Hình ảnh đền Yasukuni
Nằm lặng lẽ giữa lòng Tokyo sầm uất, đền Yasukuni là nơi lưu giữ những câu chuyện lịch sử đầy tranh cãi của Nhật Bản. Được xây dựng để tôn vinh những người lính đã hy sinh vì Thiên hoàng, ngôi đền đã trở thành tâm điểm của những cuộc tranh luận gay gắt không chỉ trong lòng nước Nhật mà còn trên trường quốc tế, đặc biệt là với các quốc gia từng bị đế quốc Nhật Bản xâm lược trong quá khứ. Vậy điều gì đã khiến ngôi đền tưởng niệm này lại gây ra nhiều sóng gió đến vậy?
Biểu tượng của lòng tôn kính hay vết sẹo chiến tranh?
Được khởi công xây dựng vào năm 1869 dưới thời Thiên hoàng Minh Trị, Yasukuni ban đầu mang ý nghĩa cao đẹp là nơi tưởng nhớ những người lính đã ngã xuống vì đất nước. Tuy nhiên, ý nghĩa ban đầu này đã dần thay đổi theo thời gian, đặc biệt là sau khi ban quản trị đền vào năm 1978 quyết định thờ cúng 14 tội phạm chiến tranh loại A – những kẻ chủ谋 đứng sau những tội ác kinh hoàng của đế quốc Nhật trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Quyết định này đã châm ngòi cho làn sóng phản đối dữ dội từ Trung Quốc, Hàn Quốc và ngay cả trong nội bộ xã hội Nhật Bản.
Làn sóng phản đối từ các quốc gia láng giềng
Đối với Trung Quốc và Hàn Quốc, việc thờ cúng tội phạm chiến tranh tại Yasukuni là hành động xúc phạm nghiêm trọng đến ký ức của hàng triệu nạn nhân vô tội trong các cuộc chiến tranh xâm lược của Nhật Bản. Việc các đời Thủ tướng Nhật Bản đến thăm đền, dù với mục đích cá nhân hay chính thức, đều bị coi là hành vi dung túng cho quá khứ quân phiệt và làm tổn hại nghiêm trọng đến mối quan hệ ngoại giao giữa các nước.
Cuộc chiến tư tưởng trong lòng nước Nhật
Bên trong xã hội Nhật Bản, sự tồn tại của Yasukuni cũng là nguyên nhân gây chia rẽ sâu sắc. Trong khi phái hữu coi việc thờ cúng tại đây là hành động thể hiện lòng yêu nước và tưởng nhớ thế hệ đi trước, thì phái tả lại xem đây là minh chứng cho sự tồn tại của chủ nghĩa quân phiệt và kêu gọi xóa bỏ hoàn toàn di sản chiến tranh. Cuộc tranh luận về Yasukuni đã bộc lộ những vết thương lòng chưa thể hàn gắn từ quá khứ, đồng thời đặt ra câu hỏi nhạy cảm về bản sắc dân tộc và trách nhiệm lịch sử của Nhật Bản.
Những nỗ lực tìm kiếm giải pháp
Để xoa dịu căng thẳng, nhiều đề xuất đã được đưa ra, từ việc xây dựng một đài tưởng niệm mới cho đến việc yêu cầu ban quản trị đền Yasukuni loại bỏ tên của các tội phạm chiến tranh. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có giải pháp nào khả thi được đưa ra, và Yasukuni vẫn là một điểm nóng nhạy cảm trong quan hệ quốc tế của Nhật Bản.
Bài học lịch sử chưa thể lãng quên
Tranh cãi về đền Yasukuni nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc nhìn thẳng vào quá khứ và rút ra những bài học lịch sử để hướng đến một tương lai hòa bình. Việc dung túng cho những tư tưởng quân phiệt và né tránh trách nhiệm lịch sử sẽ chỉ càng khoét sâu thêm những chia rẽ và thù hận, gây cản trở cho sự phát triển hòa bình và hợp tác giữa các quốc gia.
