Trung Quốc, một cường quốc kinh tế toàn cầu, từ lâu đã được biết đến với khả năng sao chép công nghệ. Tuy nhiên, lĩnh vực vi mạch bán dẫn lại là một thách thức khác biệt, đòi hỏi sự đầu tư và đổi mới sâu rộng. Bài viết này phân tích nỗ lực của Trung Quốc trong việc giảm sự phụ thuộc vào công nghệ chip nước ngoài, đặc biệt sau các lệnh cấm vận của Mỹ và đồng minh, đồng thời đánh giá những thành tựu và thách thức mà quốc gia này đang đối mặt.
Bối Cảnh Căng Thẳng Địa Chính Trị
Quyết định của Mỹ vào năm 2022 về việc hạn chế xuất khẩu chip và công nghệ sản xuất chip sang Trung Quốc đã làm lộ rõ điểm yếu của Bắc Kinh trong cuộc đua công nghệ toàn cầu. Động thái này, cùng với các hạn chế tương tự từ Hà Lan, đã thúc đẩy Trung Quốc đẩy mạnh chương trình “Đổi mới Thông tin” nhằm nội địa hóa chuỗi cung ứng bán dẫn. Sự thay đổi này không chỉ đến từ áp lực của chính phủ mà còn từ chính nhu cầu của các doanh nghiệp Trung Quốc, những người coi việc hợp tác với các nhà cung cấp trong nước như một biện pháp phòng ngừa rủi ro địa chính trị.
Những Nỗ Lực Đáng Kể Của Huawei
Huawei, một trong những tập đoàn công nghệ hàng đầu của Trung Quốc, đã nổi lên như một nhân tố chủ chốt trong nỗ lực tự chủ về chip. Việc ra mắt điện thoại thông minh với chip 7nm hỗ trợ 5G vào tháng 8/2024 đã gây tiếng vang lớn, cho thấy tiềm năng của Trung Quốc trong việc phát triển công nghệ tiên tiến. Huawei được cho là đang hợp tác với SMIC, nhà sản xuất chip lớn nhất Trung Quốc, để phát triển chip 5nm và chip AI Ascend, cạnh tranh trực tiếp với Nvidia của Mỹ. Huawei cũng phát triển nền tảng phần mềm CANN để hỗ trợ các nhà phát triển ứng dụng AI, tương tự như chiến lược của Nvidia.
Điện thoại Huawei
Khoảng Cách Công Nghệ Còn Lớn
Mặc dù đạt được những bước tiến đáng kể, ngành công nghiệp chip Trung Quốc vẫn còn một chặng đường dài phía trước để bắt kịp các đối thủ hàng đầu thế giới. Ngay cả khi thành công với chip 5nm, Huawei và SMIC vẫn tụt hậu so với Samsung và TSMC, những công ty đã sản xuất hàng loạt chip 3nm từ năm 2022. Việc thiếu hụt thiết bị in thạch bản tiên tiến, đặc biệt là từ ASML của Hà Lan, là một rào cản lớn đối với sự phát triển của Trung Quốc. Sự việc liên quan đến SMEE, niềm hy vọng của Trung Quốc trong lĩnh vực in thạch bản, cho thấy khoảng cách công nghệ vẫn còn đáng kể.
Xây Dựng Hệ Sinh Thái Nội Địa
Bên cạnh việc phát triển chip tiên tiến, Huawei cũng tập trung vào việc xây dựng một hệ sinh thái sản xuất chip hoàn chỉnh trong nước. Họ đang hợp tác chặt chẽ với các xưởng đúc chip, đầu tư vào các dự án chung và trao đổi nhân sự. Đột phá trong phát triển phần mềm tự động hóa thiết kế điện tử (EDA) được kỳ vọng sẽ giúp Trung Quốc tự chủ trong việc sản xuất chip 14nm trở lên. Sự hợp tác giữa Huawei và Empyrean, một nhà sản xuất công cụ EDA của Trung Quốc, là một ví dụ điển hình cho xu hướng này.
Sự Trỗi Dậy Của Các Nhà Cung Cấp Nội Địa
Sự chuyển hướng sang các nhà cung cấp trong nước đang tạo động lực cho các công ty thiết bị sản xuất chip của Trung Quốc. Theo Bernstein, thị phần nội địa của các nhà sản xuất công cụ chế tạo wafer đã tăng đáng kể. AMEC, một công ty Trung Quốc chuyên sản xuất máy loại bỏ vật liệu trên chip, đang nhanh chóng giành thị phần từ các đối thủ nước ngoài. Tương tự, Naura và Wazam cũng ghi nhận sự tăng trưởng doanh số bán hàng ấn tượng.
Thị phần chip toàn cầu
Vai Trò Của Chính Phủ
Chính phủ Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp chip. Với khoản đầu tư ước tính 150 tỷ USD trong thập kỷ qua, chính phủ hiện diện trong hầu hết các khâu của chuỗi cung ứng bán dẫn. Sự sở hữu nhà nước trong các công ty chủ chốt như SMIC, AMEC và Empyrean cho thấy cam kết mạnh mẽ của chính phủ đối với mục tiêu tự chủ công nghệ.
Kết Luận
Trung Quốc đang đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc giảm sự phụ thuộc vào công nghệ chip nước ngoài. Tuy nhiên, việc thu hẹp khoảng cách công nghệ với các đối thủ hàng đầu vẫn là một thách thức lớn. Chiến lược tập trung vào xây dựng hệ sinh thái nội địa và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ là những yếu tố then chốt cho sự thành công của Trung Quốc trong cuộc đua công nghệ toàn cầu. Mặc dù hiệu quả của mô hình này vẫn cần được kiểm chứng, nhưng nó cho thấy rõ quyết tâm của Trung Quốc trong việc ưu tiên an ninh quốc gia hơn là hiệu quả kinh tế thuần túy. Tương lai của ngành công nghiệp chip toàn cầu sẽ phụ thuộc phần lớn vào sự phát triển của Trung Quốc trong lĩnh vực này.
