Bài viết này xoay quanh lịch sử hào hùng của nước Kim, một đế chế hùng mạnh do dân tộc Nữ Chân gây dựng trên vùng đất Trung Quốc rộng lớn. Bắt đầu từ những bộ lạc du mục sống bằng săn bắn, người Nữ Chân đã vươn lên thách thức và lật đổ triều đại Liêu hùng mạnh, thiết lập một đế chế hùng cường. Bài viết sẽ đưa bạn đọc qua các giai đoạn lịch sử quan trọng của nước Kim, từ cuộc chiến cam go với triều Liêu, mối quan hệ phức tạp với nhà Tống, cho đến cuộc chiến chống lại sự trỗi dậy của đế chế Mông Cổ hùng mạnh và cuối cùng là sự sụp đổ của một triều đại.
Khởi Nguồn Từ Miền Viễn Đông
Câu chuyện về nước Kim bắt đầu từ vùng đất phía đông bắc Trung Quốc, nơi sinh sống của các bộ lạc du mục Nữ Chân. Ban đầu, cuộc sống của họ gắn liền với săn bắn và đánh cá. Dưới thời Ngũ Đại (907-960), người Nữ Chân được biết đến là một phần của bộ lạc Hoàng Nhan thuộc nước Bột Hải (698-926). Sau khi Bột Hải bị triều Liêu thôn tính, người Nữ Chân bị chia cắt thành hai nhóm: Thục Nữ Chân ở phía nam và Sinh Nữ Chân ở phía bắc. Hai nhóm người Nữ Chân này chính là tổ tiên của người Mãn Châu sau này.
Hình ảnh minh họa về chiến binh Nữ Chân
Kim Diệt Liêu – Khởi Đầu Cho Một Đế Chế
Vào cuối thời Liêu, triều đình mục nát, vua Thiên Tộ thiếu năng lực, đắm chìm trong yến tiệc, khiến đất nước suy yếu. Người Nữ Chân liên tục bị bóc lột, phải cống nạp nhiều loại sản vật quý hiếm. Sự bất mãn lên đến đỉnh điểm vào năm 1112, khi vua Thiên Tộ triệu tập các tù trưởng Nữ Chân đến dự yến tiệc tại Xuân Châu (thuộc Nội Mông ngày nay). Trong lúc say sưa, Thiên Tộ ra lệnh cho các tù trưởng cùng nhảy múa. Chỉ riêng Hoàn Nhan A Cốt Đả, thủ lĩnh bộ lạc Hoàn Nhan, từ chối thực hiện mệnh lệnh, cho rằng đó là hành động sỉ nhục. Hành động này đã châm ngòi cho ngọn lửa phản kháng của người Nữ Chân.
Năm 1114, sau khi thống nhất các bộ lạc Nữ Chân, Hoàn Nhan A Cốt Đả chính thức tuyên chiến với triều Liêu. A Cốt Đả đã lãnh đạo 3.700 quân Nữ Chân đánh bại 7.000 quân Liêu tại bờ bắc sông Áp Tử (sông Nộn Giang ngày nay) bằng một chiến thuật táo bạo. Lợi dụng màn đêm và gió lớn, A Cốt Đả đưa quân vượt sông, tấn công bất ngờ khiến quân Liêu thảm bại.
Thắng lợi vang dội này đã mở đường cho sự ra đời của triều đại mới. Tháng giêng năm 1115, Hoàn Nhan A Cốt Đả xưng đế, hiệu là Kim Thái Tổ, lập nên nước Đại Kim, sử gọi là nước Kim.
Hoàn Nhan A Cốt Đả – Vị vua khai quốc tài ba của nước Kim
Sau khi lên ngôi, Kim Thái Tổ đặt mục tiêu tiêu diệt triều Liêu. Ông chia quân Kim thành hai đạo tấn công Liêu từ phía đông và phía tây.
Năm 1116, đạo quân phía đông chiếm được Đông kinh (Liêu Ninh ngày nay). Đến năm 1120, đạo quân phía tây chiếm được Thượng kinh (Nội Mông Cổ ngày nay). Triều Liêu nhanh chóng mất một nửa lãnh thổ.
Nhận thấy cơ hội tiêu diệt kẻ thù chung, nhà Tống đã liên kết với Kim để cùng tấn công Liêu. Hai bên đã ký kết hiệp ước “Hải thượng chi minh”, theo đó Kim sẽ tấn công Thượng kinh và Trung kinh (Liêu Ninh), còn Tống sẽ tấn công Tây kinh (Sơn Tây) và Nam kinh (Hà Bắc). Sau khi Liêu bị diệt, Tống sẽ nhượng lại 16 châu Yên Vân (vùng đất bao gồm Bắc Kinh, Thiên Tân và một phần Hà Bắc, Sơn Tây ngày nay) cho Kim.
Tuy nhiên, do quân Tống yếu kém, không thể đánh chiếm Tây kinh và Nam kinh như đã hứa, nhà Kim từ chối trao trả Yên Vân. Cuối cùng, nhà Tống phải chấp nhận nộp thêm một khoản tiền lớn để đổi lấy vùng đất chiến lược này.
Năm 1125, sau nhiều năm chinh chiến, triều Liêu chính thức bị diệt vong. Tuy nhiên, tàn quân Liêu do Gia Luật Đại Thạch lãnh đạo chạy về phía tây, lập nên nước Tây Liêu, tiếp tục chống Kim cho đến năm 1211.
