Cuộc cạnh tranh quyền lực giữa Mỹ và Trung Quốc không chỉ diễn ra trên lĩnh vực kinh tế và quân sự mà còn trên mặt trận tư tưởng và ảnh hưởng chính trị. Trong khi Mỹ truyền thống thúc đẩy dân chủ trên toàn cầu, Trung Quốc dưới thời Tập Cận Bình lại theo đuổi một chiến lược tinh vi hơn: “bán hàng mềm” cho chế độ chuyên chế. Bài viết này phân tích chiến lược này của Trung Quốc, tác động của nó đến dư luận toàn cầu, và bài học cho các quốc gia khác, đặc biệt là Việt Nam.
Hình ảnh minh họa sự trỗi dậy của Trung Quốc trên trường quốc tế.
Trung Quốc khẳng định không “xuất khẩu” mô hình chính trị của mình. Tuy nhiên, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang tích cực định hình dư luận quốc tế theo hướng có lợi cho hệ thống chuyên chế. Thay vì áp đặt trực tiếp, Trung Quốc sử dụng chiến lược “bán hàng mềm” tinh vi hơn, tập trung vào quảng bá hình ảnh một quốc gia thịnh vượng và hiệu quả dưới sự lãnh đạo của ĐCSTQ.
“Mô Hình Trung Quốc”: Lời Hứa Hẹn Hấp Dẫn
Để “bán” hệ thống chính trị của mình, ĐCSTQ tập trung vào ba thông điệp chính:
- Phản ứng nhanh và hiệu quả: Trung Quốc được miêu tả như một hệ thống phản ứng nhanh chóng với nhu cầu của người dân, thể hiện qua các công trình cơ sở hạ tầng hiện đại như đường sắt cao tốc, cầu, và sân bay.
- Năng lực lãnh đạo: ĐCSTQ nhấn mạnh vào đội ngũ lãnh đạo có năng lực, được tuyển chọn khắt khe thông qua các kỳ thi công chức, được xem như phiên bản hiện đại của hệ thống khoa cử truyền thống.
- Tăng trưởng kinh tế thần kỳ: Thành công của Trung Quốc trong việc xóa đói giảm nghèo và đưa hàng trăm triệu người lên tầng lớp trung lưu được coi là minh chứng cho tính hiệu quả của mô hình quản trị của ĐCSTQ.
Đường sắt cao tốc, một biểu tượng cho sự phát triển thần tốc của Trung Quốc.
Thông điệp của Trung Quốc thường mang tính tích cực, tập trung vào hy vọng và cảm hứng, tránh những lời lẽ chỉ trích trực tiếp các nước khác. Thậm chí, ĐCSTQ còn định nghĩa Trung Quốc là một “nền dân chủ toàn quá trình”, lập luận rằng đảng đại diện cho lợi ích của toàn dân, trái ngược với các đảng phái trong nền dân chủ phương Tây chỉ đại diện cho một bộ phận xã hội.
Công Cụ Truyền Thông Và Phạm Vi Ảnh Hưởng
ĐCSTQ sử dụng đa dạng các kênh truyền thông để quảng bá thông điệp của mình, từ các kênh truyền hình quốc tế như CGTN đến hãng thông tấn Tân Hoa Xã và các chiến dịch trên mạng xã hội. Mặc dù phạm vi tiếp cận của các kênh truyền thông chính thức của Trung Quốc vẫn còn hạn chế, nhưng lượng người xem đang dần tăng lên.
Tờ China Daily là một trong những công cụ tuyên truyền của Trung Quốc.
Nghiên cứu cho thấy thông điệp của Trung Quốc có tác động đáng kể đến quan điểm của người dân về nước này, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Sau khi xem các video tuyên truyền của CGTN, nhiều người đã có cái nhìn tích cực hơn về hệ thống chính trị của Trung Quốc.
Hội Thảo Và Đào Tạo: Tác Động Đến Giới Tinh Hoa
Bên cạnh truyền thông đại chúng, ĐCSTQ còn tổ chức các hội thảo và chương trình đào tạo cho các chính trị gia nước ngoài, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, về mô hình quản trị của Trung Quốc. Các chương trình này, cùng với các hoạt động đào tạo quân sự, nhằm xây dựng mạng lưới ủng hộ cho Trung Quốc trong giới tinh hoa chính trị và quân sự toàn cầu.
Bài Học Cho Mỹ Và Các Nước Khác
Chiến lược “bán hàng mềm” của Trung Quốc đặt ra thách thức cho Mỹ và các nước khác. Thông điệp của Mỹ về dân chủ thường bị cho là rời rạc và kém hiệu quả so với chiến dịch tuyên truyền bài bản của Trung Quốc. Mỹ cần điều chỉnh chiến lược của mình, tập trung vào việc truyền tải một thông điệp tích cực và thuyết phục hơn về giá trị của hệ thống chính trị Mỹ, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.
Đối với Việt Nam, chiến lược của Trung Quốc là một bài học đáng suy ngẫm về sức mạnh của truyền thông và ngoại giao công chúng. Việc Trung Quốc thành công trong việc định hình dư luận quốc tế về mô hình chính trị của mình cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng và quảng bá hình ảnh quốc gia một cách hiệu quả.
Kết luận
Chiến lược “bán hàng mềm” của Trung Quốc cho chế độ chuyên chế đang đạt được những kết quả nhất định, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Mỹ và các nước khác cần nhận thức rõ về thách thức này và điều chỉnh chiến lược của mình để cạnh tranh hiệu quả hơn trong cuộc đấu tranh giành ảnh hưởng toàn cầu. Sự trỗi dậy của Trung Quốc và chiến lược truyền thông tinh vi của họ đòi hỏi các quốc gia khác, bao gồm Việt Nam, phải nâng cao năng lực truyền thông và ngoại giao công chúng để bảo vệ lợi ích quốc gia và định hình dư luận quốc tế theo hướng có lợi cho mình.
Tài liệu tham khảo:
- Mattingly, Daniel. “China’s Soft Sell of Autocracy Is Working.” Foreign Affairs, 25/09/2024.
