Tương lai của Trung Quốc sau thời đại Tập Cận Bình là một chủ đề thu hút sự quan tâm sâu sắc của giới nghiên cứu quan hệ quốc tế. Bài viết này, dựa trên phân tích của cựu Thủ tướng Úc Kevin Rudd, sẽ khám phá di sản tư tưởng của Tập Cận Bình và dự báo về bức tranh chính trị Trung Quốc trong thời kỳ hậu Tập, đồng thời phân tích các yếu tố then chốt có thể định hình tương lai của quốc gia này.
Nội dung
Kế Hoạch Chuyển Giao Quyền Lực Và Thách Thức Duy Trì Di Sản Tư Tưởng
Tập Cận Bình, ở độ tuổi 70, đang nỗ lực xây dựng một di sản tư tưởng lâu dài, được gọi là “Tư tưởng Tập Cận Bình”, với sự kết hợp giữa chủ nghĩa dân tộc Marxist trong chính sách đối nội và chủ nghĩa dân tộc cánh hữu trong chính sách đối ngoại. Câu hỏi đặt ra là liệu hệ tư tưởng này có thể tồn tại sau khi ông rời nhiệm sở hay không.
Ông Tập đang đối mặt với thách thức trong việc tìm kiếm người kế nhiệm đủ tin cậy để tiếp nối đường lối của mình. Sự chỉ trích của ông đối với các thế hệ lãnh đạo trước vì tham nhũng và thiếu định hướng tư tưởng khiến ông khó lòng tin tưởng giao phó quyền lực cho những người đã từng nắm giữ vị trí quan trọng dưới thời người tiền nhiệm.
Tập Cận Bình tại Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 20
Chiến lược của Tập Cận Bình là bồi dưỡng một thế hệ cán bộ trẻ, được đào tạo dưới thời của ông và thấm nhuần tư tưởng của ông. Tuy nhiên, những cán bộ này, sinh từ năm 1995 trở đi, sẽ cần thời gian để thăng tiến lên các vị trí lãnh đạo cao cấp. Theo ước tính, phải đến Đại hội Đảng lần thứ 22 vào năm 2032, hoặc thậm chí muộn hơn vào năm 2037 và 2042, những cán bộ này mới đủ tầm để nắm giữ quyền lực thực sự. Điều này đồng nghĩa với việc Tập Cận Bình có thể phải duy trì quyền lực trong một thời gian dài để đảm bảo sự chuyển giao quyền lực ổn định và duy trì di sản tư tưởng của mình.
Vấn Đề Đài Loan: Yếu Tố Then Chốt Định Hình Tương Lai
Tương lai của Đài Loan là một biến số quan trọng có thể tác động mạnh mẽ đến chính trị Trung Quốc thời hậu Tập. Nếu Trung Quốc chiếm được Đài Loan bằng vũ lực, vị thế của Tập Cận Bình sẽ được củng cố vững chắc. Thành công này sẽ được coi là một bước ngoặt lịch sử, sánh ngang với việc Mao Trạch Đông thống nhất đất nước, và mở ra kỷ nguyên “hòa bình theo kiểu Trung Quốc”.
Ngược lại, nếu cuộc tấn công Đài Loan thất bại, Tập Cận Bình có thể phải đối mặt với áp lực từ chức do sự mất uy tín nghiêm trọng. Kịch bản thứ ba, và có lẽ là khả năng cao nhất hiện nay, là chiến lược răn đe của Mỹ và đồng minh sẽ tiếp tục ngăn chặn xung đột quân sự. Trong trường hợp này, vấn đề Đài Loan sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến kế hoạch chuyển giao quyền lực của Tập Cận Bình.
Tuy nhiên, ngay cả nếu chiến tranh không xảy ra, việc Tập Cận Bình, một nhà lãnh đạo quyết đoán, không sử dụng vũ lực để giải quyết vấn đề Đài Loan có thể tạo tiền lệ cho các nhà lãnh đạo kế nhiệm tìm kiếm giải pháp hòa bình hơn, thông qua đàm phán và ngoại giao.
Chu Kỳ Chính Trị Trung Quốc: Từ Cực Đoan Đến Trung Dung
Lịch sử Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cho thấy sự luân phiên giữa các giai đoạn cực đoan và ôn hòa, giữa tả khuynh và hữu khuynh, giữa bảo thủ và cải cách. Tập Cận Bình, với tư tưởng thiên tả, đang cố gắng điều chỉnh những mất cân bằng kinh tế và xã hội còn sót lại từ thời kỳ cải cách và mở cửa của Đặng Tiểu Bình. Tuy nhiên, những nỗ lực này vấp phải sự phản kháng đáng kể từ các lực lượng ủng hộ chính sách trung dung.
Giống như thời kỳ Mao Trạch Đông, khả năng thay đổi chính trị căn bản trong khi Tập Cận Bình còn nắm quyền là rất thấp. Tuy nhiên, sau khi ông rời nhiệm sở, Trung Quốc có thể sẽ quay trở lại với chính sách trung dung, như một phản ứng tự nhiên đối với tư tưởng cực đoan của Tập.
Kết Luận: Dự Báo Về Trung Quốc Hậu Tập
Tương lai Trung Quốc hậu Tập Cận Bình phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm thành công của kế hoạch chuyển giao quyền lực, diễn biến tình hình Đài Loan, và động lực chính trị nội bộ của ĐCSTQ.
Rất có thể, Trung Quốc sau thời Tập sẽ chứng kiến sự điều chỉnh theo hướng trung dung, giảm bớt tư tưởng cực đoan và tập trung vào giải quyết các vấn đề nội bộ, cũng như cải thiện quan hệ với cộng đồng quốc tế. Thách thức đối với thế giới là làm sao để vượt qua kỷ nguyên Tập Cận Bình một cách hòa bình, tránh xung đột và chiến tranh, đồng thời tạo điều kiện cho sự chuyển đổi ổn định tại Trung Quốc, góp phần vào hòa bình và ổn định toàn cầu.
Tài liệu tham khảo:
- Rudd, Kevin. “What Will a Post-Xi China Look Like?” Foreign Policy, 25/11/2024.
Chú thích: Bài viết này dựa trên phân tích của Kevin Rudd và không nhất thiết phản ánh quan điểm của tác giả.
