã đóng khiên của mình trên cổng thành Tsargrad (Constantinople) như một biểu tượng cho chiến thắng của ông
Mặc dù không có bằng chứng lịch sử nào từ phía Byzantine xác nhận sự kiện này, nhưng các sử ký Đông Slav lại ghi chép chi tiết về cuộc viễn chinh và những chiến thắng vang dội của Oleg. Ông đã buộc Byzantine phải ký kết hiệp ước thương mại có lợi, củng cố vị thế của Rus’ Kievan trên trường quốc tế.
Yaroslav Anh Minh và Thời Kì Hoàng Kim Của Rus’ Kievan
Sau Oleg, trải qua nhiều triều đại, đến năm 989, chắt của ông là Vladimir I lên ngôi, tiếp tục mở rộng lãnh thổ Rus’ Kievan về phía nam đến tận Biển Đen và dãy núi Caucasus. Tuy nhiên, phải đến thời Yaroslav Anh Minh, con trai và là người kế vị Vladimir I, Rus’ Kievan mới thực sự bước vào thời kỳ hoàng kim.
Yaroslav Anh Minh, vị vua đã đưa Rus’ Kievan đến đỉnh cao quyền lực
Yaroslav Anh Minh (trị vì 1019–1054) là một nhà cai trị tài ba, ông đã củng cố quyền lực trung ương, ban hành bộ luật đầu tiên của Rus’ Kievan và thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa. Dưới triều đại của ông, Kiev trở thành một trong những trung tâm văn hóa và tôn giáo lớn nhất châu Âu.
Sự Xuất Hiện Của Moskva và Cuộc Đấu Tranh Chống Ách Thống Trị Của Mông Cổ
Sự suy tàn của Rus’ Kievan bắt đầu từ thế kỷ 12, với sự chia rẽ nội bộ và sự trỗi dậy của các thế lực mới. Lúc này, một thế lực mới xuất hiện ở phía đông bắc – Công quốc Moskva. Ban đầu chỉ là một vùng đất nhỏ bé, Moskva dần dần trở thành trung tâm quyền lực mới, thách thức ách thống trị của Mông Cổ (Kim Trướng hãn quốc).
Alexander Nevsky – vị anh hùng dân tộc Nga, người đã đánh bại quân Thụy Điển trong trận chiến trên sông Neva
Dưới sự lãnh đạo của những nhà cai trị tài ba như Alexander Nevsky (người đã đánh bại quân Thụy Điển trong trận chiến trên sông Neva năm 1240) và Dmitri Donskoy (người đã lãnh đạo quân Nga đánh bại quân Mông Cổ trong trận Kulikovo năm 1380), Moskva dần dần thoát khỏi ách thống trị của Mông Cổ và trở thành trung tâm của một nhà nước Nga thống nhất.
Từ Đại Công Quốc Moskva Đến Sa Hoàng Nước Nga
Sau khi thoát khỏi ách thống trị của Mông Cổ, Moskva tiếp tục mở rộng lãnh thổ và củng cố quyền lực. Dưới thời Ivan III (Ivan Đại đế) (trị vì 1462-1505), Moskva đã sáp nhập Novgorod, chấm dứt sự tồn tại của Cộng hòa Novgorod, và chính thức tuyên bố độc lập khỏi ách thống trị của Kim Trướng hãn quốc.
copy_ryzhenkov_pavel_viktorovich_16_kulikovo_field_2005.jpgTrận Kulikovo – một bước ngoặt trong cuộc đấu tranh của người Nga chống lại ách thống trị của Mông Cổ
Cháu trai của Ivan Đại đế, Ivan IV (Ivan Bạo chúa) (trị vì 1533-1584), là người đầu tiên của Nga chính thức sử dụng danh hiệu “Sa hoàng”. Ông tiếp tục mở rộng lãnh thổ Nga về phía đông, chinh phục Kazan và Astrakhan, đặt nền móng cho sự hình thành một đế chế đa sắc tộc.
Thời Kì Rối Loạn và Sự Trỗi Dậy Của Triều Đại Romanov
Sau cái chết của Ivan Bạo chúa, nước Nga rơi vào thời kỳ hỗn loạn và bất ổn được biết đến với cái tên “Thời kỳ Rối loạn” (1598-1613). Cuộc khủng hoảng chính trị này kết thúc vào năm 1613 khi Mikhail Romanov được bầu làm Sa hoàng, mở ra triều đại Romanov, triều đại sẽ cai trị nước Nga trong ba thế kỷ tiếp theo.
