Bán đảo Triều Tiên, vùng đất trải qua bao thăng trầm lịch sử, đã chứng kiến sự hình thành và diệt vong của biết bao vương triều. Trong số đó, thời kỳ Tam Quốc, với thế chân vạc giữa Goguryeo, Baekje và Shilla, là một chương sử đầy biến động, hào hùng và bi tráng, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử dân tộc. Câu chuyện bắt đầu từ thế kỷ II TCN, khi WiMan (Vệ Mãn) lật đổ chính quyền cũ, thiết lập WiManJoseon, mở ra thời kỳ hình thành các tiểu vương quốc ở vùng Manju và phía nam bán đảo. Sự cạnh tranh quyền lực giữa các thế lực này cuối cùng dẫn đến sự trỗi dậy của ba vương quốc hùng mạnh: Goguryeo, Baekje và Shilla, mở ra một thời đại mới đầy kịch tính.
Trận chiến giữa Baekje và ShillaHình minh họa một trận chiến giữa Baekje và Shilla.
Goguryeo: Hùng Phong Bắc Phạt
Goguryeo, được thành lập năm 37 TCN, là một cường quốc ở phía bắc bán đảo, với hệ thống chính trị chặt chẽ, đứng đầu là vua thuộc họ Go, dưới là các quý tộc của năm bộ tộc lớn. Goguryeo đạt đến đỉnh cao quyền lực vào thế kỷ V dưới thời Gwanggaeto Daewang (Quang Khai Thổ Đại Vương) và Jangsuwang (Trường Thọ Vương). Gwanggaeto Daewang, vị vua với khát vọng bành trướng, đã mở rộng lãnh thổ lên phía bắc, chiếm cứ một vùng đất rộng lớn thuộc Manju. Những chiến công hiển hách của ông được khắc ghi trên bia đá lăng mộ, nay vẫn còn lưu giữ tại Tập An, là minh chứng hùng hồn cho một thời đại hoàng kim.
Bản đồ thời kỳ Tam Quốc Triều TiênBản đồ phân chia lãnh thổ của ba vương quốc Goguryeo, Baekje và Shilla.
Jangsuwang, người kế vị Gwanggaeto Daewang, tiếp tục củng cố quyền lực bằng việc dời đô về Bình Nhưỡng và đẩy mạnh chiến dịch nam tiến, tạo áp lực lên Baekje và Shilla. Thời kỳ này, ba vương quốc liên tục giao tranh, tạo thành một vòng xoáy chiến tranh liên miên, xen kẽ là những giai đoạn hòa hoãn ngắn ngủi. Không chỉ tranh đấu nội bộ, ba vương quốc còn thiết lập quan hệ ngoại giao với các nước láng giềng như Trung Quốc, Nhật Bản và các bộ tộc phía bắc.
Chân dung vua GwanggaetoChân dung vua Gwanggaeto, một trong những vị vua vĩ đại nhất của Goguryeo.
Cuộc chiến chống quân xâm lược nhà Tùy, đặc biệt là chiến thắng vang dội tại Salsu năm 612 dưới sự chỉ huy tài ba của tướng Euljimundeok (Ất Chi Văn Đức), là một minh chứng cho sức mạnh quân sự và tinh thần bất khuất của Goguryeo. Tuy nhiên, sau những cuộc chiến tranh liên miên với nhà Tùy và sau đó là nhà Đường, Goguryeo dần suy yếu và cuối cùng sụp đổ vào năm 668.
Baekje và Shilla: Giữa Hợp Tác và Đối Đầu
Baekje, thành lập năm 18 TCN bởi những người di cư từ phương bắc, nằm ở phía tây nam bán đảo, được hưởng lợi từ vị trí địa lý thuận lợi, tiếp thu nhanh chóng văn hóa Trung Hoa. Baekje đạt đến thời kỳ hoàng kim dưới thời vua Geunchoco (Cận Tiểu Cổ Vương) vào nửa sau thế kỷ IV. Tuy nhiên, cuộc tấn công của Jangsuwang (Goguryeo) năm 475 đã buộc Baekje phải dời đô. Dưới thời vua Muryeongwang (Vũ Ninh Vương) và Seongwang (Thánh Vương), Baekje dần khôi phục sức mạnh và dời đô về Sabi (nay là Buyeo).
