Trong hơn hai thập kỷ, sự tăng trưởng kinh tế ngoạn mục của Trung Quốc đã khiến thế giới vừa ngưỡng mộ vừa lo ngại, đặc biệt là Mỹ – đối tác thương mại hàng đầu của quốc gia này. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng chậm lại từ năm 2019 đã khiến nhiều người cho rằng Trung Quốc đã đạt đỉnh cao về kinh tế. Liệu nhận định này có chính xác khi xét trong bối cảnh toàn cầu biến động và những thách thức nội tại mà Trung Quốc đang đối mặt?
Những Ngộ Nhận Về Nền Kinh Tế Trung Quốc
Một số quan điểm bi quan về tiềm năng kinh tế của Trung Quốc dường như dựa trên những ngộ nhận. Đầu tiên là quan điểm cho rằng khoảng cách kinh tế giữa Trung Quốc và Mỹ đang ngừng thu hẹp. Mặc dù GDP của Trung Quốc giảm từ 76% xuống 67% GDP của Mỹ từ năm 2021 đến 2023, nhưng GDP của Trung Quốc năm 2023 vẫn lớn hơn 20% so với năm 2019, trong khi GDP của Mỹ chỉ tăng 8%. Sự khác biệt này một phần do lạm phát thấp hơn ở Trung Quốc và chính sách tiền tệ khác nhau giữa hai nước. Trong khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc lại giảm lãi suất, dẫn đến sự mất giá của đồng Nhân dân tệ so với đồng Đô la Mỹ. Tuy nhiên, những yếu tố này chỉ mang tính tạm thời và khoảng cách GDP giữa hai nước có thể sẽ tiếp tục thu hẹp trong tương lai.
Sự trỗi dậy của Trung Quốc trong bối cảnh toàn cầu
Thứ hai, quan điểm cho rằng thu nhập, chi tiêu hộ gia đình và niềm tin người tiêu dùng ở Trung Quốc đang suy yếu cũng không được dữ liệu ủng hộ. Năm 2023, thu nhập bình quân đầu người thực tế tăng 6%, tiêu dùng bình quân đầu người tăng 9%, cho thấy các hộ gia đình Trung Quốc đang tăng chi tiêu thay vì tiết kiệm. Tình trạng giảm phát, một yếu tố khác được cho là cản trở tăng trưởng, cũng không nghiêm trọng như nhiều người lo ngại. Giá tiêu dùng cốt lõi (loại trừ lương thực và năng lượng) vẫn tăng 0,7% trong năm 2023.
Đầu Tư Và Doanh Nghiệp: Bức Tranh Khác Biệt
Mối lo ngại về sự sụp đổ của đầu tư bất động sản cũng cần được xem xét trong bối cảnh cụ thể. Mặc dù khởi công nhà ở giảm, nhưng diện tích nhà ở hoàn thành năm 2023 lại vượt qua diện tích khởi công, cho thấy sự tập trung vào việc hoàn thiện các dự án hiện có. Về đầu tư tư nhân, mặc dù tỷ trọng đầu tư tư nhân trong tổng đầu tư giảm sau năm 2014, nhưng khi loại trừ lĩnh vực bất động sản, đầu tư tư nhân vẫn tăng gần 10% vào năm 2023. Bên cạnh đó, số lượng công ty gia đình và doanh nghiệp tư nhân vẫn tiếp tục tăng, cho thấy sự năng động của khu vực kinh tế tư nhân.
Một quan niệm sai lầm nữa là các doanh nhân Trung Quốc đang thoái vốn và chuyển tiền ra nước ngoài. Mặc dù cuộc đàn áp của chính phủ đối với các công ty tư nhân lớn đã gây ra lo ngại, nhưng dữ liệu cho thấy phần lớn doanh nghiệp tư nhân vẫn hoạt động và đầu tư tại Trung Quốc. Số lượng công ty gia đình tăng mạnh, chứng tỏ sự linh hoạt và khả năng thích ứng của khu vực kinh tế này.
Thách Thức Thực Sự Và Tương Lai
Mặc dù Trung Quốc đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm cả những vấn đề liên quan đến chính sách kinh tế của chính phủ, việc phóng đại những vấn đề này có thể dẫn đến sự chủ quan trong việc đánh giá tác động của Trung Quốc lên kinh tế toàn cầu. Trung Quốc dự kiến sẽ tiếp tục đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế thế giới và gia tăng ảnh hưởng kinh tế, đặc biệt là ở châu Á. Điều này đặt ra những thách thức cho các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ, trong việc duy trì quan hệ kinh tế và an ninh với các đối tác châu Á.
Kết Luận
Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc có thể đã chậm lại, nhưng tiềm năng của nền kinh tế này vẫn còn rất lớn. Việc đánh giá đúng thực lực của Trung Quốc là điều cần thiết để các quốc gia khác, đặc biệt là Mỹ, có thể xây dựng chiến lược phù hợp trong bối cảnh địa chính trị phức tạp hiện nay. Tương lai của nền kinh tế Trung Quốc sẽ phụ thuộc vào khả năng vượt qua các thách thức nội tại và thích ứng với biến động của kinh tế toàn cầu.
Tài liệu tham khảo:
- Lardy, Nicholas R. “China Is Still Rising.” Foreign Affairs, 2 April 2024.
