Tokugawa Ieyasu, một nhân vật lừng lẫy trong lịch sử Nhật Bản, cuộc đời ông được bao phủ bởi vô số giai thoại và truyền thuyết. Điều này tạo nên một khoảng cách khá lớn giữa “thực ảnh” và “hư ảnh” về ông. Hãy cùng nhìn lại cuộc đời đầy thăng trầm của vị Shogun đầu tiên của Mạc phủ Tokugawa, từ một con tin bị giam cầm đến người thống nhất Nhật Bản và đặt nền móng cho một thời kỳ hòa bình kéo dài hơn hai thế kỷ.
Chân dung Tokugawa Ieyasu
Tuổi thơ đầy sóng gió của một con tin
Sinh năm 1542, Ieyasu trải qua tuổi thơ đầy biến động trong thời Chiến Quốc loạn lạc. Lên ba tuổi, mẹ ông bị li dị, và ông phải sống xa mẹ trong suốt 16 năm. Năm sáu tuổi, ông trở thành con tin của gia tộc Oda, sau đó bị trao đổi và trở thành con tin của gia tộc Imagawa lúc tám tuổi. Thời thơ ấu của Ieyasu gắn liền với thân phận con tin, một thân phận đầy rẫy hiểm nguy, luôn đối mặt với sinh tử nếu tình hình chính trị thay đổi.
Từ con tin đến đồng minh của Oda Nobunaga
Cơ hội thay đổi số phận đến với Ieyasu vào năm 1560, khi Imagawa Yoshimoto, lãnh chúa của ông, bại trận trước Oda Nobunaga trong trận Okehazama. Ieyasu chớp thời cơ, trở về thành Okazaki, đoạn tuyệt với Imagawa, và trở thành đồng minh của Nobunaga. Đây là một bước ngoặt quan trọng, đánh dấu sự khởi đầu của một liên minh kéo dài 25 năm, một mối quan hệ hiếm có trong thời Chiến Quốc đầy mưu mô và phản bội. Sự trung thành của Ieyasu với Nobunaga được thể hiện rõ nét qua việc ông sẵn sàng hy sinh cả vợ con khi bị nghi ngờ thông đồng với kẻ địch.
Thống nhất Nhật Bản và thành lập Mạc phủ Tokugawa
Sau cái chết của Nobunaga, Toyotomi Hideyoshi nổi lên và nắm quyền kiểm soát. Ieyasu thần phục Hideyoshi trong 15 năm, nhưng sau khi Hideyoshi qua đời, ông đã chớp thời cơ, đánh bại Ishida Mitsunari trong trận Sekigahara năm 1600, mở đường cho việc thành lập Mạc phủ Tokugawa năm 1603. Việc Ieyasu nhường chức Shogun cho con trai Hidetada năm 1605 không phải là thoái vị, mà là một bước đi khôn ngoan nhằm củng cố quyền lực của gia tộc Tokugawa. Ông tiếp tục nắm giữ thực quyền với tư cách là “Đại Chúa Tể”, giám sát và điều hành đất nước từ phía sau.
Hình ảnh các võ sĩ Samurai thời kỳ Edo
Di sản của Tokugawa Ieyasu
Ieyasu để lại những ảnh hưởng sâu rộng đến nước Nhật, cả về chính trị, xã hội và văn hóa. Ông thống nhất đất nước, thiết lập một nền hòa bình kéo dài hơn hai thế kỷ, đặt nền móng cho sự phát triển của thành phố Edo, sau này trở thành Tokyo. Triết lý “tín nghĩa” và “nhẫn nại” của ông, dù được tô vẽ và thần thánh hóa, vẫn trở thành khuôn mẫu đạo đức cho nhiều thế hệ người Nhật. Tuy nhiên, bên cạnh hình ảnh một vị Shogun anh minh, Ieyasu cũng bị gắn với những đánh giá tiêu cực như “tàn nhẫn” và “giả dối”, phản ánh những góc khuất trong con đường chinh phục quyền lực của ông.
Từ tăng trưởng đến ổn định
Sự “tàn nhẫn” của Ieyasu, thể hiện qua việc tiêu diệt các lãnh chúa có tham vọng quyền lực, có thể được hiểu là một biện pháp cần thiết để chuyển đổi xã hội Nhật Bản từ “xu hướng tăng trưởng” sang “xu hướng ổn định” sau thời kỳ Chiến Quốc loạn lạc. Việc ông loại bỏ những nhân tố gây bất ổn đã tạo điều kiện cho việc thiết lập một trật tự xã hội mới, đặt nền móng cho sự thịnh vượng và ổn định lâu dài của đất nước.
Kết luận
Tokugawa Ieyasu là một nhân vật lịch sử phức tạp, vừa được tôn sùng như một vị thần, vừa bị chỉ trích vì sự tàn nhẫn. Tuy nhiên, không thể phủ nhận vai trò quan trọng của ông trong việc định hình nước Nhật hiện đại. Từ một con tin bị giam cầm, Ieyasu vươn lên trở thành người thống nhất đất nước, thiết lập một triều đại kéo dài hàng thế kỷ, và để lại những di sản văn hóa, xã hội sâu sắc đến tận ngày nay.
Tài liệu tham khảo:
- Sách/Tài liệu gốc: Sakaiya Taichi, 12 người lập ra nước Nhật.
- Nguồn bài đăng: http://nil.edu.vn/news/DANH-NHAN/Muoi-hai-nguoi-lap-ra-nuoc-Nhat-Phan-6-Tokugawa-Ieyasu-96/
- Hình ảnh: Bài viết gốc.