Shilla, ra đời muộn hơn Goguryeo và Baekje, được hình thành từ sự liên minh của các bộ lạc ở vùng Gyeongju. Dòng họ Kim dần nắm quyền thống trị, đặt nền móng cho một vương quốc hùng mạnh. Đầu thế kỷ VI, dưới thời vua Jijeungwang (Trí Chứng Vương), Shilla chính thức trở thành một quốc gia tập quyền.
Thống Nhất và Chia Cắt: Vòng Xoáy Lịch Sử
Trước sự bành trướng của Baekje, Shilla đã liên minh với nhà Đường, dẫn đến sự sụp đổ của Baekje (660) và Goguryeo (668). Shilla thống nhất bán đảo, mở ra một kỷ nguyên mới. Tuy nhiên, nhà Đường bội ước, Shilla phải tiếp tục chiến đấu để giành lại độc lập. Chiến thắng tại Maeso (Mại Tiêu) năm 676 đã đánh dấu sự kết thúc của cuộc chiến tranh Shilla-Đường và khẳng định chủ quyền của Shilla thống nhất.
Quân Goguryeo tấn công quân TùyQuân Goguryeo tấn công tàn quân nhà Tùy.
Trong khi đó, tàn quân Goguryeo dưới sự lãnh đạo của Dae Joyeong đã thành lập Balhae (Bột Hải) năm 698, tạo nên thế Nam-Bắc triều trên bán đảo. Balhae, tự xưng là Goryeo (Cao Ly), kế thừa di sản của Goguryeo, đạt đến đỉnh cao vào thế kỷ IX. Tuy nhiên, do mâu thuẫn nội bộ và sự tấn công của người Khiết Đan, Balhae sụp đổ năm 926.
Shilla thống nhất, sau một thời kỳ thịnh trị, cũng dần suy yếu do mâu thuẫn nội bộ và các cuộc nổi dậy của nông dân. Gyeon Hwon và Gung Ye đã lợi dụng thời cơ này để thành lập Hậu Baekje và Hậu Goguryeo, mở ra thời kỳ Hậu Tam Quốc.
Kết Luận: Bài Học Thiên Thu
Thời kỳ Tam Quốc Triều Tiên là một giai đoạn lịch sử đầy biến động với những cuộc chiến tranh liên miên, những anh hùng kiệt xuất và những bài học lịch sử sâu sắc. Sự trỗi dậy và sụp đổ của các vương quốc là minh chứng cho quy luật thịnh suy, cho thấy tầm quan trọng của sự đoàn kết dân tộc, sự ổn định chính trị và sự thích ứng với biến đổi của thời đại. Những bài học này vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay, nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của hòa bình, sự đoàn kết và bài học về việc giữ gìn và phát triển đất nước.
Tài liệu tham khảo:
Sách/Tài liệu gốc:
- Tam quốc sử ký
Nghiên cứu:
- Lịch sử Hàn Quốc; Đại học Quốc gia Seoul biên soạn; Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
- Hàn Quốc: Lịch sử và văn hóa; Nxb Văn hoá 1996.
- Hàn Quốc: Lịch sử và văn hóa; Nxb Chính trị Quốc gia 1995.
- Xã hội Hàn Quốc hiện đại; Đại học Quốc gia Seoul biên soạn; Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
- Hàn Quốc (Đất nước-Con người); Trung tâm thông tin Hải ngoại Hàn Quốc xuất bản; Seoul Hàn Quốc.
Hình ảnh:
Các hình ảnh được sử dụng trong bài viết này được lấy từ bài viết gốc trên website nghiencuulichsu.com.