Peter Đại Đế và Sự Trỗi Dậy Của Nước Nga Hiện Đại
Peter Đại đế (trị vì 1682-1725) được coi là một trong những vị vua vĩ đại nhất lịch sử nước Nga. Ông đã thực hiện một loạt cải cách sâu rộng, hiện đại hóa quân đội, thành lập hải quân, phát triển kinh tế và văn hóa, biến nước Nga thành một cường quốc hùng mạnh ở châu Âu.
Ivan Bạo chúa – vị Sa hoàng đầu tiên của nước Nga
Catherine Đại Đế và Thời Kì Khai Sáng
Catherine Đại đế (trị vì 1762-1796) tiếp tục công cuộc cải cách của Peter Đại đế, mở rộng lãnh thổ Nga và củng cố quyền lực của chế độ quân chủ. Bà cũng là một người bảo trợ nhiệt thành cho nghệ thuật và văn học, góp phần đưa nước Nga đến gần hơn với châu Âu.
Peter Đại đế – người đặt nền móng cho nước Nga hiện đại
Thế Kỷ 19: Mở Rộng Lãnh Thổ và Những Thách Thức Mới
Trong thế kỷ 19, nước Nga tiếp tục mở rộng lãnh thổ, vươn tới Trung Á và vùng Viễn Đông. Tuy nhiên, sự bành trướng này cũng kéo theo những thách thức mới, đặc biệt là sự cạnh tranh với các cường quốc châu Âu khác và sự bất mãn ngày càng tăng trong nội bộ.
Cuộc Cách Mạng Nga và Sự Ra Đời Của Liên Xô
Thế kỷ 20 bắt đầu với những biến động dữ dội cho nước Nga. Chiến tranh Nga-Nhật (1904-1905) và Thế chiến thứ nhất (1914-1918) đã phơi bày những điểm yếu của chế độ Sa hoàng và đẩy đất nước đến bờ vực sụp đổ. Năm 1917, Cách mạng Tháng Hai đã lật đổ chế độ Sa hoàng, và đến tháng 10 cùng năm, Cách mạng Tháng Mười do Vladimir Lenin và Đảng Bolshevik lãnh đạo đã giành được chính quyền, thành lập nhà nước Xô Viết đầu tiên trên thế giới.
Catherine Đại đế – người góp phần đưa nước Nga trở thành một cường quốc ở châu Âu
Stalin và Thời Kì Chiến Tranh Lạnh
Sau cái chết của Lenin năm 1924, Joseph Stalin lên nắm quyền lãnh đạo Liên Xô. Dưới sự lãnh đạo của Stalin, Liên Xô trải qua một thời kỳ công nghiệp hóa cưỡng bức và tập thể hóa nông nghiệp. Trong Thế chiến thứ hai, Liên Xô đóng vai trò quan trọng trong việc đánh bại Đức Quốc xã, nhưng cũng phải trả giá bằng những tổn thất to lớn về người và của. Sau chiến tranh, Liên Xô trở thành một trong hai siêu cường trên thế giới, đối đầu với Hoa Kỳ trong Chiến tranh Lạnh.
Gorbachev, Sự Sụp Đổ Của Liên Xô và Nước Nga Hậu Xô Viết
Sau nhiều thập kỷ trì trệ, Mikhail Gorbachev lên nắm quyền lãnh đạo Liên Xô vào năm 1985 và khởi xướng một loạt cải cách được gọi là Perestroika và Glasnost. Tuy nhiên, những cải cách này lại góp phần đẩy nhanh quá trình tan rã của Liên Xô. Năm 1991, Liên Xô chính thức tan rã, nước Nga trở thành một quốc gia độc lập.
Anna Ioannovna – Nữ hoàng cai trị nước Nga từ năm 1730 đến năm 1740
Lịch sử nước Nga là một câu chuyện dài và đầy biến động, từ những bộ lạc Đông Slav đầu tiên đến sự trỗi dậy và sụp đổ của một siêu cường. Hành trình lịch sử này đã tạo nên một nước Nga với bản sắc văn hóa độc đáo và vị thế quan trọng trên trường quốc tế.
Kết Luận
Lịch sử nước Nga, trải dài qua hàng thiên niên kỷ, là một bức tranh đầy màu sắc với những thăng trầm đan xen. Từ những bộ lạc Đông Slav đầu tiên đến sự ra đời của một đế chế hùng mạnh, rồi đến cuộc cách mạng và sự sụp đổ của Liên Xô, nước Nga đã chứng kiến những biến động chính trị, xã hội và văn hóa sâu sắc. Hiểu được lịch sử phong phú này là chìa khóa để thấu hiểu vị thế và vai trò của nước Nga trên trường quốc tế ngày nay.
