Thạch Đạt Khai, một trong những nhân vật lịch sử nổi tiếng nhất của phong trào Thái Bình Thiên Quốc (1851-1864) ở Trung Quốc, là cái tên gắn liền với nhiều giai thoại và tranh luận. Từ thân thế, tài năng, cho đến cái chết đầy bí ẩn, cuộc đời ông là một chuỗi những câu chuyện ly kỳ, thu hút sự quan tâm của nhiều thế hệ sử gia và công chúng. Bài viết này sẽ đi sâu vào cuộc đời và sự nghiệp của Thạch Đạt Khai, vị danh tướng trung nghĩa của Thái Bình Thiên Quốc, dựa trên những ghi chép lịch sử và các nghiên cứu gần đây.
Xuất Thân Của Một Vị Tướng
Thạch Đạt Khai sinh năm 1831 tại thôn Na Bang, huyện Quý, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Trái ngược với một số ghi chép thời Thanh miêu tả ông xuất thân từ gia đình giàu có, nhiều bằng chứng lịch sử cho thấy gia đình Thạch Đạt Khai chỉ thuộc tầng lớp trung nông.
Hình ảnh minh hoạ về quân Thái Bình Thiên Quốc
Mặc dù không phải con nhà đại phú, Thạch Đạt Khai từ nhỏ đã nổi tiếng là người trọng nghĩa khinh tài. Ông thường xuyên ra mặt giúp đỡ người khác, hòa giải tranh chấp, và rất được người dân địa phương kính trọng. Chính những phẩm chất này đã thu hút sự chú ý của Hồng Tú Toàn và Phùng Vân Sơn, những người sáng lập ra phong trào Thái Bình Thiên Quốc. Năm 1850, khi phong trào bùng nổ, Thạch Đạt Khai hưởng ứng lời kêu gọi, chiêu mộ hơn 1000 người, trong đó có nhiều anh em họ tộc, gia nhập đội quân của Hồng Tú Toàn.
Tài Năng Quân Sự Xuất Chúng
Từ những ngày đầu tham gia phong trào Thái Bình Thiên Quốc, Thạch Đạt Khai đã bộc lộ tài năng quân sự thiên bẩm. Ông tham gia chỉ huy nhiều chiến dịch quan trọng, góp phần đưa quân Thái Bình giành được nhiều thắng lợi vang dội. Tuy nhiên, tài năng của ông không phải lúc nào cũng được ghi nhận xứng đáng. Trong những năm đầu, do mối quan hệ phức tạp với các thủ lĩnh khác như Tiêu Triều Quý và Dương Tú Thanh, những đóng góp của Thạch Đạt Khai thường bị lu mờ.
Phải đến trận Hồ Khẩu năm 1855, tài năng của Thạch Đạt Khai mới thực sự được thừa nhận. Trong trận đánh này, ông đã chỉ huy quân Thái Bình đánh bại hoàn toàn quân Thanh do Tăng Quốc Phiên chỉ huy, buộc Tăng Quốc Phiên phải nhảy xuống sông tự vẫn. Chiến thắng vang dội này đã đưa tên tuổi của Thạch Đạt Khai trở thành nỗi khiếp sợ của triều đình Mãn Thanh, đồng thời khẳng định vị thế của ông là danh tướng số một của Thái Bình Thiên Quốc.
Bi Kịch Thiên Kinh Và Quyết Định “Viễn Chinh”
Năm 1856, phong trào Thái Bình Thiên Quốc rơi vào khủng hoảng nội bộ nghiêm trọng với sự kiện Thiên Kinh Sự Biến. Mâu thuẫn quyền lực giữa các thủ lĩnh cấp cao đã dẫn đến cuộc thanh trừng đẫm máu, khiến nhiều tướng lĩnh tài năng thiệt mạng. Mặc dù không trực tiếp tham gia vào cuộc thanh trừng này, Thạch Đạt Khai cũng không tránh khỏi bị cuốn vào vòng xoáy nghi kỵ và tranh giành quyền lực.
Trước tình hình đó, năm 1857, Thạch Đạt Khai quyết định rời khỏi Thiên Kinh, mang theo một bộ phận quân đội tiến hành cuộc “viễn chinh” về phía tây. Lý do chính thức cho quyết định này là để mở rộng địa bàn hoạt động của quân Thái Bình. Tuy nhiên, nhiều sử gia cho rằng nguyên nhân sâu xa là do Thạch Đạt Khai muốn thoát khỏi cuộc tranh giành quyền lực ở Thiên Kinh và bảo toàn lực lượng.
Những Năm Tháng “Viễn Chinh” Và Cái Chết Đầy Bí Ẩn
Cuộc viễn chinh của Thạch Đạt Khai kéo dài trong suốt 6 năm, trải qua nhiều tỉnh thành ở miền Nam và Tây Nam Trung Quốc. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, thử thách, quân đội của Thạch Đạt Khai vẫn giành được một số thắng lợi quan trọng. Tuy nhiên, do phải liên tục di chuyển, thiếu căn cứ địa vững chắc, và bị quân Thanh truy đuổi ráo riết, lực lượng của Thạch Đạt Khai ngày càng suy yếu.
Năm 1863, trong lúc bị quân Thanh bao vây tại Đại Độ Hà, tỉnh Tứ Xuyên, Thạch Đạt Khai đã quyết định đầu hàng để bảo toàn mạng sống cho hàng vạn binh sĩ. Ngày 25/6/1863, ông bị xử tử tại Thành Đô. Cái chết của Thạch Đạt Khai, vị tướng tài ba và trung nghĩa của Thái Bình Thiên Quốc, đã khép lại một chương bi tráng trong lịch sử Trung Hoa.
Di Sản Của Vị Danh Tướng
Mặc dù Thái Bình Thiên Quốc thất bại, hình ảnh của Thạch Đạt Khai vẫn in sâu trong lòng người dân Trung Quốc như một vị tướng tài ba, đức độ, và giàu lòng nghĩa khí. Ông được người đời sau ca ngợi là “Thiên Quốc đệ nhất danh tướng”, là biểu tượng cho lòng dũng cảm, sự trung nghĩa, và tinh thần chiến đấu kiên cường của người dân Trung Hoa trước ách áp bức.
