Người dân Bucharest ăn mừng trên xe tăng của quân đội, đánh dấu sự kết thúc của chế độ Ceausescu, ngày 22/12/1989.
Năm 1989, khi làn sóng cải cách dân chủ lan rộng khắp Đông Âu, chế độ Nicolae Ceausescu ở Romania sụp đổ trong sự chứng kiến của cả thế giới. Sự kiện này đã tạo ra những phản ứng trái ngược từ hai cường quốc cộng sản lúc bấy giờ: Trung Quốc và Liên Xô.
Ceausescu Bất Ngờ Rời Bỏ Quyền Lực: Sự Bối Rối Của Trung Quốc
Khi cuộc nổi dậy nổ ra ở Bucharest, Nicolae Ceausescu, vị Tổng thống đầy quyền lực của Romania, đang ở cách xa hàng nghìn dặm tại Trung Quốc. Giữa lúc tình hình trong nước rối ren, truyền hình Romania vẫn phát sóng bài phát biểu của ông như chưa hề có chuyện gì xảy ra. Sự sụp đổ đột ngột của Ceausescu đã khiến giới lãnh đạo Trung Quốc bối rối. Bộ Ngoại giao Trung Quốc im lặng suốt 24 giờ trước khi đưa ra một tuyên bố chung chung, cho thấy họ đang theo dõi tình hình và mong muốn duy trì mối quan hệ hữu nghị với Romania.
Sự kiện này khiến Trung Quốc, quốc gia kiên quyết bảo vệ chủ nghĩa cộng sản, trở nên thêm phần cô lập trên trường quốc tế. Trước đó, Giang Trạch Dân, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc, từng nhận định rằng quân đội các nước Đông Âu thiếu sự cứng rắn để dập tắt các cuộc nổi dậy. Ông so sánh với quân đội Trung Quốc, lực lượng đã trải qua “thử thách của một cuộc chiến tranh cách mạng kéo dài” và duy trì kỷ luật chính trị nghiêm ngặt.
Trung Quốc: Kiên Định Trên Con Đường Chủ Nghĩa Xã Hội
Trong bối cảnh các đảng cộng sản ở Đông Âu lần lượt sụp đổ, Giang Trạch Dân và các nhà lãnh đạo Trung Quốc khác vẫn khẳng định rằng với dân số đông và nền kinh tế kém phát triển, chủ nghĩa xã hội là con đường duy nhất khả thi cho Trung Quốc. Họ cho rằng những gì diễn ra ở Đông Âu càng chứng minh cho quyết định sử dụng vũ lực để đàn áp phong trào biểu tình Thiên An Môn hồi tháng 6/1989 là đúng đắn.
Sự sụp đổ của Ceausescu là một đòn giáng mạnh vào mối quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và Romania. Ceausescu từng là một trong những đồng minh đáng tin cậy nhất của Trung Quốc. Trong những năm 1960, khi quan hệ Trung-Xô rạn nứt, Ceausescu đã từ chối đứng về phe nào và duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Bắc Kinh.
Liên Xô: Hoan Nghênh Sự Sụp Đổ Của Chế Độ Ceausescu
Trái ngược với thái độ dè dặt của Trung Quốc, Liên Xô hoan nghênh sự sụp đổ của chế độ Ceausescu. Tổng thống Mikhail Gorbachev mô tả sự kiện này là ý nguyện của người dân Romania và cam kết ủng hộ phong trào dân chủ ở quốc gia này.
Truyền thông Liên Xô đưa tin rầm rộ về sự kiện Romania, thể hiện sự hài lòng của Điện Kremlin trước sự sụp đổ của Ceausescu, người luôn chỉ trích các cải cách của Gorbachev là đi ngược lại chủ nghĩa xã hội. Điều này trái ngược hẳn với cách mà báo chí Liên Xô đưa tin về sự kiện Thiên An Môn ở Trung Quốc trước đó, cho thấy sự khác biệt trong đường lối chính trị của hai quốc gia.
Bài Học Lịch Sử: Sự Thích Nghi Và Sụp Đổ Của Các Chế Độ Cộng Sản
Sự sụp đổ của chế độ Ceausescu và phản ứng trái ngược từ Trung Quốc và Liên Xô là minh chứng rõ nét cho những biến động địa chính trị cuối thế kỷ 20. Sự kiện này cho thấy sự khác biệt trong đường lối phát triển của các quốc gia cộng sản, cũng như khả năng thích nghi của họ trước làn sóng dân chủ hóa toàn cầu.
Sự kiện Romania năm 1989 là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc lắng nghe tiếng nói của người dân, cũng như sự cần thiết của cải cách và đổi mới để tồn tại và phát triển.
Tài Liệu Tham Khảo:
- Bài báo: “Soviets Welcome Ceausescu’s Fall”, The Washington Post, 23/12/1989.
- Bài báo: “China and Soviets React to Romanian Events”, Associated Press, 22/12/1989.
- Bài báo: “Ceausescu Urges Joint Effort to Save Communism”, Los Angeles Times, 19/11/1989.
